Η σχέση των παιδιών με τον παππού και τη γιαγιά - «Ιερό» το δικαίωμα επικοινωνίας τους με τα εγγόνια

Οι περισσότεροι άνθρωποι θα γίνουν παππούδες, γιαγιάδες για περίπου το 1/3 της ζωής τους. Με την υπογεννητικότητα και τη δημογραφική γήρανση των δυτικών βιομηχανικών κοινωνιών, τα οικογενειακά δίκτυα αλλάζουν από ευρείες-οριζόντιες σε στενές-κάθετες δομές, στις οποίες οι παππούδες έχουν ένα αυξανόμενα σημαντικό ρόλο να παίξουν. Στις μέρες μας οι παππούδες έχουν πληρέστερη εκπαίδευση, λιγότεροι ζουν μαζί με το εγγόνι στο ίδιο σπίτι και ο ρόλος τους είναι αυτός του βοηθού παρά αυτού που επιβάλλει την αυστηρή πειθαρχία.

Όσοι από εσάς είχατε την τύχη να ζήσετε τους παππούδες και τις γιαγιάδες, ξέρετε πόσο επηρέασαν την ανάπτυξή σας. Αν είστε παππούς ή γιαγιά, πρόκειται να εκτιμήσετε αυτό το ρόλο, πιθανόν πιο πολύ απ’ όλους όσους είχατε ως τώρα. Η απόκτηση εγγονών είναι για πολλούς μια σημαντική πηγή πληρότητας.

5 τύποι παππούδων

1. Τυπικός παππούς-γιαγιά: ακολουθεί ό,τι θεωρείται κατάλληλο για το ρόλο του που περιλαμβάνει την παροχή υπηρεσιών και τη διατήρηση του ενδιαφέροντος για το εγγόνι, αποφεύγοντας την υπερβολική ανάμειξη.

2.   Κυνηγός διασκέδασης: ο ρόλος του έγκειται στην αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου και πρωταρχικά προάγει το θέμα της διασκέδασης των εγγονών.

3. Αναπληρωματικός γονέας: αναπληρώνει τον γονέα και αναλαμβάνει το ρόλο της γονεϊκής φροντίδας.

4.   Δεξαμενή οικογενειακής σοφίας: η κεφαλή της οικογένειας που δίνει συμβουλές και πόρους αλλά επίσης ελέγχει τους γονείς.

5.   Απόμακρη φιγούρα: έχει σπάνιες επαφές με τα εγγόνια και εμφανίζεται μόνο στις γιορτές και τι οικογενειακές περιστάσεις.

Δυστυχώς, για τους πιο πολλούς παππούδες, η επαφή με τα εγγόνια τους μειώνεται σταθερά στην αρχή της ενηλικίωσης των εγγονών, ιδιαίτερα όταν αφήνουν το σπίτι των γονιών τους και αρχίζουν από μόνα τους μια ανεξάρτητη ζωή. Οι παππούδες που είναι αδύναμοι να διατηρήσουν επαφή με τα εγγόνια τους εξαιτίας ενός διαζυγίου των γονέων ή καβγάδων μέσα στην οικογένεια συχνά υποφέρουν από ασθένειες, συμπεριλαμβανομένης της κακής ψυχικής και σωματικής υγείας, κατάθλιψης, αρνητικών συναισθημάτων και έχουν φτωχότερη ποιότητα ζωής. Επομένως, τους παππούδες τους χρειαζόμαστε και μας χρειάζονται.

Επίδραση των παππούδων στην ανατροφή των παιδιών

Η επιρροή των παππούδων μπορεί να είναι άμεση, που προκύπτει από την επαφή και την πρόσωπο με πρόσωπο αλληλεπίδραση ή έμμεση που μεσολαβείται από άλλα μέσα, όπως για π.χ τη συμπεριφορά των γονέων. Μια πηγή έμμεσης επιρροής των παππούδων είναι μέσω της οικονομικής υποστήριξης. Παραδείγματα ευθείας επικοινωνίας των παππούδων είναι η προσφορά δώρων, η συντροφιά που παρέχουν και η στενή σχέση, η παροχή συναισθηματικού στηρίγματος ή η απορρόφηση κατά καιρούς του στρες της οικογένειας, η εισαγωγή στην οικογενειακή ιστορία και τις εθνικές παραδόσεις και η λειτουργία τους ως πρότυπα για το μεγάλωμα και την ωρίμανση.

Επίσης, παππούδες και εγγόνια συχνά αλληλοδιαπλέκονται σε συνεργιστικές εκπαιδευτικές διαντιδράσεις, όπου οι παππούδες μπορεί να μαθαίνουν στα εγγόνια τη γλώσσα και την πολιτισμική κληρονομιά και τα εγγόνια να μαθαίνουν στους παππούδες τη χρήση των υπολογιστών. Συμπερασματικά, η γιαγιά και ο παππούς μπορεί να φανούν χρήσιμοι όταν προκύπτουν προβλήματα και μπορεί να διατηρήσουν οικογενειακές αξίες και να διασφαλίσουν την οικογενειακή συνέχεια.

Τι επιφέρει η καθημερινή επαφή των παππούδων με τα εγγόνια;

• Οι γονείς μπορεί να επαναπαυθούν στο μεγάλωμα και τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών τους από τους γονείς τους με αποτέλεσμα να ενισχυθεί η απειρία και η ανασφάλεια που νιώθουν και να αδυνατούν να αναλάβουν ενεργό δράση ή πρωτοβουλίες στην ανατροφή των παιδιών τους. Οι γονείς δεν πρέπει να φοβούνται τα λάθη που μπορεί να κάνουν στο μεγάλωμα των παιδιών τους. Μόνο η έκθεσή τους στα λάθη θα τους βοηθήσουν να αποκτήσουν την εμπειρία ώστε στο μέλλον να παίρνουν τις σωστές αποφάσεις για το παιδί τους.
• Οι ρυθμοί ζωής, οι πολλές υποχρεώσεις των γονέων, η ενασχόληση με την σταδιοδρομία και την εξέλιξη μπορεί να οδηγήσει τους γονείς στην εκχώρηση ρόλων στους παππούδες που δεν θα έπρεπε να έχουν (π.χ μελέτη και προετοιμασία για το σχολείο, καθημερινό πρόγραμμα διατροφής, συνοδεία σε εξωσχολικές δραστηριότητες) χάνοντας έτσι ένα σημαντικό κομμάτι της ανατροφής των παιδιών τους. Οι παππούδες σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αντικαθιστούν τους γονείς. Τα παιδιά είναι υποχρεωτικό να παίρνουν ποιοτικό χρόνο με τους γονείς για να αναπτυχθούν υγιώς.
• Σε κάποιες περιπτώσεις, οι παππούδες δένονται τόσο πολύ με τα εγγόνια τους, με αποτέλεσμα να παραμελούν τον εαυτό τους και τις ανάγκες τους και όταν τα εγγόνια τους μεγαλώνουν, νιώθουν πιο έντονη τη μοναξιά.
• Συχνά, οι κανόνες των παππούδων είναι πιο χαλαροί, μπορεί να είναι υπερβολικά επιτρεπτικοί προς τα εγγόνια με αποτέλεσμα να οδηγούνται σε συγκρούσεις με τους γονείς για τους κανόνες διαπαιδαγώγησης, κυρίως όταν τα παιδιά δεν συμμορφώνονται με τους κανόνες που θέτουν οι γονείς τους επικαλούμενα την ανοχή των παππούδων.
• Κάποιες φορές μπορεί να υπονομεύουν άθελά τους την ωρίμανση των εγγονών τους με την υπερπροστασία που επιδεικνύουν (π.χ, δεν το αφήνουν να ντυθεί μόνο του, το ταΐζουν στο στόμα) με αποτέλεσμα το παιδί να μην αυτονομείται έγκαιρα και να μη δείχνει επιθυμία να αναλάβει τον έλεγχο της ζωής του.

Ο διάλογος, η κατανόηση, η καλή θέληση, η ξεκάθαρη θέσπιση ορίων μπορεί να βοηθήσει στην αρμονική συνύπαρξη παππούδων-γονέων-παιδιών ώστε όλες οι πλευρές να απολαύσουν τα μεγάλα οφέλη της αλληλεπίδρασης των γενεών.

«Ιερό» το δικαίωμα επικοινωνίας των παππούδων με τα εγγόνια

Ο παππούς και η γιαγιά  (ανιόντες) ενός  ανήλικου παιδιού έχουν ίδιον και αυτοτελές δικαίωμα προσωπικής επικοινωνίας  με το εγγόνι τους.

Το δικαίωμα αυτό πηγάζει ευθέως εκ του νόμου και συγκεκριμένα από τη διάταξη του άρθρου  1520 παρ. 2 του Αστικού Κώδικα.

Σκοπός του δικαιώματος  επικοινωνίας του παππού και της γιαγιάς με το εγγόνι, είναι η ικανοποίηση του φυσικού αισθήματος αγάπης μεταξύ τους και η αποτροπή της αμοιβαίας αποξένωσής τους, η οποία θα ασκούσε βλαπτική επίδραση στο συμφέρον του παιδιού.

Κατά τη διάταξη του άρθρου 1520 παρ. 2 και 3 ΑΚ, όπως ισχύει μετά το ν. 1329/1983, ορίζεται ότι “οι γονείς δεν έχουν το δικαίωμα να εμποδίζουν την επικοινωνία  του τέκνου με τους παππούδες και τις γιαγιάδες τους, εκτός αν υπάρχει σοβαρός λόγος”. Ο αρνητικός τρόπος, με τον οποίο είναι διατυπωμένη η ανωτέρω διάταξη, εξηγείται από το ότι ο νόμος θέλει να τονίσει την αυθυπαρξία του δικαιώματος, δηλαδή η επικοινωνία  παππού και γιαγιάς με εγγόνι (εγγονό ή εγγονή), είναι δυνατόν μόνον κατ' εξαίρεση να παρεμποδισθεί από το γονέα ή τους γονείς, που ασκούν τη γονική μέριμνα, υπό την προϋπόθεση ότι συντρέχει κάποιος σοβαρός λόγος.

Στην Ελλάδα, το 2018 για πρώτη φορά ρυθμίζεται δικαστικά το δικαίωμα προσωπικής επικοινωνίας με ανήλικο εγγόνι, με την απόφαση που ήρθε από το Μονομελές Πρωτοδικείο της Πάτρας.  Στην ελληνική Δικαιοσύνη είχε προσφύγει η γιαγιά. Το δικαστήριο προέταξε ως συμφέρον του παιδιού, την επικοινωνία με ανθρώπους που το αγαπούν. Η δε μητέρα του αγοριού απειλείται με χρηματικό πρόστιμο 1.000 ευρώ και προσωπική κράτηση ενός μήνα, εάν συνεχίσει και δεν επιτρέπει στη γιαγιά του να έρθει σε επαφή με το παιδί.

Έκτοτε έχουμε κι άλλες περιπτώσεις δεδικασμένων, όπως πχ ο Άρειος Πάγος επικύρωσε απόφαση του Εφετείου που έκρινε ότι δεν είναι επιζήμια η επικοινωνία-επαφή δύο ανηλίκων με τον παππού και τη γιαγιά (της πατρικής οικογένειας της μητέρας τους) αφού είναι ψυχικά υγιείς, με ηθικές αρχές και η μεταξύ τους επικοινωνία θα βοηθούσε να μην κοπούν οι δεσμοί αίματος, όπως επίσης θα βοηθούσε να επανασυνδεθούν με το οικογενειακό περιβάλλον της μητέρας τους και τους στενούς συγγενείς της και να μην είναι αγκιστρωμένοι μόνο στο συγγενικό περιβάλλον του πατέρα τους. Αυτό οπωσδήποτε θα βοηθήσει στην ομαλή ψυχοσωματική ανάπτυξη σ’ ένα υγιές περιβάλλον, που θα τους προσφέρει στοργή και φροντίδα, προσέθεσαν οι δικαστές.

Η αποκοπή τους από το περιβάλλον της πατρικής οικογένειας της μητέρας τους θα ήταν αντίθετη προς το συμφέρον τους και θα είχε αρνητικές επιπτώσεις στον ψυχισμό τους, σημειώνεται στη δικαστική απόφαση.

Κατόπιν αυτών, το δικαστήριο ρύθμισε την επικοινωνία των δύο εγγονών με τον παππού και τη γιαγιά.

 Πηγή

Δημοσιεύτηκε από chiourea.gr  στο Γονείς - ΑΡΘΡΑ-ΔΙΑΦΟΡΑ και Διάφορα Θέματα - ΠΟΙΚΙΛΗΣ ΥΛΗΣ

Διαβάστε επίσης:

• Η προσωπικότητα των παιδιών επηρεάζεται από τα παιχνίδια
• Να ντροπιάζεις το παιδί σου δημόσια δεν είναι μέθοδος διαπαιδαγώγησης Eπιμέλεια: Δρ. Ράνια Χιουρέα 
• Σημάδια που δείχνουν ότι ένα παιδί παραμελείται από τους γονείς του
• Η αγάπη χαρίζεται, δεν αγοράζεται!
• Πόσο μεγάλη επίδραση έχει στη ζωή μας η σχέση μας με τους γονείς μας Χόρχε Μπουκάι (Jorge Bucay)
• Η ανατομία των γονιών
• Όταν γίνεσαι μαμά: 7 μεγάλες αλήθειες που δεν λένε τα βιβλία Φοίβη Γλύστρα
• 6 SOS λύσεις, που πρέπει να γνωρίζει κάθε γονέας
• Ένα παιδί δίνει πολύτιμες συμβουλές στους γονείς του Επιμέλεια: Δρ. Ράνια Χιουρέα, Σχολ. Σύμβουλος ΕΑΕ
• 10 απλές συμβουλές για ευτυχισμένα παιδιά Σιμέλα Κολαγκελέ
• Μια συγγνώμη στο πρώτο μου παιδί – «Πάνω σου» μάθαμε να είμαστε γονείς Επιμέλεια κειμένου & Μετάφραση: Ράνια Χιουρέα
• Πώς μπορούμε να βελτιωθούμε ώστε να γίνουμε καλύτεροι γονείς