Η μέθοδος της ανεστραμμένης τάξης εφαρμόζεται σε διάφορες χώρες από τους εκπαιδευτικούς και στηρίζεται κυρίως στην προετοιμασία των μαθητών στο σπίτι τους, πριν το μάθημα, παρακολουθώντας διαδραστικά βίντεο σχετικά με τη θεωρία του μαθήματος, ενώ μέσα στην τάξη, την ώρα του μαθήματος, λύνουν προβλήματα, επεξεργάζονται δύσκολες έννοιες, εκτελούν βιωματικές δραστηριότητες και μαθαίνουν συνεργατικά, με αποτέλεσμα την εξοικονόμηση χρόνου στην τάξη, ο οποίος διατίθεται για παραγωγικότερη εργασία των μαθητών.

Στο πλαίσιο της μεθοδολογίας της ανεστραμμένης τάξης, η πρακτική της παράδοσης μέσω της διάλεξης στη σχολική τάξη και η διεκπεραίωση δραστηριοτήτων μελέτης και εμβάθυνσης στα διδακτέα περιεχόμενα από τον μαθητή στο σπίτι αντιστρέφονται: Ο μαθητής, αντί να παρακολουθεί την παράδοση του μαθήματος στην τάξη και να αναλαμβάνει εργασία για το σπίτι, παρακολουθεί την παράδοση από το σπίτι του μέσω ψηφιακού υλικού, κυρίως μέσω βίντεο, και κατά τη διάρκεια του μαθήματος στην αίθουσα διδασκαλίας διεκπεραιώνει μαθησιακές δραστηριότητες διερευνητικού και εποικοδομητικού χαρακτήρα σε συνεργασία με τον εκπαιδευτικό και τους συμμαθητές του.

Ένα από τα βασικά στάδια της «Αντεστραμμένης Τάξης» είναι ότι οι μαθητές πριν πάνε στο σχολείο λαμβάνουν μέσω μιας πλατφόρμας το εκπαιδευτικό υλικό για μελέτη. Μπορούν να το δουν όσες φορές θέλουν να εστιάσουν στα σημεία που επιθυμούν και μετα να λύσουν τις απορίες στο σχολεία. Το πρωτοποριακό στοιχείο αυτής της διαδικασίας είναι ότι με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται μια μοναδική διαβάθμιση ως προς την αλληλεπίδραση των μαθητών με το εκπαιδευτικό υλικό, κάτι που δεν συμβαίνει κατά την παράδοση διαλέξεων στην τάξη. Στην πραγματικότητα πρόκειται για την ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών στην εκπαιδευτική διαδικασία, μεταβάλλοντας το παλαιό διδακτικό μοντέλο. Με τη χρήση των Νέων Μέσων στην εκπαιδευτική διαδικασία επιχειρείται η αναζήτηση και εξεύρεση καινοτόμων μεθόδων διδασκαλίας που να είναι κοντά στα ενδιαφέροντα και τα βιώματα των μαθητών.

Πιο αναλυτικά:

Η Ανεστραμμένη τάξη (Flipped classroom) είναι ένα νέο διδακτικό μοντέλο διδασκαλίας το οποίο ξεκίνησε από την Αμερική και σύντομα διαδόθηκε σε όλον τον κόσμο. Εφαρμόζεται σε όλα τα μαθήματα όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων και σε όλες τις ηλικίες. Αυτό που κάνει η Ανεστραμμένη τάξη είναι να στέλνει στο σπίτι του μαθητή το θεωρητικό κομμάτι του μαθήματος, συνήθως μέσω ενός ελκυστικού, διαδραστικού βίντεο το οποίο ο μαθητής μελετάει στον δικό του ρυθμό. Αξιοποιώντας κάποια εκπαιδευτική ψηφιακή πλατφόρμα, ο δάσκαλος καταγράφει τις απαντήσεις του μαθητή στο διαδραστικό βίντεο και παίρνει ανατροφοδότηση πριν κάνει το μάθημα στην τάξη. Μέσα στην τάξη υπάρχει περισσότερος χρόνος για ομαδοσυνεργατικές, βιωματικές δραστηριότητες ώστε να εφαρμοστεί η νέα γνώση.

Ο όρος “Flipped Learning” ή “Flipped Classroom” χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια σχετικά νέα προσέγγιση εκπαιδευτικού σχεδιασμού στα σχολεία, αντιστρέφοντας τη μέχρι σήμερα ακολουθούμενη δομή. Από τις ελληνικές εκδοχές της απόδοσης του όρου (όπως αντεστραμμένη τάξη, ανεστραμμένη διδασκαλία, αντιστρέφοντας την τάξη)  έχει επικρατήσει ο όρος «Ανεστραμμένη τάξη».

Θεμελιωτής του μοντέλου της Ανεστραμμένης τάξης θεωρείται ο Baker, ο οποίος παρουσίασε το 2000 το μοντέλο στο 11^ο διεθνές συνέδριο για τη Διδασκαλία και τη Μάθηση με τίτλο: “The classroom flip: using web course management tools to become the guide by the side”. Οι πρωτοπόροι όμως στην εφαρμογή και προώθηση του μοντέλου είναι δύο καθηγητές Χημείας στο Κολοράντο, ο Jonathan Bergmann και ο Aaron Sams, οι οποίοι σχετικά πρόσφατα (2012) δημοσίευσαν το βιβλίο τους “Flip Your Classroom: Reach Every Student in Every Class Every Day” που αποτελεί το πιο αξιόπιστο οδηγό για την εφαρμογή του μοντέλου στην τάξη.

Ξεκινά με τη διαπίστωση ότι οι μαθητές χρειάζονται τους καθηγητές τους για να τους απαντήσουν σε απορίες και να τους βοηθήσουν όταν αντιμετωπίζουν δυσκολίες, ενώ δεν τους χρειάζονται για να ακούσουν ή να παρακολουθήσουν μία διάλεξη. Πάνω σε αυτή τη βάση «αντέστρεψαν» την τάξη τους και παρατήρησαν βαθύτερη μάθηση και καλύτερη κατανόηση από τους μαθητές τους. Έτσι συγκέντρωσαν το διαθέσιμο υλικό από την εφαρμογή του μοντέλου για τους ενδιαφερόμενους εκπαιδευτικούς. Επιπλέον ίδρυσαν και την κοινότητα Flipped Learning Network (FLN, 2014) που παρέχει σύγχρονη ενημέρωση και χρήσιμο υλικό σχετικά με την εφαρμογή του μοντέλου στην πράξη.

Η «Ανεστραμμένη τάξη» είναι ένα μοντέλο μεικτής μάθησης, στο οποίο οι μαθητές μαθαίνουν παρακολουθώντας βιντεοδιαλέξεις ή άλλο εκπαιδευτικό υλικό στο σπίτι, ενώ η «εργασία για το σπίτι» (homework) γίνεται στη σχολική τάξη με τον καθηγητή και τους μαθητές να συζητούν και να επιλύουν απορίες (Γαριού κ.συν.,2015) .

Στην παραδοσιακή διδασκαλία οι μαθητές παρακολουθούν την «παράδοση» του μαθήματος και απαντούν σε τεστ στο σχολείο, ενώ μελετούν το βιβλίο τους και λύνουν τις ασκήσεις στο σπίτι.

Στην Ανεστραμμένη διδασκαλία, οι μαθητές μελετούν το επόμενο μάθημα μόνοι τους στο σπίτι, συνήθως μέσα από βίντεο που έχει προετοιμάσει ο καθηγητής τους ή από υλικό που έχει βρει διαθέσιμο, και ερχόμενοι στη σχολική τάξη εφαρμόζουν τις γνώσεις τους λύνοντας προβλήματα ή συμμετέχοντας σε δραστηριότητες εμπέδωσης. Ο καθηγητής στηρίζει τους μαθητές εκεί ακριβώς που αντιμετωπίζουν δυσκολία. Ο ρόλος του μετατοπίζεται από την παραδοσιακή διάλεξη στην καθοδήγηση, στην στήριξη και στην εξατομίκευση (Gariou-Papalexiou etal, 2017).

Για την υλοποίηση του μοντέλου, απαιτείται η χρήση μιας πλατφόρμας online εκπαίδευσης και εδώ έρχεται η εξ αποστάσεως συμβολή της τεχνολογίας.

Ο λόγος που επιλέγεται το μοντέλο αυτό είναι ότι η Ανεστραμμένη τάξη απελευθερώνει πολύτιμο χρόνο για την κατάκτηση της γνώσης μέσω επίλυσης προβλημάτων, και αλληλεπίδρασης των μαθητών μεταξύ τους, με το δάσκαλο, και με το γνωστικό αντικείμενο.

Η χρήση του βίντεο ή άλλου ψηφιακού υλικού εκτός της τάξης από μόνο του δεν αρκεί για να συμβεί κάτι διαφορετικό μέσα στην τάξη. Η έμφαση πρέπει να δοθεί στο ότι οι μαθητές γίνονται ενεργό μέρος της ίδιας της μάθησής τους, παρά αντικείμενα διδασκαλίας.

Τα χαρακτηριστικά της «Ανεστραμμένης τάξης»

Η «Ανεστραμμένη τάξη» FLIP - στηρίζεται σε τέσσερις πυλώνες (Pearson’s School Achievement Services, 2013). Αυτοί είναι:

F: (Flexible Environment) Ευέλικτο περιβάλλον. Η ανεστραμμένη μάθηση απαιτεί ευέλικτο περιβάλλον. Ο δάσκαλος-καθοδηγητής επανοργανώνει το χώρο και το μάθημα. Σε ένα ευέλικτο περιβάλλον μάθησης, ο δάσκαλος ενθαρρύνει, υποστηρίζει, παρακολουθεί τις δραστηριότητες μάθησης και αναπτύσσει ένα περισσότερο συμβουλευτικό/εμψυχωτικό ρόλο.

L: (Learning Culture) Μαθησιακή κουλτούρα. Στην «Ανεστραμμένη τάξη» οι μαθητές θεωρούνται ενεργοί μαθητευόμενοι “active learners” και οι δάσκαλοι επόπτες, διευκολυντές “facilitators” διαθέσιμοι όταν τους χρειάζονται οι μαθητές. Με αυτόν τον τρόπο ενισχύεται η αυτονομία του μαθητή. Ο μαθητής ωθείται να αναγνωρίζει τις ανάγκες του, να θέτει στόχους, να αναγνωρίζει πηγές μάθησης και να αξιολογεί το βαθμό επίτευξης των μαθησιακών του στόχων

I: (Intentional Content) Στοχευμένο περιεχόμενο. Το υλικό που δίνεται για μελέτη στους μαθητές είναι από πριν καθορισμένο. Οι μαθητές δεν αφήνονται στο χάος του διαδικτύου να ανακαλύψουν τις πηγές τους. Ο εκπαιδευτικός έχει επιλέξει το διδακτικό υλικό που θα μεγιστοποιήσει την εννοιολογική κατανόηση του θέματος από τους μαθητές του. Το υλικό δίνεται για μελέτη στο σπίτι με τη μορφή συνήθως μικρών βίντεο, ώστε να αξιοποιείται ο χρόνος στην τάξη για συνεργατικές δραστηριότητες εμβάθυνσης, εξάσκησης και εμπέδωσης.

P: (Professional Educator) Εκπαιδευτικοί με επαγγελματικά προσόντα. Ο εκπαιδευτικός προκειμένου να εφαρμόσει το παραπάνω μοντέλο χρειάζεται να είναι εφοδιασμένος με περισσότερα προσόντα και δεξιότητες σε σχέση με τον εκπαιδευτικό της παραδοσιακής τάξης. Εκτός από το χειρισμό των νέων τεχνολογιών ώστε να δημιουργεί ο ίδιος το υλικό αξιοποιώντας προγράμματα καταγραφής ή να επιλέγει βίντεο από αποθετήρια εκπαιδευτικού υλικού και να διαμοιράζει το υλικό, είναι απαραίτητο να μπορεί να αξιοποιεί κατάλληλα το χρόνο μέσα στην τάξη ώστε να προάγει την κριτική σκέψη των μαθητών μέσα από τη συνεργασία και την κοινωνική αλληλεπίδραση. Ωστόσο, ενώ ο ρόλος του παραμένει πολύ σημαντικός, η παρουσία του είναι λιγότερο αισθητή στην αντεστραμμένη από ότι στην παραδοσιακή τάξη.

Τα στάδια προετοιμασίας και εφαρμογής

Το μοντέλο της «Ανεστραμμένης τάξης» περιλαμβάνει τρία στάδια προετοιμασίας και εφαρμογής πριν την τάξη (pre-class), μέσα στην τάξη (in-class) και μετά την τάξη (post-class) (Γαριού κ.συν., 2021).

Το αρχικό και το τελικό στάδιο (πριν και μετά την τάξη) πραγματοποιούνται από τους μαθητές εξ αποστάσεως, από το σπίτι, με τη χρησιμοποίηση μίας ψηφιακής πλατφόρμας και κατάλληλου εκπαιδευτικού υλικού. Οι μαθητές μπορούν να δουν το ψηφιακό υλικό όσες φορές θέλουν, να εστιάσουν σε όποια σημεία επιθυμούν, στο δικό τους χώρο και με το δικό τους ρυθμό. Έτσι, διαβαθμίζεται η αλληλεπίδραση των μαθητών με το διδακτικό υλικό, με τρόπο που δε συμβαίνει όταν παραδίδονται διαλέξεις στην τάξη.

Μετά τις δραστηριότητες της «Ανεστραμμένης τάξης» οι μαθητές μπορούν να επιστρέψουν στην πλατφόρμα και να ελέγξουν το επίπεδο των γνώσεών τους και ανάλογα με την επίδοσή τους και αφού εντοπίσουν πιθανές αδυναμίες τους να ανατρέξουν ξανά στο ψηφιακό υλικό, να παρακολουθήσουν ξανά το βίντεο – με άλλη ματιά τώρα – ή να επεκτείνουν τις γνώσεις τους παραπέρα εφόσον το επιθυμούν (Estes et al., 2014).

Το ενδιάμεσο στάδιο (μέσα στην τάξη) πραγματοποιείται στη σχολική τάξη, κάνοντας χρήση ενεργητικών και συμμετοχικών διδακτικών τεχνικών.

Στην «Ανεστραμμένη τάξη» οι μαθητές καλούνται να συνδυάσουν τις πληροφορίες που προσέλαβαν έξω από την τάξη και να αλληλεπιδράσουν με αυτές και τους συμμαθητές τους με τρόπο, που να αποδεικνύει ότι έχουν γίνει ενεργοί χρήστες των πληροφοριών, με βάση τις προσωπικές τους εμπειρίες, τις ευκαιρίες κριτικής σκέψης και την αλληλεπίδραση μέσω ομαδικών δραστηριοτήτων (Γαριού, 2015).

Βιβλιογραφικές αναφορές

Baker, J. W. (2000). The" classroom flip": Using web course management tools to become the guide by the side. In: Selected Papers from the 11th International Conference on College Teaching and Learning, Florida Community College at Jacksonville, pp. 9-17.

Hantla, Bryce F. (2014-05). «Book Review: Flip your classroom: Reach every student in every class every day.». Christian Education Journal: Research on Educational Ministry 11 (1): 183–188. doi:10.1177/073989131401100120. ISSN 0739-8913.

Moore, Matthew T. «Home_Page». Flipped Learning Network Hub (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2021.

Γαριού, Αγγελική; Μανούσου, Ευαγγελία; Αρλαπάνος, Γεώργιος; Σπανακά, Αδαμαντία (2015-11-01). «Διερεύνηση της εφαρμογής του μοντέλου της «αντεστραμμένης τάξης» ως συμπληρωματική μέθοδο εξ αποστάσεως εκπαίδευσης στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση – Έρευνα δράσης» (στα gr). Διεθνές Συνέδριο για την Ανοικτή & εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση 8 (2Α). doi:10.12681/icodl.35. ISSN 2459-4210.

Gariou-Papalexiou, Angeliki; Papadakis, Spyros; Manousou, Evangelia (Gelly); Georgiadu, Irene (2017-07-01). «Implementing A Flipped Classroom: A Case Study of Biology Teaching in A Greek High School». Turkish Online Journal of Distance Education: 47–47. doi:10.17718/tojde.328932. ISSN 1302-6488.

«A review of flipped learning. Flipped Learning Network» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 9 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2021.

Papadakis, Spyros; Gariou-Papalexiou, Angeliki; Makrodimos, Nikolaos (2019-07-27). «How to Design and Implement a Flipped Classroom Lesson: A Bottom up Procedure for More Effective Lessons». Open Journal for Educational Research 3 (2): 53–66. doi:10.32591/coas.ojer.0302.02053p.

Γαριού, Αγγελική,· Νικόλαος Μακροδήμος, Σπυρίδων Παπαδάκης (2021). Ανεστραμμένη Τάξη: Ένα Μοντέλο Μικτής Μάθησης για όλες τις Βαθμίδες της Εκπαίδευσης. Πάτρα: Gotsis / Γκότσης Κωνσταντίνος. ISBN 978-618-5560-05-8.

Estes. M. D., Ingram, R., Liu, J. C. (2014). A review of flipped classroom research, practice, and technologies. International HETL Review, Volume 4, Article 7, Retrieved from: https://www.hetl.org/feature-articles/a-review-of-flipped-classroom-research-practice-and-technologies

Α. Γαριού. (2015). Διερεύνηση της εφαρμογής του μοντέλου της «αντεστραμμένης τάξης» ως συμπληρωματική μέθοδο εξ αποστάσεως εκπαίδευσης στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση - Έρευνα Δράσης. Διπλωματική εργασία, ΕΑΠ, https://apothesis.eap.gr/handle/repo/29904. http://dx.doi.org/10.13140/RG.2.2.33094.60489

 

Πηγή

Ανάρτηση www.chiourea.gr   στο Υλικό - Ν.ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ και Υλικό - ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ-Διδασκαλία-Μάθηση

Δείτε επίσης:

·         Ψηφιακό Εκπαιδευτικό Περιεχόμενο και σχετικές υπηρεσίες για την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση 131377/Γ2/19-8-2014 ΥΠΑΙΘ-Δ/νση Σπουδών

·         Εκπαιδευτικά Λογισμικά για μικρά παιδιά και παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες Δρ. Ράνια Χιουρέα Σχολ. Σύμβουλος 2ης Περιφέρειας ΕΑΕ

·         ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ Η/Υ

·         Πρωτότυπα ψηφιακά εκπαιδευτικά παιχνίδια και εφαρμοφές για διδασκαλία σε παιδιά Δημοτικού

·         Δέκα πολύ καλά διαδικτυακά εκπαιδευτικά εργαλεία Αντώνης Ζαρίντας

·         Ηλεκτρονικές Διευθύνσεις εργαλείων και εκπαιδευτικού υλικού σε ψηφιακή μορφή Δρ Ράνια Χιουρέα-Σχολ.Σύμβουλος 2ης Περιφέρειας ΕΑΕ

·         Διαδραστικά Συστήματα Διδασκαλίας

·         Εκπαιδευτικό Υλικό‎ για δυσκολίες στην τάξη  

·         Ο δεκάλογος της θεωρίας της Maria Montessori

·         Το Σύστημα Μοντεσσόρι: Τι είναι και τι διδάσκει  

·         Τρόποι ενεργοποίησης της μαθητικής προσοχής κατά τη διδακτική διαδικασία Δρ. Αικατερίνη Ρεβάνογλου, Σχολ. Σύμβουλος Φιλολόγων

·         Το κίνητρο κατά τη μάθηση και 10 προτάσεις ενίσχυσής του Φαιδώρα Ρίζου

·         VIDEO-"Στρατηγικές διδασκαλίας" Ν. Λυγερός

·         Σύγχρονες Τεχνικές Διδασκαλίας. Σύγχρονες Διδακτικές Προσεγγίσεις Για Την Ανάπτυξη Κριτικής - Δημιουργικής Σκέψης Δρ. Παύλος Θεοδώρου  

·         Θέματα  Ψυχολογικής και Κοινωνικής Υποστήριξης των μαθητών, υποστήριξης του διδακτικού έργου, Θεωρίες Μάθησης κλπ.

·         Πώς μαθαίνουν οι μαθητές Στέλλα Βοσνιάδου

·         Η γνώση βασικών θεωριών μάθησης και η ουσιαστική υποστήριξη του διδακτικού έργου των εκπαιδευτικών Χ. Παλάζη, Δ. Κολιόπουλος, Θ. Μασούρας, Ε. Τσελέπη

·         Πρακτικές Ασκήσεις με βάση τις Θεωρίες Μάθησης

Γραφτείτε στο Newsletter μας εδώ 📌