Ξεφυλλίζοντας το ημερολόγιο της παγκόσμιας Ιστορίας, κάθε αναγνώστης εύλογα θα παρατηρήσει, κάποιες σελίδες που τα γεγονότα κυλούν με συνήθη ρυθμό και αδιατάρακτη γαλήνη, άλλες πάλι που διακρίνονται από υλική, πνευματική και κοινωνική ευμάρεια, καθώς και από την ανάπτυξη των επιστημών και λαμπρά επιτεύγματα και τέλος εκείνες, τις πιο επώδυνες για τους συμμετέχοντες, τις πιο ενδιαφέρουσες για τους επαγγελματίες και ερασιτέχνες μελετητές, τις σελίδες που είναι λουσμένες σε δάκρυα, πόνο και αίμα, στις οποίες περιγράφονται λοιμοί, πόλεμοι, σφαγές, καθώς και οι ολέθριες συνέπειες που επέρχονται σε όλα τα πεδία.
Μια από τις πιο μελανές περιόδους της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας, μπροστά στην οποία στεκόμαστε όλοι με δέος και βαθιά θλίψη, είναι εκείνη της Μικρασιατικής καταστροφής.
Το ημερολόγιο έδειχνε 31/08/1922, όταν ξέσπασε η φονική πυρκαγιά στη Σμύρνη και η Μητρόπολη του μικρασιατικού ελληνισμού καταστράφηκε ολοσχερώς. Η πόλη που αναδύθηκε στη συνέχεια, ήταν μια εντελώς διαφορετική πόλη.
Η αρμένικη συνοικία της Σμύρνης πυρπολείται, η φωτιά επεκτείνεται σταδιακά παντού και για τέσσερεις μέρες καίει το μεγαλύτερο μέρος της πόλης. Οι Τούρκοι, προεξάρχοντος του σώματος των Τσετών, προέβησαν στις γνωστές ωμότητες και απερίγραπτες βιαιοπραγίες εναντίον του ελληνικού στοιχείου. Τα πληρώματα των συμμαχικών πλοίων που ήταν αγκυροβολημένα στην προκυμαία, καθώς και οι εκπρόσωποι των μεγάλων δυνάμεων, είχαν λάβει ρητές εντολές από τα κράτη τους, να μην εμπλακούν με κανένα τρόπο στο «εσωτερικό αυτό ζήτημα» της Τουρκίας και να μεριμνήσουν μόνο για την προστασία και την ασφάλεια των υπηκόων τους, εκκενώνοντας άμεσα την περιοχή. Ο ελληνικός στρατός είχε ήδη αποχωρήσει, οι σύμμαχοι εγκατέλειπαν την πόλη και εκατοντάδες χιλιάδες Ελλήνων έτρεχαν πανικόβλητοι και προσεύχονταν για ένα θαύμα, να ζήσουν, να γλυτώσουν, να φύγουν. Η συμπεριφορά των συμμάχων ήταν, καθώς γνωρίζουμε στην καλύτερη περίπτωση υποτονικά και παθητικά υποστηρικτική και στην χειρότερη απάνθρωπα βάρβαρη.
Όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε, ότι ακόμη και στην πιο μεγάλη απόγνωση, ακόμη και στην πιο ανομολόγητη φρίκη, πάντα υπάρχει ένας λαμπερός ήλιος που μας δείχνει το δρόμο της σωτηρίας. Και στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο ήλιος δεν ήταν ένας, αλλά δύο. Δύο λαμπρά παραδείγματα, δύο φωτεινές εξαιρέσεις, που δεν έχουν προβληθεί ούτε από εμάς τους ίδιους, όπως τους αξίζει.
Ειδικότερα, μέσα από τους καπνούς της λεηλασίας και τις απελπισμένες κραυγές των αβοήθητων αμάχων που συντάραζαν την αιολική γη, αναδύεται η ηρωική προσωπικότητα του Αμερικανού μεθοδιστή πάστορα Asa K. Jennings, που είχε εγκατασταθεί στη Σμύρνη οικογενειακώς ένα μήνα νωρίτερα. Σε μικρή ηλικία του εκδηλώθηκε φυματίωση και λόγω κάποιων επιπλοκών, δεν αναπτύχθηκε σε ύψος και παρουσίαζε έντονη κύρτωση στην σπονδυλική στήλη. Αυτές οι επιπτώσεις είχαν ως αποτέλεσμα να είναι φιλάσθενος και να αντιμετωπίζει έντονη δυσκολία στο περπάτημα. Άτομο με αναπηρία θα τον χαρακτηρίζαμε σήμερα, τοποθετώντας τον στο σαφώς οριοθετημένο πλαίσιο της επιστημονικής και πολιτικής κανονικότητας.
Πρόκειται για έναν άνθρωπο με απαράμιλλο θάρρος και ασύγκριτο ψυχικό μεγαλείο. Όχι μόνο δεν δέχτηκε να εγκαταλείψει τους συνανθρώπους του στο έλεος των Τούρκων, αλλά ανέλαβε πρωτοβουλίες ζωτικής σημασίας για τη διάσωσή τους.
Μετέτρεψε δύο εγκαταλελημένα κτίρια σε αυτοσχέδια κέντρα βοήθειας για τους ανήμπορους και ασθενείς και σε μαιευτήρια για τις επίτοκες. Στη συνέχεια, συναντά το Μουσταφά Κεμάλ, συστήνεται ως επικεφαλής της αμερικανικής επιχείρησης αρωγής και του ζητά να τερματιστούν οι σφαγές και να του επιτραπεί να βρει τρόπο να αναχωρήσουν οι εναπομείναντες Έλληνες. Ο Κεμάλ δέχεται, αρκεί να ολοκληρωθεί η επιχείρηση μέσα σε μια βδομάδα, τα ελληνικά εμπορικά να προσεγγίσουν το λιμάνι χωρίς σημαία και να μην εγκαταλείψουν την πόλη άνδρες ικανοί προς στράτευση.
Αρχικά, αφού δωροδοκεί τον πλοίαρχο ενός ιταλικού πολεμικού, επιτυγχάνει την αναχώρηση δύο χιλιάδων προσφύγων για τη Μυτιλήνη, όπου και τους συνοδεύει. Ξεκινά πυρετώδεις επαφές με τον πρωθυπουργό, Νικόλαο Τριανταφυλάκο και τα μέλη της ελληνικής κυβέρνησης, προκειμένου να αποσταλούν 25 πλοία στη Σμύρνη για να παραλάβουν τους πρόσφυγες.
Τελικά αφού δίνει τις απαιτούμενες εγγυήσεις για την προστασία των πλοίων, τίθεται επικεφαλής της διοίκησης των 25 πλοίων που αναχωρούν για τη Σμύρνη και 300.000 περίπου άνθρωποι μεταφέρθηκαν στην Ελλάδα με ασφάλεια. Η ελληνική κυβέρνηση του απένειμε τον ανώτερο σταυρό του Σωτήρος.
Ένας άνθρωπος με ασυνήθιστα κοντό ανάστημα, που δε μπορούσε να μπει σε πλοίο επειδή πάθαινε ναυτία, κατάφερε να ξεπεράσει τους ψυχολογικούς του φόβους, αλλά κυρίως τις σωματικές του αδυναμίες, προκειμένου να ανταποκριθεί στην ύψιστη ευθύνη που του υπαγορεύει ο προσωπικός του κώδικας αξιών, να σώσει τους συνανθρώπους του. Δεν κήρυττε απλώς την αγάπη, την αλληλεγγύη, την ανθρωπιά. Ήταν ο ίδιος η αγάπη, η αλληλεγγύη, η ανθρωπιά!
Η δεύτερη ηρωική μορφή, που αψήφησε σθεναρά τόσο τις σαφείς εντολές της χώρας του για μη ανάμειξη, όσο και τις απειλές των Τούρκων, ήταν ο πλοίαρχος του ιαπωνικού εμπορικού Τοκέι Μαρού, του οποίου το όνομα χρόνια αργότερα μάθαμε ότι είναι Mr Lou.
Ο καπετάνιος, συγκλονισμένος από την απόγνωση και τα ουρλιαχτά των ανθρώπων, πέταξε όλο το φορτίο του και διέσωσε 825 Έλληνες και Αρμένιους, αποβιβάζοντάς τους στον Πειραιά και στη Θεσσαλονίκη. Η ιστορία του καπετάνιου, ενέπνευσε τον Ζάχο Σαμολαδά, για τη δημιουργία ταινίας μικρού μήκους με τίτλο, “Tokei Maru”.
Δύο μεγαλειώδεις μορφές, που διακινδύνεψαν και τη ζωή τους ακόμη, όχι για την υλοποίηση κάποιας μεγαλεπίβολης ιδέας, ούτε για τη διαφύλαξη της εθνικής τους κυριαρχίας, αλλά για την εκπλήρωση της ύψιστης αρετής, την προστασία της αθώας ανθρώπινης ζωής που βρίσκεται σε κίνδυνο.
Όταν συζητάμε για την αναμόρφωση των βιβλίων της ιστορίας, νομίζω ότι πρέπει να τίθεται στο δημόσιο διάλογο και η ανάδειξη τέτοιων λαμπρών μορφών. Ο σκοπός της ένταξης αυτών των παραδειγμάτων στη διδακτέα ύλη είναι διττός. Αφενός φωτίζουμε κάποιες αθέατες πλευρές της Ιστορίας και αφετέρου τα παιδιά έρχονται σε επαφή με πρότυπα εξαιρετικού ήθους, που ακόμη και αν δεν τους μοιάσουν, θα τους εμπνέουν και θα τους δείχνουν το δρόμο του αλληλοσεβασμού και της ανιδιοτελούς προσφοράς στο συνάνθρωπο.
Η 14η Σεπτεμβρίου, θεσπίστηκε από τη Βουλή των Ελλήνων το 1998, ως ημέρα μνήμης των θυμάτων που εξοντώθηκαν από τους Τούρκους κατά τη Μικρασιατική καταστροφή.
*Η Άγκαθα Καρρά είναι Δικηγόρος, με Master στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο και Πολιτική και στο Αστικό Δίκαιο. Είναι μέλος της εκτελεστικής Γραμματείας της Εθνικής Ομοσπονδίας Τυφλών και Αναπληρώτρια Γραμματέας του Πανελληνίου Συνδέσμου Τυφλών, με αρμοδιότητα μεταξύ άλλων τις διεθνείς σχέσεις των ως άνω φορέων.
Δημοσιεύτηκε από chiourea.gr στο Διάφορα Θέματα - ΠΟΙΚΙΛΗΣ ΥΛΗΣ
Διαβάστε επίσης:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου