Η Πανελλήνια Ένωση Σχολικών Συμβούλων (ΠΕΣΣ) εκφράζει τον έντονο προβληματισμό της για τις ρυθμίσεις που αποτυπώνονται στον πρόσφατο νόμο περί «Μέτρων για την επιτάχυνση του κυβερνητικού έργου σε θέματα εκπαίδευσης».

Οι ρυθμίσεις αυτές δεν συνιστούν σε καμία περίπτωση ολοκληρωμένο σχέδιο επιλογής Διευθυντών ικανό να ανταποκριθεί στις σύγχρονες συνθήκες, οι οποίες διέπουν τη λειτουργία της εκπαίδευσης, αλλά αποτελούν αποσπασματικές αλλαγές του ν. 3848/2010, αποκαλύπτουν μεθοδεύσεις και στόχους που πόρρω απέχουν από τη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας των σχολείων και τη δίκαιη αποτίμηση των προσόντων των υποψηφίων στελεχών. Δεν πρόκειται για μια ολοκληρωμένη νομοθετική παρέμβαση με στόχο τη δημιουργική διαχείριση της εκπαιδευτικής πραγματικότητας και την υλοποίηση ενός ελπιδοφόρου οράματος για την εκπαίδευση, αλλά για την αποσπασματική αντιμετώπιση της συγκυρίας, χωρίς να αντιμετωπίζονται οι προηγούμενες παθογένειες πολιτικών παρεμβάσεων και αστοχιών οι οποίες συνεχίζουν να ταλανίζουν.

Οι παρεμβάσεις αυτές δημιουργούν έντονα το αίσθημα της αδικίας ανάμεσα στα στελέχη που θεωρούν ότι οι μεθοδεύσεις αυτές στοχεύουν στην υπονόμευση της συλλογικής προσπάθειας του εκπαιδευτικού κόσμου για την αναβάθμιση της παρεχόμενης εκπαίδευσης σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη για τη χώρα μας περίοδο.

Στο πλαίσιο αυτών των παρεμβάσεων παρατείνεται η αβεβαιότητα σχετικά με το θεσμικό ρόλο του Σχολικού Συμβούλου και οι συνεχείς παρατάσεις επιτείνουν το όλο κλίμα αβεβαιότητας και εγκλωβίζουν σε επιλογές και παραλείψεις που αδυνατίζουν το ρόλο και το έργο τους. Η έλλειψη πολιτικής βούλησης από πλευράς κυβέρνησης για την προάσπιση του θεσμικού ρόλου των Σχολικών Συμβούλων και η αποφυγή συντονιστικών δράσεων και χάραξης ουσιαστικής πολιτικής παρεμβάσεων και δράσεων διαμορφώνει ένα νοσηρό κλίμα υποβάθμισης και απογοήτευσης.

Στο σχέδιο Νόμου που εισήχθη, με τη διαδικασία του επείγοντος, στη Βουλή την Παρασκευή 19 Μαΐου 2017, υπήρχαν αρκετά ζητήματα, για τα οποία η ΠΕΣΣ κατέθεσε συγκεκριμένες βελτιωτικές προτάσεις, στην Επιτροπή Επιμορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής την Τετάρτη 24 Μαΐου, για το σύνολο των επιμέρους ρυθμίσεων, από τις οποίες κάποιες υιοθετήθηκαν, κατόπιν έντονων διαβουλεύσεων και επαφών και της ΠΕΣΣ με όλα τα κόμματα του δημοκρατικού τόξου και κυβερνητικούς βουλευτές (πλαφόν θητειών, μείωση προαπαιτούμενων διδακτικών ετών στα 8 από τα 10, βαθμολόγηση συνέντευξης πριν την υποβολή δηλώσεων προτιμήσεων), καταδεικνύοντας με κατηγορηματικό τρόπο την αποσπασματικότητα και προχειρότητα αντιμετώπισης των ζητημάτων της εκπαιδευτικής διαδικασίας, στη βάση των αρχικών νομοθετικών προβλέψεων και των τελικών παλινωδιών.

Παραμένουν όμως, σημαντικές ρυθμίσεις για τις οποίες η ΠΕΣΣ εκφράζει την πλήρη διαφωνία της και δεσμεύεται να αντιδράσει με όλους τους δυνατούς τρόπους και παρεμβάσεις.

Ο νέος νόμος δεν εξετάζει συνολικά το θέμα της επιλογής των στελεχών, όπως συνέβαινε με τα προηγούμενα θεσμικά πλαίσια, π.χ. Π.Δ. 25/2002, Ν. 3467/2006, Ν. 3848/2010.

Ειδικότερα, δεν συμπεριλαμβάνει τους Σχολικούς Συμβούλους, και δεν αντιμετωπίζεται συνολικά, η επιλογή στελεχών εκπαίδευσης, αρχίζοντας με τη διαδικασία επιλογής από τους Σχολικούς Συμβούλους, μετά με τους Διευθυντές εκπαίδευσης και τέλος με τους Διευθυντές σχολικών μονάδων, θέτοντας έτσι με ορθολογικό τρόπο την όλη διαδικασία προς όφελος της πολιτείας με την επιλογή των καταλληλότερων μεταξύ των υποψηφίων στελεχών.

Είναι γεγονός ότι κάθε φορά οι κρίσεις στελεχών εκπαίδευσης πραγματοποιούνται με διαφορετικό θεσμικό πλαίσιο. Επιπρόσθετα, κάθε φορά μεταβάλλονται τα κριτήρια.

Αποτέλεσμα είναι να μην υπάρχει ένα σταθερό θεσμικό πλαίσιο, το οποίο να είναι γνωστό στον εκπαιδευτικό, ώστε να μπορεί να φροντίζει για την επαγγελματική του εξέλιξη. Θα πρέπει να υπάρχει πάντα ανοικτός διάλογος και μέσα από συναινέσεις να δημιουργηθεί ένα σταθερό πλαίσιο. Το έχει ανάγκη η εκπαίδευση.

Ειδικότερα, η ΠΕΣΣ θέλει να στιγματίσει και θέτει σε δημόσια συζήτηση θέματα τα οποία σχετίζονται με:

•  Τη Μοριοδότηση:

Η επιστημονική επάρκεια και η σχετιζόμενη επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών δέχεται ουσιαστική υποβάθμιση καθώς μειώνεται συνεχώς η σχετική μοριοδότηση της επιστημονικής και υπηρεσιακής εξέλιξης των εκπαιδευτικών.

Η επιστημονική εγρήγορση πολλών εκπαιδευτικών, όλα τα τελευταία χρόνια, έχει διαμορφώσει ένα συνεχή και ουσιαστικό διάλογο μεταξύ σύγχρονων θεωρητικών παραδοχών και ερευνητικών προσεγγίσεων της ακαδημαϊκής κοινότητας και της διδακτικής πράξης. Δημιουργείται πλούτος ερευνητικών προσεγγίσεων που αποτελούν ικανή παρακαταθήκη συμπόρευσης της ελληνικής εκπαίδευσης με τις σύγχρονες επιστημολογικές, επιστημονικές θεωρήσεις και πρακτικές προς όφελος της εκπαίδευσης των μαθητών και τη δημιουργία προστιθέμενης πολιτικής και πολιτισμικής αξίας για το ευρύτερο κοινωνικό συγκείμενο.

Αντ’ αυτού στις επιχειρούμενες νομοθετικές παρεμβάσεις εκφράζεται μια άγονη ρητορεία, η οποία απαξιώνει την όλη διαδικασία και η οποία ουσιαστικά αποτρέπει από την επαγγελματική εξέλιξη των εκπαιδευτικών με τη συμμετοχή τους σε διαδικασίες επιπρόσθετων σπουδών, κατάρτισης και επιμόρφωσης, οι οποίες θα επέφεραν πολλαπλά οφέλη για την ίδια τη διδακτική πράξη.

•  Την Προϋπηρεσία:

Η πρόσφατη αναδρομή στους ισχύσαντες νόμους των τελευταίων κρίσεων, διαφορετικών πολιτικών παρεμβάσεων, του 2007 (ν.3467/2006), 2011 (ν.3848/2010) αλλά και του 2015 (ν.4327/2015) καταδεικνύει με κατηγορηματικό τρόπο ως διδακτική υπηρεσία τη θητεία του Σχολικού Συμβούλου.

Ο νέος νόμος αγνοεί την εκπαιδευτική υπηρεσία, καθώς δεν πριμοδοτείται η εμπειρία που προκύπτει από οποιαδήποτε άλλη εκπαιδευτική θέση έχει υπηρετήσει ένας εκπαιδευτικός. Η διδακτική εμπειρία εμπλουτίζεται, όταν συνδυάζεται και με άλλες παραμέτρους όπως είναι οι εμπειρίες διοίκησης, το ερευνητικό έργο, η σχεδίαση και υλοποίηση εκπαιδευτικού υλικού, η συμμετοχή σε επιμορφωτικές δράσεις και όψεις της σύγχρονης κοινωνικής ζωής.

Για παράδειγμα, ένας εκπαιδευτικός που έχει αποσπασθεί στο ΙΕΠ, ή παλιότερα στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο ή ακόμη σε διεύθυνση εκπαίδευσης ή στο υπουργείο, δεν είναι λογικό να έχει πιο σφαιρική εμπειρία για τη διοίκηση του σχολείου από κάποιον που δεν έφυγε ποτέ από την τάξη; Βεβαίως, θα πρέπει ως προαπαιτούμενα να υπάρχουν κάποια ελάχιστα έτη διδακτικής εμπειρίας αλλά για τα στελέχη είναι εντελώς παράλογο να μην αξιοποιείται και η εμπειρία σε άλλες θέσεις. Επιπρόσθετα, με ποια λογική και ποια νομιμοποιητική βάση αναιρούνται διατάξεις περί διδακτικής υπηρεσίας όπως ψηφίστηκαν σε σχετικές τροπολογίες του προηγούμενου νόμου 4327/2015; Γιατί τότε, όπως και παλαιότερα η θητεία του Σχολικού Συμβούλου λογιζόταν στο σύνολό της ως διδακτική και τώρα όχι; Και μάλιστα χωρίς την άρση αναδρομικής ισχύος που αντιβαίνει και προσκρούει σε θεμελιώδη δικαιώματα και αρχές δικαίου; Με τις κινήσεις αυτές σε συνδυασμό με την εξάμηνη άρνηση του υπουργού να δεχθεί το Δ.Σ. της ΠΕΣΣ, οι Σχολικοί Σύμβουλοι αισθάνονται μια υποτιμητική διάθεση απέναντί τους και μάλιστα απολύτως αδικαιολόγητη.

•  Τη σύσταση και λειτουργία των υπηρεσιακών συμβουλίων

Η σύσταση των νέων διευρυμένων υπηρεσιακών συμβουλίων διαμορφώνει για πρώτη φορά καινοφανείς μεταβατικές ευρεσιτεχνίες με τη θεσμική απουσία,

ουσιαστικά στελέχους της διοίκησης της εκπαίδευσης και θέτει ζητήματα διοικητικής ιεραρχίας.

Η επιλογή επαναφοράς της συνέντευξης στον απόηχο της απόφασης του ΣτΕ και η επιχειρηματολογία που καταγράφεται ως «σημαντικού εργαλείου» παρά την προηγούμενη κατάργησή της (ν.4327/2015) και η εκ νέου «νοηματοδότησή της» δεν συνάδει με την προχειρότητα απόρριψής της την προηγούμενη περίοδο.

•  Τη γνώμη του Συλλόγου Διδασκόντων

Η γνώμη του συλλόγου διδασκόντων αποτελεί κυρίαρχη δημοκρατική προοπτική η οποία όμως θα πρέπει, ταυτόχρονα, να συνοδεύεται με την αλλαγή του πλαισίου λειτουργίας του σχολείου ως αποκεντρωμένης οντότητας με ουσιώδεις επιλογές και αποφάσεις, τόσο στο σχεδιασμό, όσο και στην αποτίμηση του εκπαιδευτικού έργου και δεν θα επικεντρώνεται σε επίπεδο προσώπων (υποψηφίων), αλλά συλλογικών διαδικασιών και δράσεων.

Είναι ένα σύνθετο θέμα με πολλές νομικές πτυχές, διαστάσεις και επιπτώσεις, και διατηρούμε επιφυλάξεις. Ειδικότερα, τα φύλλα αποτίμησης τα οποία θα συμπληρώνει κάθε μέλος του συλλόγου διδασκόντων, έτσι όπως δημοσιοποιήθηκαν, θα δημιουργήσουν πρόσθετα προβλήματα, ενδεχομένως και νομικά, στη διαδικασία.

•  Τη Θητεία

Παρά την απαλοιφή της σχετικής ρύθμισης από την πρώτη εφαρμογή του παρόντος νόμου εγείρονται ζητήματα τα οποία σχετίζονται με τιμωρητικές διαδικασίες και όχι με διαδικασίες και ρυθμίσεις που θα απορρέουν από την αποτίμηση του έργου και όχι των προσώπων, καθώς αυτά λειτουργούν υπό το πρίσμα συγκεκριμένων θεσμικών πλαισίων των εκάστοτε πολιτικών επιλογών.

Επιπρόσθετα, η γεωγραφική κατανομή των σχολικών μονάδων και άλλες ιδιαίτερες παράμετροι (νησιωτικότητα, απομακρυσμένες περιοχές κτλ) δημιουργούν σημαντικά εμπόδια εφαρμογής αυτής της μελλοντικής ρύθμισης.

Η ΠΕΣΣ εκφράζει την έντονη διαφωνία της με τις ρυθμίσεις του νέου νόμου, καθώς εισάγονται διαδικασίες που δεν συνάδουν με αρχές ίσης μεταχείρισης και αντιβαίνουν σε θεμελιώδη δικαιώματα και αρχές δικαίου.

Η εφαρμογή του νέου νομοθετικού πλαισίου θα δημιουργήσει περισσότερες δυσλειτουργίες και θα επιφέρει άσκοπη αναστάτωση, καθώς δεν εγγράφεται μια συνολική λύση για όλο το στελεχιακό δυναμικό της εκπαιδευτικής κοινότητας, στο πλαίσιο ενός δυναμικού και σύγχρονου οράματος εκπαίδευσης.

Κατόπιν αυτού θεωρούμε ότι η ανταπόκριση του κ. Υπουργού Παιδείας στο αίτημά μας για άμεση συνάντηση μας θα συμβάλει καθοριστικά στην αποσαφήνιση πολλών ζητημάτων και στην ενίσχυση της προσπάθειας που καταβάλλουμε για τη βελτιστοποίηση της παρεχόμενης εκπαίδευσης.