Πρωταπριλιά σήμερα και προσέξτε μην την πατήσετε, γιατί όλο και κάποιος θα βρεθεί να σας ξεγελάσει! Ψέμα και Πρωταπριλιά είναι δύο λέξεις απόλυτα συνυφασμένες.
Την πρώτη μέρα του Απρίλη, συνηθίζεται να λέμε καλοπροαίρετα μικρά ή μεγάλα ψέματα λόγω εθίμου.
Πώς όμως καθιερώθηκε αυτό το έθιμο και γιατί η Πρωταπριλιά συνδέθηκε με αυτή τη συνήθεια;
Λέγεται ότι το έθιμο του να λέμε ψέματα την Πρωταπριλιά προέρχεται από την Ευρώπη, ενώ υπάρχουν διάφορες εκδοχές αναφορικά με τον τόπο και το χρόνο που ξεκίνησε. Δύο ή τρεις όμως είναι οι επικρατέστερες.
Πρώτη εκδοχή:
Θέλει το έθιμο να ξεκίνησε από τους Κέλτες, ένα λαό της Βορειοδυτικής Ευρώπης, οι οποίοι ήταν δεινοί ψαράδες.
Η εποχή του ψαρέματος ξεκινούσε την 1η Απριλίου. Όσο καλοί ψαράδες όμως και να ήταν, την εποχή αυτή τα ψάρια πιάνονται δύσκολα. Έτσι και αυτοί, όπως προστάζει ο «κώδικας δεοντολογίας» των ψαράδων όλων των εποχών, έλεγαν ψέματα σχετικά με το πόσα ψάρια είχαν πιάσει. Αυτή η συνήθεια, έγινε με το πέρασμα του χρόνου έθιμο.
Δεύτερη εκδοχή:
Θεωρείται και η πιο βάσιμη ιστορικά. Θέλει γενέτειρα του εθίμου τη Γαλλία του 16ου αιώνα.
Μέχρι το 1564 η πρωτοχρονιά των Γάλλων ήταν η 1η Απριλίου. Τη χρονιά αυτή όμως, επί βασιλείας Καρόλου του 9ου, αυτό άλλαξε και άρχισε να θεωρείται Πρωτοχρονιά η 1η Ιανουαρίου. Στην αρχή δεν το δέχτηκαν όλοι οι πολίτες. Οι αντιδραστικοί συνέχιζαν να γιορτάζουν, την παλαιά πλέον, πρωτοχρονιά τους την 1η Απριλίου, ενώ οι υπόλοιποι τούς έστελναν πρωτοχρονιάτικα δώρα για να τους κοροϊδέψουν. Το πείραγμα αυτό μετατράπηκε με τον καιρό σε έθιμο.
Τρίτη εκδοχή:
Το έθιμο ήρθε από τη Ρώμη.
Για κάποιους οι πρωταπριλιάτικες φάρσες οφείλουν την ύπαρξή τους στη γιορτή της «Kοροϊδίας και του Ξεγελάσματος» της ρωμαϊκής Θεάς «Bένους Aπρίλις», δηλαδή της Aπριλίου Aφροδίτης, που έδινε το έναυσμα για απελευθέρωση του πνεύματος ταυτόχρονα με την οργιώδη απελευθέρωση της φύσης…
Το έθιμο της Πρωταπριλιάς στην Ελλάδα
Το έθιμο ταξίδεψε και στην Ελλάδα και διαφοροποιήθηκε, αποκτώντας μια ελληνική χροιά. Η βασική ιδέα βέβαια παρέμεινε ίδια. Λέμε αθώα ψέματα με σκοπό να ξεγελάσουμε το «θύμα» μας.
Σε κάποιες περιοχές, μάλιστα, θεωρούν ότι όποιος καταφέρει να ξεγελάσει τον άλλο, θα έχει την τύχη με το μέρος του όλη την υπόλοιπη χρονιά. Ενώ αλλού πιστεύουν ότι ο «θύτης» θα έχει καλή σοδειά στις καλλιέργειές του.
Επίσης, μερικοί θεωρούν ότι το βρόχινο νερό της πρωταπριλιάς έχει θεραπευτικές ιδιότητες. Όσο για το «θύμα», πιστεύεται ότι, σε αντίθεση με τον «θύτη», θα έχει γρουσουζιά τον υπόλοιπο χρόνο και πιθανότατα αν είναι παντρεμένος θα χηρέψει γρήγορα.
Στη Θράκη το βρόχινο νερό της Πρωταπριλιάς θεωρείται θεραπευτικό και γι’ αυτό το μαζεύουν σε μπουκάλι και πίνει απ’ αυτό ο άρρωστος.
Στην Κομοτηνή, την παλιά Γκιουμουλτζίνα, λέγανε πως την πρωταπριλιά το είχαν σε καλό να γελούν, «για να γίνουν τα κουκούλια τους», όταν βέβαια είχαν σηροτροφία (εκτροφή μεταξοσκωλήκων).
Στην Τζαντώ της Ανατολικής Θράκης, είχανε σε καλό να γελάσουν τον άλλον, για να κάνουν τα δέντρα καρπό. Μα κείνος που ξεγελιόταν, το είχε σε κακό όλο το χρόνο θα ήτανε γελασμένος, κι αν ήταν παντρεμένος, θα χήρευε.
Στην Άνδρο λένε ψέματα την 1η του Μάρτη κι όχι την Πρωταπριλιά.
Σύμφωνα με τον Έλληνα λαογράφο Λουκάτο το έθιμο αυτό αποτελεί ένα σκόπιμο "ξεγέλασμα των βλαπτικών δυνάμεων που θα εμπόδιζαν την όποια παραγωγή" όπως είναι η αρχή του μήνα τόσο για τον Μάρτιο, όσο και τον Απρίλιο υποχρεώνοντας πολλούς να λαμβάνουν διάφορα "αντίμετρα" (αλεξίκανα μέτρα).
Επίσης και ο Έλληνας λαογράφος Γ. Μέγας συμφωνεί πως η πρωταπριλιάτικη "ψευδολογία" παραπλανά ελλοχεύουσες δυνάμεις του κακού, έτσι ώστε να θεωρείται από τον λαό ως σημαντικός όρος μαγνητικής ενέργειας (έλξης ή αποτροπής) για μια επικείμενη επιτυχία.
Το έθιμο της Πρωταπριλιάς σε κάθε χώρα έχει διαφορετική χροιά, ωστόσο το αποτέλεσμα είναι ίδιο: όλοι λέμε ψέματα!
Επιμέλεια: Ράνια Χιουρέα
Πηγές:
https://gr.toluna.com/opinions/
Ανάρτηση chiourea.gr στο Επικαιρότητα - ΠΡΩΤΑΠΡΙΛΙΑ
Δείτε επίσης:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου