Οι χαρισματικοί αμφίχειρες

Έχει ειπωθεί για τον Λεονάρντο Ντα Βίντσι πως υπήρξε «η ιδιοφυία που σχεδίασε τα πάντα, αλλά δεν κατοχύρωσε καμία εφεύρεση«. Ο Ντα Βίντσι, ο Αινστάιν, ο Φλέμινγκ, ο Βενιαμίν Φραγκλίνος, ο Νικόλαος Τέσλα, ο Μαχάτμα Γκάντι, ο Κόμπι Μπράιαντ (μπασκετμπολίστας του NBA), ο Πιτ Ρόουζ (πρωταθλητής μπέιζμπολ),ο Κριστιάνο Ρονάλντο, η Μαρία Σαράποβα, χιλιάδες άλλοι κι εγώ (!), είμαστε όλοι αμφίχειρες.

Οι αρχαίοι Έλληνες ενθάρρυναν την αμφιχειρία καθώς θεωρούσαν καλύτερους αυτούς που ήταν ικανοί να χρησιμοποιούν και τα δυο τους χέρια στη μάχη. Η αμφιχειρία, εξακολουθεί να αποτελεί εξαιρετικό προσόν σε τομείς, όπως ο αθλητισμός και η μουσική.

Υπάρχουν πολλοί τύποι αμφίχειρων ανθρώπων, ανάλογα με το ποιες δραστηριότητες επιλέγει να επιτελεί το κάθε χέρι. Επειδή ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι ευέλικτος, οι περισσότεροι αμφίχειρες, προσαρμόζονται και χρησιμοποιούν τα ημισφαίρια του εγκεφάλου τους με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι περισσότερο λειτουργικοί στην καθημερινότητά τους. Εναλλάσσουν, δηλαδή, χέρια ανάλογα με το πόσο το κάθε χέρι τους εξυπηρετεί να εκτελέσουν μια δραστηριότητα πιο αποτελεσματικά και πιθανότατα αν και γράφουν με το δεξί, ακούν και βλέπουν καλύτερα από την αριστερή πλευρά. Όταν το άτομο χρησιμοποιεί εξίσου καλά και τα δύο χέρια, τότε αποκαλείται αμφιδέξιος.

Συχνά ταυτίζουν τους αμφίχειρες με τους multi taskers, επειδή είναι σε θέση να κάνουν δύο ή περισσότερα πράγματα ταυτόχρονα και για κάποιες εταιρίες θεωρείται προσόν το πλεονέκτημα του multitasking (πολυδιεργασία), καθώς οι εργαζόμενοι με αυτό το χαρακτηριστικό τείνουν να είναι πιο δημιουργικοί, πιο ευπροσάρμοστοι και να διεκπεραιώνουν ταυτόχρονα περισσότερες εργασίες (ή να τις αφήνουν όλες μισές!). Είναι περισσότερο συναισθητικοί και καλύτεροι στο να επιλύουν πρακτικά ζητήματα πιο άμεσα καθώς βασίζονται περισσότερο στην εμπειρία.

Το να είσαι επιδέξιος σε πολλά πράγματα ταυτόχρονα κάνει τους γύρω να σε θαυμάζουν και να σε θεωρούν φιλοπερίεργο, πολυπράγμονα και πολυμαθή. Όμως κάτι τέτοιο κρύβει δυσκολίες που οι περισσότεροι δεν κατανοούν.

Τα δύο χέρια δεν είναι πάντα καλύτερα από το ένα

Έρευνες έχουν αποδείξει πως η αμφιδεξιότητα και η αμφιχειρία συχνά σχετίζονται με δυσλεξία, με χαμηλότερη ακαδημαϊκή επίδοση, με εντονότερες εκδηλώσεις του συνδρόμου της ελλειμματικής προσοχής /υπερκινητικότητας (ADHD) και αναπτυξιακές διαταραχές. Πιο συγκεκριμένα, αμφιδέξια άτομα μπορούν να εμφανίζουν κλιμακωτά απροσεξία, παρορμητικότητα, αμφιθυμία, διάσπαση προσοχής, κτλ.

Η αμφιδεξιότητα είναι μια ικανότητα που οφείλεται σε κληρονομικούς παράγοντες και μάλιστα οι επιστήμονες τη συνδέουν με το γονίδιο LRRTM1 (το οποίο επίσης συνδέεται και με ψυχικές διαταραχές, όπως η σχιζοφρένεια). Ίσως αυτό εξηγεί την αμφιθυμία που υποστηρίζουν ότι χαρακτηρίζει τους αμφίχειρες.

Είναι γενετικά προκαθορισμένο το αν κάποιος θα είναι αριστερόχειρας, δεξιόχειρας ή αμφίχειρας και κανείς δεν πρέπει να πιέζει ένα παιδί να χρησιμοποιεί το δεξί χέρι επειδή θεωρεί πως αυτό είναι το «σωστό».

Ένα παιδί έχει συνήθως εδραιώσει την προτίμηση σε χέρι μέχρι την ηλικία των τεσσάρων ετών (πρόκειται για εγκεφαλική διεργασία που ονομάζεται πλευρίωση). Αυτό σημαίνει ότι στο νηπιαγωγείο το παιδί πρέπει να «επιλέξει» ποιο χέρι θα είναι το «κυρίαρχο» και ποιο το «βοηθητικό» . Αυτό συμβαίνει εκ φύσεως, αλλά και για πρακτικούς λόγους διότι το παιδί θα χρειαστεί να μάθει να γράφει και η γραφή είναι μια πολύπλοκη εγκεφαλική λειτουργία που απαιτεί την εδραίωση ενός εκ των δύο ημισφαιρίων. Όσο πιο νωρίς μάθει να γράφει τόσο πιο ομαλά και ενεργά θα εμπλακεί στην παιδαγωγική διαδικασία.

 Είναι σημαντικό να ενθαρρύνεται ένα παιδί να χρησιμοποιεί και τα δυο του χέρια εφόσον έχει αυτή τη δεξιότητα, αλλά παράλληλα να υποβοηθείται η έστω και μικρή υπεροχή του ενός εκ των δύο όταν εκτελείται μια συγκεκριμένη λειτουργία όπως π.χ. η γραφή.

Η μουσική, η κολύμβηση, το καράτε, ο χορός, η ζωγραφική και δραστηριότητες που απαιτούν τη χρήση και των δύο χεριών, βελτιώνουν την πλευρίωση του εγκεφάλου και βοηθούν τον αμφίχειρα να αναπτύξει τις δεξιότητές του.

Τα παιδιά που δυσκολεύονται σημαντικά να επιλέξουν ένα κυρίαρχο χέρι ίσως αντιμετωπίζουν κάποια αναπτυξιακή διαταραχή. Τότε οι γονείς θα πρέπει να απευθυνθούν αρχικά σε εργοθεραπευτή και αν η δυσκολία επιμένει, σε παιδονευρολόγο και αναπτυξιακό οπτομέτρη.

Τον έχω μαθητή! Τι να κάνω…

Τα αμφιδέξια άτομα πετυχαίνουν ελαφρώς χαμηλότερο σκορ σε τεστ γενικής ευφυίας και είναι πιθανότερο να παρουσιάσουν δυσκολίες στη μάθηση -κυρίως στις μαθηματικές πράξεις και στο γραπτό λόγο -αποκαλύπτουν οι έρευνες. Τείνουν να είναι πιο αδέξια και απρόσεκτα. Τείνουν να ξεκινούν μια δραστηριότητα και να την αφήνουν στη μέση, να καταπιάνονται με κάτι άλλο κι ύστερα να επιστρέφουν στην πρώτη ή να παρατούν και τις δύο για μια τρίτη!

Το γεγονός ότι ένας μαθητής είναι αριστερόχειρας ή αμφίχειρας δε συνεπάγεται πως θα είναι κακός μαθητής ή ότι θα παρουσιάσει τα παραπάνω ούτε πως θα χρειαστεί κάποια παρέμβαση! Όμως είναι καλό ο γονέας και ο δάσκαλος από πολύ νωρίς να εντοπίσουν αυτή τη διαφορά από το γενικό πληθυσμό και να λειτουργήσουν προληπτικά, είτε προσαρμόζοντας τον τρόπο που το παιδί μαθαίνει είτε εφαρμόζοντας μια πρώιμη παρέμβαση ώστε να ενταχθεί στο σχολικό πλαίσιο αρμονικά και να μη βιώσει αργότερα τη διαφορετικότητα και ενδεχομένως τη σχολική αποτυχία.

Προσοχή! Δεν πρέπει να προσπαθούμε να μετατρέψουμε έναν αριστερόχειρα σε δεξιόχειρα. Μια τέτοια προσπάθεια πιέζει τον εγκέφαλο του παιδιού να χρησιμοποιήσει το λάθος ημισφαίριο του εγκεφάλου του και μπορεί να δημιουργήσει εμπλοκές στον εγκέφαλο που θα οδηγήσουν σε σοβαρότερες μαθησιακές δυσκολίες.

1.     Ο μαθητής σου ενδεχομένως να αντιμετωπίζει δυσκολίες οργάνωσης. Προσπάθησε να δομήσεις το πρόγραμμά του ώστε να γνωρίζει τη σειρά των μαθημάτων και τον αριθμό των δραστηριοτήτων που πρέπει να ολοκληρώσει.

2.     Έχε στο νου πως ίσως χρειάζεται περισσότερο χρόνο και για να κατανοήσει και για να ολοκληρώσει την εργασία που του ανατέθηκε. Στο τέλος θα ήταν καλό να υπάρχει μια επιβράβευση (πίνακας συμβολικής οικονομίας). Δώσε χρόνο και βοήθεια με χαμόγελο!

3.     Την οπτικοποίηση την έχεις ακουστά;;;

4.     Ο μαθητής σου χρειάζεται να συνδέει έννοιες, εικόνες και ήχους, γι’ αυτό προσπάθησε να δίνεις υλικό που απευθύνεται σε όλους τους μαθησιακούς τύπους (πρόκειται κυρίως για κιναισθητικούς τύπους) και να δίνεις παραδείγματα από την καθημερινότητα. Επίσης, μην ξεχνάς να δίνεις πρακτικές οδηγίες και να παρουσιάζεις ένα πρότυπο αυτού που ζητείται (demonstration).

5.     Η εξάσκηση στο γραπτό λόγο σε χαρτί, αλλά και σε πληκτρολόγιο είναι πλέον αναγκαία. Οι αμφίχειρες πληκτρολογούν πιο γρήγορα από τους υπόλοιπους! Υπάρχουν, υλικά, λογισμικά και gadgets Η/Υ για αριστερόχειρες που αποδεικνύονται πολύ χρήσιμα στην εκπαίδευση!

Εν κατακλείδι, η αμφιδεξιότητα μπορεί να είναι ευλογία ή κατάρα, αναλόγως πώς θα τη διαχειριστεί κανείς και ποιες κατευθύνσεις του έχουν δοθεί ήδη από την πρώιμη ηλικία. Όμως, δεν έχει σημασία ποιο χέρι χρησιμοποιεί κάποιος καλύτερα. Είτε είναι αμφίχειρας είτε δεξιόχειρας είτε αριστερόχειρας, το σημαντικό είναι να εξασκεί τον εγκέφαλό του καθημερινά!

• https://www.kinesiology.gr/gr/mathisiakes-dyskolies/isorropia-idiodektikotita
• https://pediatrics.aappublications.org/content/125/2/e340
• https://pigipaideias.wordpress.com/2017/05/05/%CF%80%CE%BB%CE%B5%CF%85%CF%81%CE%AF%CF%89%CF%83%CE%B7/
• https://www.imperial.ac.uk/news/81322/mixed-handed-children-more-likely-have-mental/
• https://eproceedings.epublishing.ekt.gr/index.php/edusc/article/view/349

Σοφία Κ. Μπαδήλα

Πηγή

Δημοσίευση chiourea.gr στο Γονείς – ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΑΙΔΙΟΥ-ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ και Γονείς - ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ-ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ

Διαβάστε επίσης:

•  Αργοπορημένος λόγος ή γλωσσική διαταραχή;
• Όταν το παιδί δεν μιλάει καθαρά... Δείτε ποια φωνήματα πρέπει να αρθρώνει και σε ποια ηλικία (πίνακες)  
• Ανάπτυξη λόγου και ομιλίας Κωνσταντίνα Κατσαούνη
•  Λογοθεραπεία - Προβλήματα Λόγου - Ομιλίας - Φωνής
• 10 σημάδια που δείχνουν ότι ένα παιδί χρειάζεται Εργοθεραπεία
•  Η μυστική γλώσσα των νηπίων: Τι σημαίνει η συμπεριφορά τους
• Βασικά ορόσημα και δεξιότητες παιδιών 1 - 4 ετών (νήπια) Ελένη Τσιλιώρη Πέπε MSc SLP-CCC, Λογοπεδικός
• Τι είναι η ακουστική επεξεργασία
• Ερωτηματολόγιο Επάρκειας Ακουστικής Επεξεργασίας νηπίου
•   Λεπτή Κινητικότητα - Ερωτηματολόγιο επάρκειας
• Η ΛΕΠΤΗ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ στην προσχολική ηλικία - Πώς μπορούν οι γονείς να βοηθήσουν
• Οι επικοινωνιακές δεξιότητες του παιδιού ανά ηλικία, μέχρι 7 ετών Ελένη Λούκουτου
•  Πώς αντιμετωπίζουμε τα ΟΧΙ των παιδιών στην ηλικία των 1,5 – 3,5 ετών Δρ. Ράνια Χιουρέα, Σχολ. Σύμβουλος ΕΑΕ
• Τα χαρακτηριστικά στάδια της ανάπτυξης των παιδιών 0-5 ετών
• Στάδια ανάπτυξης του παιδιού: πότε να ανησυχήσετε
• Βασικά ορόσημα και δεξιότητες παιδιών 1 - 4 ετών (νήπια) Ελένη Τσιλιώρη Πέπε MSc SLP-CCC, Λογοπεδικός
• Τα «διαφορετικά» παιδιά Νινέττα Φαφούτη
• 10 σημάδια που προδίδουν ένα χαρισματικό παιδί
• Πώς θα καταλάβετε αν το παιδί σας έχει διπολική διαταραχή;