Το γλαύκωμα είναι μία οπτική νευροπάθεια, η οποία οδηγεί σε απώλεια οπτικού πεδίου και άρα τύφλωση. Δεν παρουσιάζει συμπτώματα και γι’ αυτό το λόγο θεωρείται πάρα πολύ «ύπουλο».

Το γλαύκωμα μπορεί να εμφανισθεί σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου. Μπορεί να αφορά τον ένα ή και τους δύο οφθαλμούς, ενώ αποκαλείται «συγγενές» όταν εμφανίζεται μέσα στον πρώτο χρόνο ζωής.

Το παιδικό γλαύκωμα είναι ένα σπάνιο νόσημα, που σε ορισμένες περιπτώσεις είναι κληρονομικό. Το πρωτοπαθές συγγενές γλαύκωμα αφορά 1 στις 10.000 γεννήσεις ετησίως. Στις αιμομικτικές κοινωνίες, όμως, είναι πιο συχνό και μπορεί να αφορά το 1 στα 1300 παιδιά.

 Πού οφείλεται;

Η αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου, αλλά και ο μόνος στον οποίο μπορούμε να επέμβουμε.

Οφείλεται στη δυσκολία αποχέτευσης του υδατοειδούς υγρού, από το πρόσθιο τμήμα του οφθαλμού μας.

Το υδατοειδές υγρό, που παράγεται από το ακτινωτό σώμα, κυκλοφορεί ανάμεσα στο φακό και την ίριδα, περνάει μέσα από την κόρη του ματιού και αποχετεύεται από τη γωνία που δημιουργεί ο σκληρός χιτώνας με την ίριδα.

Η χαμηλή αποχέτευση του υγρού δεν μπορεί να εξισορροπήσει την παραγωγή του και οδηγεί σε συσσώρευσή του. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης. Αν αυτή η αύξηση δεν ελεγχθεί γρήγορα, επέρχεται βλάβη στο οπτικό νεύρο, η οποία ονομάζεται γλαύκωμα.

Στο συγγενές γλαύκωμα, παρατηρείται μία δυσλειτουργία της γωνίας αποχέτευσης του υδατοειδούς υγρού μέσα στο πρόσθιο τμήμα του οφθαλμού. Αυτό συνήθως συμβαίνει λόγω κακής ανάπτυξης της περιοχής, κατά την εμβρυική ηλικία.

 Τι συμπτώματα παρουσιάζει;

Βασικό σύμπτωμα του συγγενούς γλαυκώματος είναι ο βούφθαλμος. Η λέξη αυτή προέρχεται από τη φράση «οφθαλμός βοός», που εννοεί ότι το ματάκι του παιδιού μεγαλώνει λόγω της αυξημένης πίεσης που υφίσταται εσωτερικά.

Σε υψηλότερες πιέσεις, αυτό συνοδεύεται και από οίδημα στον κερατοειδή, που του δίνει μία απόχρωση λευκο-κυανή και προκαλεί ευαισθησία στο φως και δακρύρροια.

 Όταν η αύξηση της πίεσης γίνει σε μεγαλύτερες ηλικίες, τότε δεν συνοδεύεται από κανένα σύμπτωμα. Αυτό την καθιστά ιδιαίτερα ύπουλη. Θα πρέπει, λοιπόν, να ελέγχουμε τα παιδιά μας ανά τακτά χρονικά διαστήματα (ιδανικά κάθε δύο χρόνια).

 Πώς γίνεται η διάγνωση;

Η πρώτη και πιο σημαντική αφύπνιση έρχεται από τους γονείς ή τον παιδίατρο, που θα παρατηρήσουν την αλλαγή στα μάτια του βρέφους.

Η άμεση παραπομπή σε γλαυκωματολόγο εξειδικευμένο και σε παιδιά, είναι κεφαλαιώδους σημασίας. Η οποιαδήποτε καθυστέρηση μπορεί να οδηγήσει σε γρήγορη και μη αναστρέψιμη μείωση της όρασης.

Η διάγνωση του παιδικού γλαυκώματος γίνεται με κλινική εξέταση, βυθοσκόπηση, γωνιοσκοπία (δηλαδή εξέταση της γωνίας αποχέτευσης του υγρού) και μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης.

Όταν αυτό δεν είναι εφικτό, λόγω πιθανής έλλειψης συνεργασίας σε παιδιά κάτω των τριών ετών, χρησιμοποιούμε μία μέθοδο ελαφράς μέθης με μάσκα. Αυτό, χωρίς να θέτει σε κίνδυνο την υγεία του παιδιού, μας επιτρέπει γρήγορα και αξιόπιστα να διαγνώσουμε την νόσο και να παρακολουθούμε την πορεία της.

Τι άλλο μπορεί να συμβαίνει;

Τα παιδικά γλαυκώματα μπορεί να συνδυάζονται με άλλα προβλήματα του οφθαλμού, που αφορούν τον κερατοειδή, την ίριδα, το φακό, το ραγοειδή χιτώνα ή τον αμφιβληστροειδή.

Μπορεί, επίσης, να αποτελούν μέρος συνδρόμων ή άλλων παθήσεων, που αφορούν και άλλα συστήματα του σώματός μας, όπως το νευρικό, το καρδιαγγειακό, το ουροποιητικό ή το μυοσκελετικό.

Πώς αντιμετωπίζεται;

Τα παιδικά γλαυκώματα έχουν διαφορετική συμπεριφορά και πορεία από τα γλαυκώματα των ενηλίκων. Θεραπευτικά πρωτόκολλα, που εφαρμόζονται στους ενήλικες, δεν έχουν πάντα επιτυχία στα παιδιά.

Η αρχική θεραπεία γίνεται με κολλύρια. Είναι, όμως, δύσκολο να ελέγξουμε έτσι την πίεση και πολύ συχνά οδηγούμαστε σε χειρουργείο.

Οι διάφορες επεμβάσεις που πραγματοποιούνται έχουν όλες ως σκοπό τη διευκόλυνση αποχέτευσης του υγρού, ώστε να πέσει η ενδοφθάλμια πίεση.

Η επιλογή τους γίνεται ανάλογα με το στάδιο και τον τύπο του γλαυκώματος, καθώς και με την ηλικία του παιδιού.

Πολυδιάστατη αντιμετώπιση απαιτείται για αυτά τα παιδιά, λόγω της μειωμένης όρασης αλλά και των συνοδών προβλημάτων που μπορεί να έχουν.

Έτσι, η συνεργασία με παιδίατρο, αναπτυξιολόγο, φυσιοθεραπευτή και το δάσκαλο του παιδιού βελτιώνει την αποτελεσματικότητα της θεραπείας που εφαρμόζει ο οφθαλμίατρος και εντέλει την ποιότητα ζωής του παιδιού.

Υπάρχει περίπτωση να εμφανίσει γλαύκωμα το επόμενο παιδί μου;

Πολλά από τα παιδικά γλαυκώματα είναι κληρονομικά. Με μία απλή εξέταση αίματος των γονέων και του παιδιού, ο γενετιστής μπορεί, πολλές φορές, να ταυτοποιήσει το παθολογικό γονίδιο. Στη συνέχεια, σε συνεργασία με το μαιευτήρα, πραγματοποιείται προ-εμφυτευτική γενετική διάγνωση (PGD), ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος εμφάνισης γλαυκώματος στο επόμενο παιδί.

Γενικά, μπορούμε να πούμε ότι το κλειδί της επιτυχίας είναι η γρήγορη, εύστοχη και πολυδιάστατη διαχείριση του παιδικού γλαυκώματος.  

Νικόλαος Ματθαίου, Χειρουργός-Οφθαλμίατρος,
Διευθυντής Τμήματος Γλαυκώματος Ενηλίκων & Παίδων
Ιατρικό Κέντρο Αθηνών & Παιδιατρικό Κέντρο Αθηνών

Πηγή: Teacher for the Blind

Ανάρτηση στο Γονείς - ΘΕΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ και Προβλήματα Όρασης - ΥΓΕΙΑ

Διαβάστε επίσης:

• Ποια είναι τα προβλήματα όρασης στα μικρά παιδιά
• Γενιά χωρίς προβλήματα όρασης
• Τα πάντα για τα προβλήματα όρασης: Βλέπετε θολά; Βλέπετε αστράκια; 
  
• Η οθόνη υπολογιστή και η τηλεόραση: Ποια συμπτώματα προκαλούν στα μάτια σας;
• Πώς είναι να ζει κανείς με διάφορα προβλήματα όρασης (εικόνες – παραδείγματα)
• Ανακαλύψτε αν έχετε πρόβλημα στην όραση κάνοντας το test με την οπτική ψευδαίσθηση