Οι νέες γενιές μπορεί να είναι πιο ώριμες, πιο προηγμένες και καλύτερα προετοιμασμένες από τις προηγούμενες, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να αντιμετωπίζουμε τα παιδιά σαν να είναι ενήλικες. Ή να περιμένουμε από τα παιδιά να συμπεριφέρονται σαν μεγάλοι.  Ή ότι θα πρέπει τα παιδιά να σταματήσουν να παίζουν.

 Είναι απολύτως φυσιολογικό τα παιδιά να παίζουν, να κυλιούνται στην άμμο, να λερώνονται, να χαίρονται και να απολαμβάνουν τα πιο μικρά πράγματα, να δημιουργούν χρησιμοποιώντας τη φαντασία τους και να κάνουν πράγματα παιδιάστικα. Είναι παιδιά.

 Έχουμε φτάσει στο σημείο να θεωρούμε «καλά παιδιά» τα μικρομέγαλα, ή τα παιδιά που μας βολεύουν, ή που είναι ήσυχα και υπάκουα. Αλλά έτσι τους στερούμε το πιο σημαντικό... το δικαίωμα να είναι ξέγνοιαστα, ελεύθερα και να παίζουν.

 Από την άλλη, στη σημερινή κοινωνία, η αξία του παιχνιδιού έχει αναγνωριστεί ευρέως, καθόσον τα οφέλη του για τα παιδιά είναι πολλαπλά και καλά τεκμηριωμένα. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια είναι αποκαρδιωτικό να παρατηρείται αισθητή πτώση τόσο στην ποιότητα όσο και στην ποσότητα του χρόνου παιχνιδιού για τα παιδιά. Αυτό μπορεί να αποδοθεί στην ολοένα μεγαλύτερη έμφαση που δίνεται στα ακαδημαϊκά επιτεύγματα.

Με την αυξανόμενη πίεση στους γονείς να διασφαλίσουν ότι τα παιδιά τους αριστεύουν ακαδημαϊκά, υπήρξε μια ακούσια παραμέληση του χρόνου παιχνιδιού. Αυτή η παραμέληση τροφοδοτείται από τις κοινωνικές προσδοκίες και τα κυρίαρχα εκπαιδευτικά συστήματα, που δίνουν προτεραιότητα στην ακαδημαϊκή επίδοση πάνω από όλα. Ζούμε σε μια διαδικασία βιαστικής αυτοματοποίησης. Τα πάντα γίνονται γρήγορα. Πολλές φορές το παιχνίδι θεωρείται χάσιμο χρόνου από εκπαιδευτικούς ή γονείς, ενώ στην πραγματικότητα, είναι απαραίτητο και ουσιαστικό στοιχείο στην ανάπτυξη και τη ζωή ενός παιδιού. Ως αποτέλεσμα, τα παιδιά στερούνται όλο και περισσότερο την ευκαιρία να συμμετέχουν σε μη δομημένο παιχνίδι, το οποίο είναι κρίσιμο για συνολική τους ανάπτυξη. Αυτή η αλλαγή προτεραιοτήτων εγείρει ανησυχίες σχετικά με τις πιθανές βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες διαταραχές που μπορεί να προκύψουν, ιδιαίτερα στις ψυχολογικές και συναισθηματικές πτυχές της προσωπικότητας ενός παιδιού.

Μην κλέβετε την παιδικότητα του παιδιού σας.

Αφήστε το να ζήσει την παιδική του ηλικία ως παιδί.

Οι γονείς έχουν καλές προθέσεις...είναι ενθουσιασμένοι και θέλουν πραγματικά το καλύτερο για τα παιδιά τους. Ωστόσο, το καλύτερο συνήθως δεν είναι το πιο προηγμένο τεχνολογικά, αλλά το πιο κοντά στη φύση και το ότι τα παιδιά καταλαβαίνουν τα πάντα, δεν σημαίνει ότι πρέπει να τα ξέρουν όλα από μικρά. Δεν χρειάζεται κάτι τέτοιο. Απεναντίας, κάθε πράγμα στην ώρα του. Διότι δίνοντας προτεραιότητα αποκλειστικά στις ακαδημαϊκές ενασχολήσεις, στην πληθώρα πληροφοριών και γνώσεων, τα παιδιά μπορεί να στερηθούν την ευκαιρία να αναπτύξουν βασικές δεξιότητες ζωής, όπως η επίλυση προβλημάτων, η αντιμετώπιση και διευθέτηση  συγκρούσεων και η δημιουργικότητα. Επίσης η απουσία παιχνιδιού μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα επίπεδα στρες, μειωμένη συναισθηματική ανθεκτικότητα και συνολική μείωση της ψυχικής ευεξίας. Επιπλέον, οι επιπτώσεις εκτείνονται πέρα ​​από την παιδική ηλικία, καθώς η έλλειψη παιχνιδιού κατά τη διάρκεια των χρόνων ανάπτυξης και οργάνωσης μπορεί να έχει μόνιμες επιπτώσεις στην προσωπικότητα και τη συναισθηματική σύνθεση ενός ατόμου.

Έρευνες έχουν δείξει ότι η στέρηση παιχνιδιού μπορεί να εμποδίσει την ανάπτυξη της ενσυναίσθησης, της συναισθηματικής νοημοσύνης και της κοινωνικής ικανότητας. Κατά συνέπεια, τα άτομα που έχουν στερηθεί το παιχνίδι στην παιδική τους ηλικία μπορεί να δυσκολεύονται στις διαπροσωπικές σχέσεις και να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην αποτελεσματική διαχείριση των συναισθημάτων τους.

Η ενασχόληση του παιδιού με το παιχνίδι είναι στενά συνυφασμένη με τη διαδικασία διαμόρφωσης του εαυτού του. Η εξέλιξη από την ενασχόληση με μοναχικό παιχνίδι έως τη συμμετοχή σε συλλογικό παιχνίδι ή σε παιχνίδι βασισμένο σε κανόνες, δείχνει  την πορεία του παιδιού από την τοποθέτηση του εαυτού του σε υποθετικές καταστάσεις ερμηνεύοντας κοινωνικούς ρόλους, μέχρι την τοποθέτηση του εαυτού του στη θέση άλλων ενώ ταυτόχρονα κατανοεί το δικό του ρόλο.

 Συμμετέχοντας στο ομαδικό παιχνίδι, τα παιδιά αναπτύσσουν σημαντικές ηθικές αξίες όπως υπομονή, σεβασμό προς τους συνομηλίκους τους, κατανόηση της ανάγκης να υποχωρούν όταν δεν μπορούν να επιτύχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Μαθαίνουν επίσης να συμβιώνουν με άλλα παιδιά την ώρα που παίζουν και να αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους σύμφωνα με τους κανόνες και μέσα στα όρια που έχουν από κοινού καθορίσει. Επιπλέον, μέσω του ομαδικού παιχνιδιού, τα παιδιά αποκτούν πολύτιμες γνώσεις για τη σημασία της συνεργασίας, του μοιράσματος, της αυτοπειθαρχίας και της εκτίμησης. Αυτό το είδος παιχνιδιού τούς παρέχει πολύτιμες ευκαιρίες να μάθουν πώς να συνυπάρχουν αρμονικά με τους άλλους και πώς να βρίσκουν τρόπους να ανταπεξέρχονται σε τυχόν συγκρούσεις ή διαφορές που μπορεί να προκύψουν κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού. Είναι απαραίτητο για το παιδί να αποδεχτεί και να τηρήσει τους συγκεκριμένους κανόνες του παιχνιδιού, καθώς η απόκλιση από αυτούς θα οδηγήσει σε κάποιας μορφής συνέπεια ή «τιμωρία».

Μια κρίσιμη πτυχή που πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη είναι ο αντίκτυπος που έχει το παιχνίδι στη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών. Η ενασχόληση με παιχνίδια όχι μόνο βοηθά το παιδί να ενισχύσει την εικόνα του εαυτού του, αλλά επίσης του δίνει τη δυνατότητα να ξεπεράσει τις αναστολές του και να τονώσει την αυτοπεποίθησή του. Επιπλέον, τα παιχνίδια προάγουν την ανάπτυξη του σεβασμού για την προσωπικότητα των άλλων και χρησιμεύουν ως μια μορφή παρηγοριάς σε δύσκολες καταστάσεις που διαφορετικά μπορεί να προκαλέσουν άγχος, ένταση ή θυμό στο παιδί στην καθημερινή του ζωή. Απεναντίας, η έλλειψη παιχνιδιού μπορεί να σχετίζεται με κακές κινητικές δεξιότητες του παιδιού, χαμηλά επίπεδα σωματικής δραστηριότητας, μειωμένη ικανότητα διαχείρισης στρεσογόνων καταστάσεων και μειωμένες κοινωνικές δεξιότητες, που ενδέχεται να οδηγήσουν σε δυσκολίες στη διαχείριση κοινωνικών καταστάσεων, στην επίλυση συγκρούσεων, ζητήματα διαφορετικότητας, αυτοεκτίμησης, θέματα αποτυχίας κ.λπ.

Στη διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των παιδιών σημειώθηκε, ότι κάθε παιδί έχει δικαίωμα να παίζει και να διασκεδάζει και ότι κάθε κοινωνικός και επίσημος θεσμός πρέπει να προωθεί την απόκτηση και την εδραίωση αυτών των δικαιωμάτων. Διότι το παιχνίδι – μαζί με άλλες βασικές ανάγκες όπως η τροφή, η υγεία, η προστασία και η εκπαίδευση – είναι βασική δραστηριότητα στη ζωή ενός παιδιού και βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου ανθρώπου. Παίζει καθοριστικό ρόλο στη σωματική, ψυχοσυναισθηματική, κοινωνική και γνωστική του ανάπτυξη. Μέσα από το παιχνίδι, το παιδί έχει την ικανότητα να κινείται ελεύθερα, να ζει σε έναν κόσμο φαντασίας που έχει τη δυνατότητα να κυριαρχήσει, να εκφράσει τα συναισθήματά του, να κατανοήσει τον εαυτό του και τους γύρω του και να εξερευνήσει το περιβάλλον του. Αν στερήσουμε στα παιδιά την ευκαιρία να παίξουν, στην πραγματικότητα εμποδίζουμε την ομαλή ανάπτυξή τους.

Συμπερασματικά

Το παιχνίδι χρησιμεύει ως ζωτικό εργαλείο για τα παιδιά, να εξερευνήσουν το περιβάλλον τους, να αναπτύξουν τις γνωστικές τους ικανότητες, να ενισχύσουν τη δημιουργικότητά τους και να αποκτήσουν κρίσιμες κοινωνικές δεξιότητες. Επιπλέον, η ενασχόληση με το παιχνίδι επιτρέπει στα παιδιά να καλλιεργήσουν τη φαντασία τους και τις ικανότητες επίλυσης προβλημάτων, που είναι απαραίτητες για τη συνολική ανάπτυξή τους.

Είναι ζωτικής σημασίας για τους γονείς, τους εκπαιδευτικούς και την κοινωνία στο σύνολό της να αναγνωρίσουν τη σημασία του παιχνιδιού και να προσπαθήσουν να επιτύχουν μια ισορροπία μεταξύ των ακαδημαϊκών αναζητήσεων και των ουσιαστικών οφελών που παρέχει το παιχνίδι στη συνολική ανάπτυξη των παιδιών.

Δρ. Ράνια Χιουρέα,

 Εκπαιδευτικός,

Σύμβουλος Ειδ. Αγωγής

& Εκπαίδευσης

 

Πηγές

Ginsburg, K., (2007), The importance of play in promoting healthy child development and maintaining strong parent-child bonds, Pediatrics, 119, 182-191

Hardy, DF., Power, TG., Jaedicke, S., (1993), Examining the relation of parenting to children’s coping with everyday stress, Child Dev., 64, 1829-1841

Piaget, J. (1962). Plays, Dreams, Imitations in childhood. New York: Norton.

Χαρίλα, Τ. Η σημασία του παιχνιδιού στην ανάπτυξη του παιδιού, https://kepsy.gr/

 

Ανάρτηση chiourea.gr στο Γονείς - ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΑΙΔΙΟΥ - ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ και Γονείς - ΔΙΑΦΟΡΑ

Διαβάστε επίσης:

·         Τα παιδιά μεγαλώνουν γρήγορα, γι’ αυτό απολαύστε κάθε στιγμή μαζί τους Δρ. Ράνια Χιουρέα

·         Πόσες ώρες πρέπει να κοιμούνται τα παιδιά όταν πηγαίνουν σχολείο; 

·         7 παιχνίδια που δεν πρέπει να αγοράσετε ποτέ σε ένα παιδί Μαρία Κωνσταντοπούλου

·         3 εύκολοι τρόποι για να μεγαλώσετε χαρούμενα παιδιά Δρ. Ράνια Χιουρέα

·         10 κανόνες για να μεγαλώσετε υγιή παιδιά

·         Οι ταμπλέτες πιθανός κίνδυνος για την ανάπτυξη των μικρών παιδιών

·         Πώς να βελτιώσετε τη μνήμη του παιδιού Ράνια Χιουρέα

·         Συμβουλές για παιδιά χωρίς στρες! 

·         Πώς χτίζουμε την αυτοπεποίθηση στα παιδιά

·         Η προσωπικότητα των παιδιών επηρεάζεται από τα παιχνίδια