Ενσυναίσθηση είναι η ικανότητα να αισθανόμαστε τα συναισθήματα του άλλου ανθρώπου σαν να είναι δικά μας και μέσω αυτής της ικανότητας, μπορούμε να κατανοήσουμε τη συμπεριφορά του και τι νιώθει. Βλέπουμε δηλαδή τα πράγματα με τα δικά του μάτια, από τη σκοπιά του και φανταζόμαστε τον εαυτό μας στη θέση του. Ουσιαστικά, ενσυναίσθηση σημαίνει να βάζουμε τον εαυτό μας στη θέση κάποιου άλλου, να “μπαίνουμε στα παπούτσια του”.
Σε ένα ευρύτερο πλαίσιο αφορά μία ιδιαίτερα χρήσιμη δεξιότητα, που μπορεί να μας βοηθά να ζούμε μία ζωή με νόημα και αίσθημα υπευθυνότητας προς τους γύρω μας. Ωστόσο, υπάρχουν καταστάσεις –ψυχοπαθολογία, που αυτή η δεξιότητα υπάρχει σε ελάχιστο βαθμό, έως και καθόλου. Λαϊκά μιλώντας, άτομα που χαρακτηρίζονται εγωπαθή (ναρκισσιστές), σαφώς χρησιμοποιούν τους άλλους και κάθε είδος ανθρώπινης σχέσης ξεκάθαρα για δικό τους όφελος.
Γιατί είναι τόσο σημαντικό να διαθέτουμε ενσυναίσθηση;
Γιατί όσο σπουδαίο είναι να μπορείς και ταυτόχρονα να γνωρίζεις πώς να προσφέρεις τις Πρώτες Βοήθειες σε έναν άνθρωπο όταν το χρειάζεται η καρδιά του, άλλο τόσο σπουδαίο είναι να μπορείς να του παρέχεις Ψυχολογικές Πρώτες Βοήθειες όταν το χρειάζεται η ψυχή του.
Πολλές φορές λανθασμένα η ενσυναίσθηση (empathy) ταυτίζεται με τη συμπόνια (sympathy). Ωστόσο, οι δύο όροι έχουν σοβαρές διαφορές μεταξύ τους. Άλλο πράγμα είναι να συναισθάνομαι και άλλο είναι να συμπάσχω.
Η ψυχολόγος Jenna Kisling, σε άρθρο της στο Psychiatric Medical Care, επισημαίνει: "Η συμπόνια συχνά περιλαμβάνει πολλή κρίση. Η ενσυναίσθηση καμία. Συμπόνια είναι η κατανόηση από τη δική μας οπτική γωνία. Η ενσυναίσθηση απαιτεί να μπαίνεις στη θέση του άλλου και να κατανοείς γιατί μπορεί να έχει αυτά τα συγκεκριμένα συναισθήματα... Η αγαπημένη έκφραση της συμπάθειας είναι «καημένε/η». Δημιουργεί μια αίσθηση οίκτου για τα δεινά που περνά το άτομο. Η αγαπημένη έκφραση της ενσυναίσθησης είναι «Μπορώ να καταλάβω πώς νιώθεις. Πρέπει να είναι πολύ δύσκολο». Αυτό βοηθά ένα άτομο να αισθάνεται ότι κάποιος τον ακούει, τον κατανοεί και τον επικυρώνει συναισθηματικά."
Μπορείτε εύκολα να αναγνωρίσετε αν διαθέτετε υψηλά επίπεδα ενσυναίσθησης.
Tα ακόλουθα αποτελούν μερικές ισχυρές ενδείξεις προς αυτή την κατεύθυνση:
- Είστε καλοί στο να ακούτε πραγματικά τι έχουν να πουν οι άλλοι.
- Οι άνθρωποι συχνά σας μιλάνε για τα προβλήματά τους.
- Είστε καλοί στο να κατανοείτε πώς νιώθουν οι άλλοι.
- Συχνά σκέφτεστε πώς νιώθουν οι άλλοι.
- Άλλοι άνθρωποι έρχονται σε εσάς για συμβουλές.
- Πολύ συχνά νιώθετε συγκλονισμένοι από τραγικά γεγονότα.
- Προσπαθείτε να βοηθήσετε όσους υποφέρουν.
- Καταλαβαίνετε πότε οι άνθρωποι δεν είναι ειλικρινείς.
- Μερικές φορές νιώθετε κουρασμένοι ή καταπονημένοι σε κοινωνικές καταστάσεις.
- Νοιάζεστε βαθιά για τους άλλους ανθρώπους.
- Δυσκολεύεστε να θέσετε όρια στις σχέσεις σας με άλλους ανθρώπους.
Τα είδη της ενσυναίσθησης
Η ενσυναίσθηση διακρίνεται σε δύο είδη, τη γνωστική και τη συναισθηματική. Τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά τους είναι τα εξής:
Γνωστική ενσυναίσθηση
- Υιοθετείς την οπτική γωνία ενός άλλου ατόμου
- Φαντάζεσαι πώς είναι να βρίσκεσαι στη θέση κάποιου άλλου
- Κατανοείς τα συναισθήματα του
Συναισθηματική Ενσυναίσθηση
- Μοιράζεσαι μια συναισθηματική εμπειρία
- Αισθάνεσαι αγωνία ως απάντηση στον πόνο κάποιου
- Βιώνεις την προθυμία να βοηθήσεις κάποιον
Για να καταλάβουμε καλύτερα το διαχωρισμό των δύο ειδών, σκεφτείτε την παρακάτω περίσταση. Συναντάμε ένα φίλο μας, ο οποίος είναι φανερά στεναχωρημένος, καθώς έχασε ένα πολύ αγαπημένο του πρόσωπο. Μας εξηγεί τι έχει συμβεί κλαίγοντας και προσπαθώντας να μπούμε στη θέση του τού απαντάμε:
Γνωστική ενσυναίσθηση
“Λυπάμαι πολύ. Καταλαβαίνω ότι είναι δύσκολο αυτό που περνάς.”
Συναισθηματική Ενσυναίσθηση
“Λυπάμαι πολύ. Ξέρω ότι σου λείπει. Είμαι εδώ για σένα. (Ταυτόχρονα βουρκώνουμε)”.
Οφέλη
Το να διαθέτουμε αρκετή ενσυναίσθηση οδηγεί σε μία σειρά από οφέλη που συμβάλλουν τόσο στην προσωπική μας ζωή όσο και στην επαγγελματική.
- Κατανοούμε καλύτερα τις ανάγκες των συνανθρώπων μας.
- Αντιλαμβανόμαστε καλύτερα τη μη λεκτική επικοινωνία.
- Μπορούμε να προβλέψουμε τις συμπεριφορές των ανθρώπων.
- Μπορούμε να αντιμετωπίσουμε προσωπικές ή διαπροσωπικές διαμάχες μέσα από διαφορετικές οπτικές.
- Παρακινούμε πιο εύκολα τους ανθρώπους γιατί καταλαβαίνουμε τα κίνητρα που χρειάζονται.
- Καταλαβαίνουμε πώς επηρεάζουμε τους γύρω μας με τις πράξεις και τα λόγια μας.
- Μία σημαντική δεξιότητα στον εργασιακό χώρο.
Υπάρχουν πολλοί επαγγελματίες που πιστεύουν ακράδαντα πως από όλες τις οριζόντιες δεξιότητες (τα soft skills)*, η ενσυναίσθηση είναι η πιο σημαντική. Από τη συνέντευξη για μία δουλειά μέχρι μια καθημερινή συνάντηση σύσκεψης (meeting) και από τη συνεργασία με τους συναδέλφους μέχρι τις διαπραγματεύσεις, η ενσυναίσθηση αποτελεί σημαντικό παράγοντα για επιτυχία! Το να γνωρίζεις τι νιώθει ένας άνθρωπος και να μπαίνεις στη θέση του μπορεί να οδηγήσει από μια άριστη συνεργασία με ένα συνάδελφο, μέχρι να χειριστείς αποτελεσματικά έναν “αντίπαλο” στο τραπέζι διαπραγματεύσεων: πότε να πιέσεις, πότε να υποχωρήσεις.
Όταν δείχνουμε ενσυναίσθηση προς το παιδί μας, κατανοούμε και νιώθουμε το δικό του συναίσθημα, του δείχνουμε αγάπη και αποδοχή με όρια, έτσι του μαθαίνουμε το “σωστό” και το “λάθος”, του δίνουμε αξία και του προσφέρουμε το αίσθημα της ασφάλειας.
Παράδειγμα σε μια φοβία του παιδιού μας, με την ενσυναίσθηση, δηλαδή με την κατανόηση του πώς νιώθει, μπαίνουμε στη θέση του, προσπαθούμε να συζητήσουμε μαζί του και να αναλύσουμε τα συναισθήματά του, να καθησυχάσουμε τους φόβους του και να αυμμεριστούμε τη δύσκολη συναισθηματική του κατάσταση. Σε αντίθετη περίπτωση, με το να είμαστε δίπλα του με μια ψυχρή, απόμακρη αντιμετώπιση, δεν θα επιφέρουμε κανένα αποτέλεσμα, τουναντίον θα λειτουργήσουμε και τραυματικά μερικές φορές στον ψυχισμό του.Με την ενσυναίσθηση αναγνωρίζονται τα θετικά συναισθήματα όπως χαρά, ικανοποίηση αλλά και τα δυσάρεστα όπως θυμός, ντροπή, ζήλια. Γίνεται μοίρασμα αυτών. Μαθαίνουν τα παιδιά, να τα ονοματίζουν, εκπαιδεύονται στο να τα αναγνωρίζουν, να τα κατανοούν και μαθαίνουν να τα διαχειρίζονται. Κάνουν έτσι το πρώτο βήμα προς την κατανόηση του εαυτού τους και των άλλων, αποκτούν ταυτότητα, μαθαίνουν να κτίζουν πιο στέρεες και υγιείς σχέσεις.
Η ενσυναίσθηση λοιπόν, θα μας κάνει καλύτερους ανθρώπους. Όλοι έχουμε ανάγκη να περιτριγυριζόμαστε από ανθρώπους με ενσυναίσθηση. Ας φροντίσουμε να την αναπτύξουμε στον εαυτό μας και να την καλλιεργήσουμε στα παιδιά μας.
Επαγγέλματα που ταιριάζουν σε ανθρώπους με υψηλά επίπεδα ενσυναίσθησης
Σύμφωνα με το Indeed αυτά είναι 20 από τα καλύτερα επαγγέλματα για ανθρώπους με υψηλό δείκτη ενσυναίσθησης:
1. Καλλιτέχνης
2. Κτηνίατρος
3. Σύμβουλος
4. Παιδαγωγός
5. Δασοφύλακας
6. Κηπουρός
7. Γραφίστας
8. Μουσικός
9. Συντάκτης
10. Βιβλιοθηκάριος
11. Κοινωνικός-ή Λειτουργός
12. Copywriter
13. Καθηγητής
14. Spa therapist
15. Ψυχολόγος
16. Yoga Instructor
17. Web Developer
18. Οδοντίατρος
19. Νοσηλευτής-τρια
20.Επιχειρηματίας
Πώς μπορούμε να καλλιεργήσουμε την ενσυναίσθηση - Συνήθειες
Η ενσυναίσθηση ευτυχώς αποτελεί μία δεξιότητα που μπορεί να καλλιεργηθεί. Απαιτείται εκπαίδευση και εξάσκηση. Υπάρχουν κάποιες βασικές τεχνικές που βοηθούν να την καλλιεργήσουμε και να ενισχυθεί αν υιοθετήσουμε μερικές συνήθειες όπως:
· Η τεχνική της ενεργητικής ακρόασης είναι βασική προϋπόθεση καλλιέργειας της ενσυναίσθησης. Ακούω ενεργητικά σημαίνει ότι ακούω αυτό που λέει ο άλλος τόσο σε αυτό που λέει όσο και στις σωματικές του εκφράσεις και σε άλλα εξωλεκτικά του σημεία, χωρίς να κρίνω και χωρίς να εκφράζω τη δική μου άποψη. Ακούω τον άλλον, του δίνω και χώρο και χρόνο, να πει την ιστορία του χωρίς να διακόπτω, χωρίς να στήνω εμπόδια στα συναισθήματά του, με μοναδικό σκοπό, να τον καταλάβω και να αισθανθώ αυτό που αισθάνεται. Για να το καταφέρω αυτό δεν θα πρέπει να είμαστε προκατειλημμένοι, αλλά να έχουμε ανοιχτό μυαλό. Όταν ο άλλος μας μιλάει δεν σκεφτόμαστε τη δική μας απάντηση, δεν αλλάζουμε θέμα και δεν στρέφουμε τη συζήτηση στον εαυτό μας. Αντίθετα τον αφήνουμε να εκφραστεί ελεύθερα. Πρέπει να του δίνουμε την αμέριστη προσοχή μας, που σημαίνει πως δεν κοιτάμε την ώρα ούτε ελέγχουμε το κινητό μας όταν μας μιλάνε.
· Η βλεμματική επαφή, τα νεύματα, η λεκτική ενθάρρυνση και οι ερωτήσεις ανοικτού τύπου διευκολύνουν αρκετά στο να κατακτήσουμε την ενεργητική ακρόαση.
· Καλλιεργούμε την περιέργειά μας. Συναναστρεφόμαστε με ανθρώπους καινούριους με διαφορετικό υπόβαθρο από το δικό μας, επισκεπτόμαστε νέα μέρη, ταξιδεύουμε.
· Προσπαθούμε να βγούμε από τη ζώνη άνεσής μας. Ζητάμε βοήθεια και υποστήριξη.
· Ζητάμε feedback από τους οικείους μας, τους φίλους και την οικογένειά μας για την ικανότητά μας να ακούμε και για το πώς διαχεριζόμαστε τις διαπροσωπικές μας σχέσεις.
· Μπαίνουμε στα παπoύτσια των άλλων. Αφιερώνουμε χρόνο για να καταλάβουμε τις ανησυχίες τους.
· Δεν αποφεύγουμε δύσκολες συζητήσεις, ακόμη και όταν γνωρίζουμε πως η άποψή μας δεν συμπίμπτει με εκείνη του συνομιλητή μας. Είμαστε ανοιχτοί σε διαφορετικές οπτικές και σε νέες ιδέες.
· Άλλη δεξιότητα πολύ σημαντική στην καλλιέργεια της ενσυναίσθησης είναι η αντανάκλαση του συναισθήματος, το “καθρέπτισμα” του συναισθήματος του άλλου. Τον βοηθάμε έτσι όχι μόνο να αισθανθεί ότι γίνεται κατανοητός αλλά και το συναίσθημά του ότι γίνεται αποδεκτό και όχι απορριπτέο.
Πριν κρίνουμε κάποιον
Με μεγάλη προσπάθεια και σε πολλές περιπτώσεις σε συνεργασία με Ειδικό Ψυχικής Υγείας, μπορούμε να αναγνωρίσουμε τη θέση μας σε σχέση με τους άλλους και να αρχίσουμε να γινόμαστε πιο ευέλικτοι, παρατηρώντας συνειδητά και στη συνέχεια τροποποιώντας της στάση μας.
Βάσει λοιπόν στάσεων και συμπεριφορών που βασίζονται σε κοινωνικά στερεότυπα:
· Πριν κρίνουμε κάποιον που είναι μοναχικός ως περίεργο, ας αναρωτηθούμε τι πιθανά να περνάει. Πριν κρίνουμε κάποιον που έχει θέμα με περιττά κιλά ως τεμπέλη, ας αναρωτηθούμε σε τι εσωτερική πάλη μπορεί να βρίσκεται.
· Πριν κρίνουμε κάποιον που δυσκολεύεται να σηκωθεί απ’ το κρεβάτι του ως τεμπέλη και βολεμένο, ας αναρωτηθούμε σε τι ψυχοσωματική κατάσταση βρίσκεται.
· Πριν κρίνουμε κάποιους που δεν έχουν τεκνοποιήσει ως ανεύθυνους και ανώριμους, ας αναρωτηθούμε ποια μπορεί να είναι η κατάσταση της υγείας τους και η οικονομική τους κατάσταση.
· Και η λίστα επικριτικών συμπεριφορών και αυθαιρέτων συμπερασμάτων, βεβαίως μπορεί να είναι πολύ μεγάλη και επιβλαβής.
Γι’ αυτό όπως λένε, «δεν κοστίζει στο τέλος της ημέρας να είσαι καλός», έχοντας μία καλή συμπεριφορά προς του συνανθρώπους σου. Ειδικά εμείς οι ενήλικες, είμαστε υπεύθυνοι για τη συμπεριφορά μας. Αυτός είναι ένας λόγος παραπάνω να είμαστε πιο προσεκτικοί στα λόγια μας και τις πράξεις μας. Με λίγη σκέψη και χρόνο πριν πούμε κάτι, μπορούμε να γλιτώσουμε πολλές καταστάσεις και να μην φέρουμε άλλους ανθρώπους σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση.
Άρα πριν μπούμε στη σύγχυση της επίκρισης, ας αναρωτηθούμε πώς μπορεί να νοιώθαμε εμείς στη θέση του άλλου. Είναι αρκετά απλό, αν η παρέμβαση γίνεται νωρίς στη διαπαιδαγώγησή μας. Ωστόσο ποτέ δεν είναι αργά και υπάρχουν τρόποι, αν εμείς το επιλέξουμε.
Είναι εύκολο να κρίνεις. Είναι πιο δύσκολο να καταλάβεις. Η κατανόηση απαιτεί ενσυναίσθηση, υπομονή και θέληση να πιστέψεις ότι οι καλές καρδιές μερικές φορές διαλέγουν φτωχές μεθόδους. Με το να κρίνουμε, διαχωριζόμαστε. Με το να κατανοούμε, αναπτυσσόμαστε.
Επιμέλεια: Ράνια Χιουρέα
Πηγές:
https://www.psy-oikonomakou.gr
* Οι δεξιότητες χωρίζονται σε hard skills και soft skills. Τα hard skills (σκληρές ή κάθετες δεξιότητες) είναι όλες εκείνες οι τεχνικές δεξιότητες που συνδέονται με την συγκεκριμένη θέση εργασίας και με το κάθε επάγγελμα χωριστά. Τα soft skills (μαλακές ή οριζόντιες δεξιότητες) είναι οι δεξιότητες που πρέπει να έχουμε ανεξάρτητα από το επάγγελμα που κάνουμε και πλέον οι επιχειρήσεις τις τοποθετούν πολύ ψηλά ως προς τη σημαντικότητά τους. Οι οριζόντιες δεξιότητες είναι τα προσωπικά χαρακτηριστικά και τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του κάθε ατόμου και το βασικό τους χαρακτηριστικό είναι ότι μεταφέρονται από ένα οποιοδήποτε πλαίσιο σε ένα άλλο, προσωπικό, επαγγελματικό, κοινωνικό.
Δημοσιεύτηκε από chiourea.gr στο ΑΥΤΟΒΕΛΤΙΩΣΗ / ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΖΩΗ
Διαβάστε επίσης:
· Η Ενσυναίσθηση υποχρεωτικό μάθημα στη Δανία
· 5+1 λόγοι που ο θυμός δεν είναι η σωστή επιλογή Παρή Στεφανή
· Όταν συγχωρείς κάποιον, γαληνεύεις. Κάνεις χάρη σ’ εσένα και όχι σ’ εκείνον
· Η σημασία της συγχώρεσης και τα οφέλη της στην ψυχολογία μας
- Δεν αξίζει να κρατάμε κακία! 12 βήματα για να το καταφέρουμε
- Όταν κάποιος μας φέρεται άδικα, δεν είναι ευτυχισμένος ούτε ο ίδιος
- Η συγχώρεση είναι η επιλογή του ευφυούς ανθρώπου
- Θυμός, ζήλεια, πίκρα, απογοήτευση: Πώς να ελέγχετε τα αρνητικά συναισθήματα
- ΛΕΚΤΙΚΗ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ: Η τιμωρία του άλλου διαμέσου της σιωπής
- Μην κρίνεις τους ανθρώπους αν δεν ξέρεις σε τι μάχες πολεμάνε…
- Να εκτιμάτε τους ανθρώπους όσο τους έχετε δίπλα σας και όχι όταν τους χάνετε
- Η αγάπη χαρίζεται, δεν αγοράζεται!
- Μαλώνουμε με όσους αγαπάμε πιο πολύ
- 8 Συνήθειες που έχουν οι Δυστυχισμένοι Άνθρωποι και ΠΩΣ να τις Αποφύγετε
- Κάθε φορά που εντυπωσιάζεις, αποκτάς κι έναν εχθρό. Για να είσαι δημοφιλής πρέπει να είσαι μετριότητα
- 13 χαρακτηριστικά των ανθρώπων με υψηλό δείκτη EQ (συναισθηματικής νοημοσύνης)
- Νιώθεις χάλια; Αυτοί είναι οι 10 τρόποι για να γίνεις πιο χαρούμενος άνθρωπος!
- Απλές συμβουλές για να ζήσετε τη ζωή σας όσο καλύτερα γίνεται
- Η σημασία της ζεστής αγκαλιάς για τον καθένα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου