Διάφορα Θέματα - ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ: Η Ενσυναίσθηση υποχρεωτικό μάθημα στη Δανία

Στη Δανία, μια ώρα την εβδομάδα είναι αφιερωμένη στο μάθημα «Klassens tid», όπου οι μαθητές ηλικίας 6 έως 16 ετών παρακολουθούν υποχρεωτικά μαθήματα ενσυναίσθησης. Μαθαίνουν δηλαδή, πώς να βοηθούν τα άλλα παιδιά της τάξης και να ανταγωνίζονται μόνο τους εαυτούς τους.

Ως ενσυναίσθηση ορίζουμε τη δεξιότητα να κατανοούμε τα συναισθήματα του άλλου: μπορούμε δηλαδή να δούμε τον κόσμο με τα μάτια του και σταματάμε να τον κρίνουμε σύμφωνα με τις πεποιθήσεις μας.

Η Δανία είναι μια από τις πιο ευτυχισμένες χώρες στον κόσμο. Το επιβεβαιώνει η ετήσια έκθεση των Ηνωμένων Εθνών για την Παγκόσμια Ευτυχία, η οποία από το 2012 καταγράφει το σχετικό δείκτη σε 155 χώρες του κόσμου. Η ευτυχία εκεί φαίνεται πως είναι μόνιμη κατάσταση, αφού τα τελευταία εφτά χρόνια η χώρα αυτή της Σκανδιναβίας τερματίζει στις τρεις πρώτες θέσεις της λίστας με τα πιο ευτυχισμένα κράτη στον κόσμο.

Από πολύ μικρή ηλικία, αυτό που διδάσκονται οι μαθητές στα δανέζικα σχολεία είναι η προτεραιότητα στη συνεργασία και όχι στον ανταγωνισμό. Τα μαθήματα ενσυναίσθησης που παρακολουθούν, τα ενθαρρύνουν να ασχοληθούν με το ευ ζην των άλλων, να ακούν τον πλησίον με στόχο να τον κατανοήσουν καλύτερα και να ξεπεράσουν τα στεγανά που γίνονται προκαταλήψεις όσο μεγαλώνουμε.

Διαβάζω, αντιλαμβάνομαι και ακούω τα συναισθήματα των άλλων

Σύμφωνα με τη Selon Brené Brown, Αμερικανίδα συγγραφέα, η δεξιότητα της ενσυναίσθησης απαιτεί την ικανότητα να μπούμε κάτω από το «πετσί» του άλλου, να μην τον κρίνουμε, να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματά του και να του τα επικοινωνούμε. Σε αυτό το σημείο πρέπει να διευκρινίσουμε τη διαφορά ανάμεσα στην ενσυναίσθηση και στη συμπόνια. Πρόκειται για τη συναισθηματική στάση που μας κάνει να «μπαίνουμε στη θέση του άλλου», που επιτρέπει να βρίσκουμε τις κατάλληλες λέξεις για να βοηθήσουμε ένα άτομο ή για να κατανοήσουμε ακόμη και τις πιο αλλόκοτες για εμάς πράξεις του.

Η ενσυναίσθηση βοηθά στην οικοδόμηση σχέσεων, εμποδίζει το bulling και προωθεί την επιτυχία στον επαγγελματικό τομέα. Οι έφηβοι με ενσυναίσθηση γίνονται σε συντριπτικό ποσοστό επιτυχημένοι ενήλικες, επειδή είναι περισσότερο επικεντρωμένοι στους στόχους τους από ότι οι νάρκισσοι συμμαθητές τους.

Το μάθημα της ενσυναίσθησης στη Δανία, θεωρείται εξίσου σημαντικό με την ώρα των αγγλικών ή των μαθηματικών. Κατά τη διάρκεια του μαθήματος, τα παιδιά μαθαίνουν να διαβάζουν, να κατανοούν και να ακούνε τα συναισθήματα των άλλων. Με τη βοήθεια εικόνων αναπαριστούν διαφορετικά συναισθήματα όπως η θλίψη, ο φόβος, η χαρά, η απογοήτευση, καλούνται να περιγράψουν τα συναισθήματα των άλλων με δικά τους λόγια και να εκφράσουν και τα δικά τους. Αυτά τα μαθήματα είναι η ευκαιρία να εκφράσουν τα συναισθήματά τους δημόσια και να ακούσουν κι εκείνα των άλλων.

Στη διάρκεια του μαθήματος της ενσυναίσθησης τα παιδιά συζητούν τα προβλήματα τους, είτε αφορούν το σχολείο, είτε όχι, και όλοι μαζί με το δάσκαλό τους προσπαθούν να βρουν λύσεις. Εάν δεν υπάρχει κάποιο ζήτημα προς επίλυση, τα παιδιά περνούν μια ώρα μαζί χαλαρώνοντας, απολαμβάνοντας το περιβόητο hygge, μια λέξη που δεν μεταφράζεται απόλυτα και είναι άμεσα συνδεδεμένη με την κατάσταση ευτυχίας που επικρατεί στην σκανδιναβική αυτή χώρα.

Το hygge θα μπορούσε να οριστεί ως μια εσκεμμένη οικειότητα, μια οικειότητα που έχουμε εμείς δημιουργήσει από πρόθεση.

Σε μια χώρα όπου σκοτεινιάζει νωρίς, βρέχει συνέχεια και το γκρι χρώμα βασιλεύει παντού, το hygge αφορά το φως, τη ζεστασιά, τη φιλία, τη δημιουργία μιας ατμόσφαιρας οικειότητας μεταξύ των ανθρώπων. Είναι βασική έννοια για την καλή υγεία των Δανών πολιτών και έχει πλέον λάβει τις διαστάσεις παγκόσμιου φαινομένου. Για του λόγου το ασφαλές το Amazon πουλά πάνω από 900 βιβλία για το θέμα σχεδόν σε καθημερινή βάση, ενώ το Instagram έχει περισσότερα από 3 εκατομμύρια αναρτήσεις με το hashtag #hygge.

Μια κουλτούρα που προάγει τη συνεργασία

«Αυτή η άσκηση γίνεται με τον εξής στόχο: να εξηγήσουν αυτό που αισθάνεται ο άλλος, και να μην κρίνουν ποτέ τα συναισθήματά του» σχολιάζει η Jessica Joelle Alexander, συνεργάτης στη συγγραφή του βιβλίου «Ο δανέζικος τρόπος να είσαι γονιός».

Όπως υποστηρίζει, είναι ένας τρόπος να ενδιαφερόμαστε για τους άλλους αντί να επικεντρωνόμαστε στην προσωπική μας επιτυχία. Ένας τρόπος για να ενισχύσουμε αξίες όπως την αλληλοβοήθεια και την αλληλεγγύη. Κοινωνίες υπερβολικά επικεντρωμένες στο άτομο και στην οικονομική επιτυχία, μήπως θα έπρεπε να εμπνευστούν από αυτό το παράδειγμα;

Το γεγονός ότι το μάθημα της ενσυναίσθησης είναι υποχρεωτικό στα σχολεία της Δανίας από το 1993, ίσως έχει συμβάλει στο κλίμα ευτυχίας που επικρατεί στη χώρα. Όμως θα ήταν μάλλον παρακινδυνευμένο να συνδέσουμε την κατάταξη της Δανίας στη λίστα των πιο ευτυχισμένων χωρών του κόσμου (3η θέση το 2017) με τα μαθήματα ενσυναίσθησης που παραδίδονται στα σχολεία. Πρέπει να λάβουμε υπόψιν και άλλους κοινωνικο-οικονομικούς παράγοντες, κυρίως τις ελάχιστες ανισότητες ανάμεσα στους πιο πλούσιους και στους πιο φτωχούς. Εξάλλου, το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας διακρίνεται και για άλλα χαρακτηριστικά: οι μαθητές δεν παίρνουν βαθμούς πριν την ηλικία των 13 ετών, ώστε να μην ωθούνται στο να συγκρίνονται συνεχώς με τους άλλους.

Η διδασκαλία της ενσυναίσθησης είναι λοιπόν περισσότερο μια ένδειξη ενός γενικότερου πνεύματος που επικρατεί στη χώρα, το οποίο καλλιεργεί μια νοοτροπία συνεργασίας ανάμεσα στα άτομα πολύ περισσότερο από την προσωπική επιτυχία. Το σχολείο και ο τρόπος με τον οποίο είναι οργανωμένο είναι ένα βασικό όχημα για την διάδοση αυτής της αξίας.

Η Αμερικανίδα συγγραφέας και ψυχολόγος Jessica Alexander, που έχει συνεργαστεί με τη Δανή ψυχοθεραπεύτρια Iben Sandahl για τη συγγραφή και κυκλοφορία του βιβλίου «The Danish Way of Parenting: What the Happiest People in the World Know About Raising Confident, Capable Kids» εξηγεί πώς τα σχολεία στη σκανδιναβική αυτή χώρα διδάσκουν την ενσυναίθηση.

Ο βασικός τρόπος εκμάθησής της σχετίζεται με την ομαδική εργασία. Οι δάσκαλοι μαθαίνουν στα παιδιά να μην αποκλείουν τους άλλους αλλά να αναλαμβάνουν την ευθύνη να βοηθούν εκείνους που δεν διαθέτουν τα ίδια προσόντα. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι η Δανία αποτελεί μια χώρα με εξαιρετικό εργασιακό περιβάλλον για όλες τις ηλικίες. Ο ανταγωνισμός πρέπει να αφορά μόνο τους εαυτούς μας και όχι τους άλλους, είναι ένα ακόμα επιμέρους σημαντικό κεφάλαιο του ίδιου μαθήματος. Για το λόγο αυτό άλλωστε στη Δανία δεν δίνονται βραβεία ή διακρίσεις στα παιδιά που πρωτεύουν, αλλά επιβραβεύονται τα κίνητρα για βελτίωση του κάθε μαθητή ξεχωριστά.

«Οι Δανοί προσφέρουν στα παιδιά πολύ ελεύθερο χρόνο για παιχνίδι, στη διάρκεια του οποίου μαθαίνουν την ενσυναίσθηση και αποκτούν διαπραγματευτικές ικανότητες. Το παιχνίδι στη Δανία θεωρείται εκπαιδευτικό εργαλείο από το 1871», εξηγεί η Jessica Alexander.

Εξίσου σημαντικό είναι και το κεφάλαιο της εκμάθησης στο πλαίσιο μιας ομάδας. Στη διάρκειά του γίνονται ομάδες από παιδιά διαφορετικών δυνατοτήτων και αδυναμιών που αναλαμβάνουν να φέρουν σε πέρας ένα συγκεκριμένο έργο, μια ξεχωριστή αποστολή. Σκοπός είναι να μάθουν τα παιδιά από πολύ νωρίς ότι δεν μπορούν να πετύχουν μόνα τους και ότι χρειάζονται τους άλλους για να έχουν καλύτερα αποτελέσματα.

 «Ένα παιδί που είναι φυσικό ταλέντο στα μαθηματικά, εάν δε μάθει να συνεργάζεται με τους συμμαθητές του, δεν θα φτάσει ψηλά. Είναι ένα πολύ σημαντικό μάθημα για όλους μας, καθώς κανείς μας δεν προχωράει στη ζωή ολομόναχος», καταλήγει η Jessica Alexander.

Αδιαμφισβήτητα, κανένα σύστημα δεν είναι αλάνθαστο. Δεδομένου όμως ότι η Δανία είναι μια από τις τρεις «πιο χαρούμενες» χώρες στον κόσμο,  γιατί να μην εμπνευστούμε από κάτι που δείχνει να λειτουργεί; Ίσως έχουμε κάτι να κερδίσουμε με το να μιμηθούμε τους βόρειους γείτονές μας.

Πηγές:

• Ενσυναίσθηση | Σχολικό μάθημα στη Δανία!

• Στη Δανία τα παιδιά παρακολουθούν υποχρεωτικά μαθήματα ενσυναίσθησης

Ανάρτηση chiourea.gr στο Διάφορα Θέματα - ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ  

Διαβάστε επίσης:

• Γιατί η Φινλανδία έχει τα καλύτερα σχολεία στο δυτικό κόσμο;
• Γιατί τα σχολεία στη Φινλανδία δεν θα έχουν πια "μαθήματα"
•  Γράμμα Φινλανδού μαθητή ... κακή παιδεία και διαφθορά πάνε χέρι- χέρι
• Γιατί η Φινλανδική εκπαίδευση θεωρείται η καλύτερη του κόσμου;
• Μουσική και γλώσσα: oι άνθρωποι που κινούνται καλύτερα σε ένα ρυθμό έχουν καλύτερες γλωσσικές ικανότητες
• Oι γονείς στα θρανία, στη Δανία Τάκης Μίχας
• Ο Εκπαιδευτικός στο ρόλο του Ιανού Δρ.Κυριάκος Πατριαρχέας
• Γιατί οφείλουμε να διδάσκουμε τα Αρχαία Ελληνικά στα παιδιά μας Ι.Θ. Κακριδής