ΘΕΜΑΤΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ: Χειριστικά παιδιά - Πώς μπορείτε να τα αντιμετωπίσετε

Τα παιδιά πολλές φορές (όχι πάντα) εκδηλώνουν συμπεριφορές γκρίνιας και πείσματος ή προσπαθούν να επιβάλλουν το δικό τους («αυτό που λέω αυτό θα γίνει»). Ωστόσο όταν μιλάμε για μια μόνιμη κατάσταση, τότε το παιδί έχει υιοθετήσει μια χειριστική συμπεριφορά, η οποία αποτελεί ένα μεγάλο όπλο στην προσπάθειά του να κερδίσει την πάλη για την εξουσία και να μπορέσει να έχει το πάνω χέρι.

Η χειριστικότητα είναι μια μαθημένη συμπεριφορά που προέρχεται από την αλληλεπίδραση του παιδιού με τους σημαντικούς άλλους (γονείς, παππούς, γιαγιά κτλ.). Τυπικά, ήδη από την ηλικία των 15 μηνών τα παιδιά εφαρμόζουν ασυνείδητα κάποιες συμπεριφορές (ιδιαίτερα αυτή του κλάματος) για να αποκτήσουν αυτό που θέλουν. Στην ηλικία των 2 ετών τα παιδιά πλέον είναι σε θέση να έχουν επίγνωση της χειριστικής τους συμπεριφοράς και της επιρροής που έχουν στους γονείς τους.

Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η συμπεριφορά του χειριστικού παιδιού οφείλεται στο μοτίβο της δικής σας συμπεριφοράς, ως γονείς, και όχι στο χαρακτήρα του, που ακόμα διαμορφώνεται. Όσο οι γονείς ανέχονται και ενδίδουν στη χειριστική συμπεριφορά του παιδιού τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα αυτή να επεκταθεί και στην ενήλικη ζωή του.

Συνήθως η χειριστική συμπεριφορά ενός παιδιού σχετίζεται με θέματα που αφορούν την καθημερινή του ζωή όπως είναι ο ύπνος, το φαγητό, το παιχνίδι, ο ελεύθερος χρόνος, τα μαθήματα του σχολείου κ.α.

Τα παιδιά έχουν πολλούς τρόπους να «χειρίζονται» τους γονείς τους και να τους «εκμεταλλεύονται συναισθηματικά». Πολλές φορές οι γονείς ακούνε φράσεις όπως: «Δε σ’ αγαπώ, επειδή δε μου πήρες το παιχνίδι που ήθελα» ή «Δεν είσαι καλή μαμά γιατί με πήγες να παίξω στο πάρκο». Λέγοντας αυτές τις φράσεις τα παιδιά προσπαθούν να δημιουργήσουν τύψεις και ενοχές στους γονείς ώστε αυτοί με τη σειρά τους να ανταποκριθούν στο θέλημά τους για να αποδείξουν ότι δεν ισχύει αυτό που λένε.

Επιπλέον, ένα παιδί με χειριστική συμπεριφορά μπορεί να αρχίσει να συγκρίνει τον εαυτό τους με συνομήλικους φίλους του, που μπορεί για παράδειγμα να έχουν περισσότερα παιχνίδια ή περισσότερες ελευθερίες, ώστε να πάρει αυτό που θέλει.

Τέλος μπορεί ακόμη και να προσποιηθεί κάποιο φόβο ή κάποια ανάγκη με σκοπό να τραβήξει την προσοχή των γονέων του. Για παράδειγμα μπορεί να προσποιηθεί ότι πονάει η κοιλιά του για να μην πάει στο σχολείο ή ότι βλέπει εφιάλτες για να κοιμηθεί στο κρεβάτι με τους γονείς.

Ακολουθούν κάποιες κατευθυντήριες γραμμές ώστε να μπορέσετε να αντιμετωπίσετε τη χειριστικότητα του παιδιού σας:

• Αρχικά είναι πολύ σημαντικό να αποβάλλετε τις ενοχές και να μην κατηγορείτε τον εαυτό σας. Οι απαιτήσεις της καθημερινότητας είναι πολλές και έτσι πολλοί γονείς χρειάζεται να λείπουν αρκετές ώρες από το σπίτι. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να προσπαθούν να αντικαταστήσουν τον χρόνο που δεν αφιερώνουν στα παιδιά με υλικά αγαθά ενισχύοντας έτσι τη χειριστική συμπεριφορά του παιδιού.
• Μη βάζετε ταμπέλες στο παιδί σας. Μη χρησιμοποιείτε σα δικαιολογία ότι έχετε ένα δύσκολο/αντιδραστικό/ευαίσθητο παιδί. Μην ξεχνάτε ότι η συμπεριφορά του παιδιού είναι αποτέλεσμα των μοντέλων αλληλεπίδρασης στο σπίτι.
• Βάλτε τα κατάλληλα όρια. Είναι σημαντικό να βάζετε σταθερά όρια στο παιδί σας και να μην ενδίδετε στην παραμικρή έκρηξή του ή σε κάθε του ξέσπασμα.
• Διαχωρίστε τους ρόλους σας. Δείξτε στο παιδί σας ότι δε μπορεί να παίρνει από μόνο του αποφάσεις αλλά ότι τις αποφάσεις τις παίρνετε εσείς καθώς έχετε τον ηγετικό ρόλο στην οικογένεια.
• Πρέπει να λέτε και «όχι». Τα παιδιά με χειριστική συμπεριφορά δεν έχουν μάθει να ακούνε στη λέξη «όχι». Πολλές φορές όμως κάνει καλό στη διαπαιδαγώγησή τους. Όταν έρχεται η στιγμή να πείτε «όχι» μη λυγίσετε, μείνετε σταθεροί σ’ αυτό και έτσι το παιδί θα αρχίσει σιγά σιγά να το δέχεται.

Μηλιάδου Αφροδίτη Ζαχαρούλα
Ψυχολόγος, MSc Εφαρμοσμένη
Ψυχολογία Παιδιού και Εφήβου

Πηγή

Ανάρτηση chiourea.gr στο Γονείς - ΘΕΜΑΤΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ και ΓΟΝΕΪΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ

Διαβάστε επίσης:

• Η μυστική γλώσσα των νηπίων: Τι σημαίνει η συμπεριφορά τους
• Οι επικοινωνιακές δεξιότητες του παιδιού ανά ηλικία, μέχρι 7 ετών Ελένη Λούκουτου
• Πώς αντιμετωπίζουμε τα ΟΧΙ των παιδιών στην ηλικία των 1,5 – 3,5 ετών Δρ. Ράνια Χιουρέα, Σχολ. Σύμβουλος ΕΑΕ
• Eνισχύσετε ευχάριστα δεξιότητες επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης
• Όταν μιλάω στο παιδί μου δεν με ακούει
• 10 εύκολα κόλπα για να ηρεμήσετε ένα παιδί σε υστερία Φοίβη Γλύστρα
• Πώς να μάθετε στο παιδί να περιμένει… ενώ εκείνο θέλει κάτι ΤΩΡΑ!
• Πώς να μην... κακομάθετε το παιδί σας Δρ Ράνια Χιουρέα