Ποτέ κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για την εξέλιξη που θα έχει ένα παιδί. Ένα όμως είναι σίγουρο. Ότι οι γονείς παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο σε αυτή, καθώς επηρεασμένοι από τα δικά τους βιώματα, τα δικά τους πρότυπα, αλλά και την προσωπικότητά τους, υιοθετούν μία συγκεκριμένη μέθοδο ανατροφής του παιδιού τους.

Πώς κατηγοριοποιούνται οι διαφορετικές μέθοδοι ανατροφής;

Σε γενικές γραμμές υπάρχουν δύο βασικές διαστάσεις που σχετίζονται με τη στάση των γονέων προς τα παιδιά τους. Η μία αφορά το πόσο στοργικός ή απορριπτικός θα είναι ένας γονιός και η άλλη αφορά στο πόσο περιοριστικός ή ανεκτικός θα είναι. Συνήθως οι γονείς διαμορφώνουν τη μέθοδο ανατροφής του παιδιού τους υιοθετώντας στοιχεία από αυτές τις δύο διαστάσεις. Για παράδειγμα, ένας γονέας που είναι στοργικός προς το παιδί του αλλά ενθαρρύνει και την αυτονομία του, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως δημοκρατικός γονέας. Ένας άλλος που είναι απορριπτικός προς το παιδί του και ταυτόχρονα πολύ περιοριστικός θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ανταγωνιστικός γονέας. Τέλος, ένας γονέας που είναι ταυτόχρονα περιοριστικός και στοργικός, είναι ο υπερπροστατευτικός γονέας.

Ανεκτικότητα ή περιορισμός;

Το πόσο στοργικός ή απορριπτικός θα είναι ένας γονέας, είναι κάτι που εξαρτάται από τα δικά του βιώματα αλλά και το χαρακτήρα του. Εκεί όμως που οι περισσότεροι γονείς μπερδεύονται και δεν ξέρουν τι θα ήταν καλύτερο να ακολουθήσουν είναι το πόσο ανεκτικοί ή περιοριστικοί θα πρέπει να είναι. Με τον όρο ανεκτικότητα, δεν εννοείται η απεριόριστη ελευθερία σε αυτά που κάνει το παιδί, αλλά ένας μη τιμωρητικός, διαλλακτικός τρόπος χειρισμού των διαφόρων μορφών συμπεριφοράς του.

• Ο «ανεκτικός» γονέας συζητάει με το παιδί και του εξηγεί τους λόγους για τους οποίους πρέπει να υιοθετήσει μια συγκεκριμένη συμπεριφορά, έχοντας λίγες και λογικές απαιτήσεις. Επιτρέπει στο παιδί να ρυθμίζει μόνο του τις δραστηριότητες που έχει, αποφεύγει τον υπερβολικό έλεγχο και δείχνει στο παιδί ότι είναι κάποιος που μπορεί να αποτανθεί για βοήθεια ή συντροφιά όταν εκείνο το θελήσει. Τα παιδιά που έχουν τέτοιου είδους γονείς είναι συνήθως πιο ανεξάρτητα και δυναμικά.

• Ο «περιοριστικός» γονέας, αντίθετα, επιβάλλει στο παιδί την άποψή του χωρίς διάλογο, δίνει ιδιαίτερη αξία στην υπακοή και προτιμά να τιμωρεί το παιδί σε περίπτωση που δε συμμορφώνεται στους κανόνες που αυτός έχει θέσει. Τα παιδιά που έχουν τέτοιου είδους γονείς, συνήθως δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν μόνα τους τα προβλήματά τους, να στηριχτούν στις δικές τους δυνάμεις και είναι υποχωρητικά, χωρίς να τολμούν να αναλάβουν κάτι που τους φαίνεται δύσκολο.

• Έρευνες υποστηρίζουν πως ο ιδανικός γονέας βρίσκεται κάπου στη μέση. Είναι ο λεγόμενος «δημοκρατικός» γονέας, ο οποίος συνδυάζει ανεκτικότητα, στοργή, ενθαρρυντική στάση και προβάλλει σωστά πρότυπα για να ταυτιστεί το παιδί μαζί του. Ο έλεγχος που ασκεί στο παιδί είναι σε λογικά πλαίσια και σχετίζεται περισσότερο με κάποιους κανόνες συμπεριφοράς, όπως και με τον βαθμό ανεξαρτησίας του παιδιού. Τα παιδιά που έχουν δημοκρατικούς γονείς μαθαίνουν από τα λάθη τους και αναλογίζονται τις συνέπειες των πράξεών τους τόσο στον εαυτό τους όσο και στους άλλους. Είναι συνήθως φιλικά, δημιουργικά, και γεμάτα με αυτοπεποίθηση.

Ανεξάρτητα όμως σε ποια κατηγορία ανήκει κάθε γονέας, αυτό που δεν πρέπει να ξεχνάει είναι ότι τα παιδιά τον έχουν ως πρότυπο και αντιγράφουν τη συμπεριφορά του στην παραμικρή της λεπτομέρεια. Δεν έχει σημασία το πώς τους λέει ο γονιός τους να συμπεριφερθούν, αν αυτός με τις πράξεις του κάνει το αντίθετο. Για παράδειγμα, δεν μπορεί να απαιτεί από ένα παιδί να είναι ευγενικό και να μην ειρωνεύεται, αν ο ίδιος είναι ειρωνικός με τους άλλους ανθρώπους.

Τέλος, ένας γονέας θα πρέπει πάνω απ’ όλα να επιλέξει τη μέθοδο που ταιριάζει στην προσωπικότητά του. Αν είναι λίγο πιο αυστηρός ή αντίθετα λίγο πιο ανεκτικός από αυτό που θα ήθελε να είναι, δε χρειάζεται να νιώθει ενοχές, γιατί σημασία έχει να είναι αποτελεσματικός στον τρόπο διαπαιδαγώγησης του παιδιού και να του δίνει συναισθήματα αγάπης, ασφάλειας και σιγουριάς.

Ράνια Τοπτσόγλου, Ψυχολόγος

Ανάρτηση από chiourea.gr στο ΓΟΝΕΪΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ

Διαβάστε επίσης

• Πώς οι γονείς κάνουν τα παιδιά τους επιθετικά
• 6 τύποι γονέων που ευθύνονται για το bullying και δεν το ξέρουν Μαργαρίτα Αλευρίδη 
• Η προσωπικότητα των παιδιών επηρεάζεται από τα παιχνίδια
•  Μια συγγνώμη στο πρώτο μου παιδί – «Πάνω σου» μάθαμε να είμαστε γονείς Επιμέλεια κειμένου & Μετάφραση: Ράνια Χιουρέα
•  Πες μου μια φορά «καλά να περάσεις», όχι «πρόσεχε» 
• Αυτές είναι οι αναμνήσεις που το παιδί θα έχει για ΠΑΝΤΑ... 
•  Εσφαλμένες γονεϊκές συμπεριφορές που βλάπτουν την ψυχολογία των παιδιών Αγγελική Μπολουδάκη 
•  Όταν το παιδί είναι σε έξαλλη κατάσταση: Τα λάθη των γονιών και συμβουλές διαχείρισης
• 9 σκληρές φράσεις που δεν πρέπει να λέτε στο παιδί σας όταν το μαλώνετε Georgia Lee, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
• Πώς μπορούμε να βελτιωθούμε ώστε να γίνουμε καλύτεροι γονείς
•  Να ντροπιάζεις το παιδί σου δημόσια δεν είναι μέθοδος διαπαιδαγώγησης Eπιμέλεια: Δρ. Ράνια Χιουρέα 
•  «Ενώ εσύ μου φώναζες…» ένα κείμενο γροθιά για όλους τους γονείς! Κατερίνα Μάλλιου
• Οι φωνές των γονιών στα παιδιά κάνουν τα πράγματα χειρότερα
•  Ένα παιδί δίνει πολύτιμες συμβουλές στους γονείς του Επιμέλεια: Δρ. Ράνια Χιουρέα, Σχολ. Σύμβουλος ΕΑΕ
•  Με ποιον τρόπο συνήθως απαντάτε στα παιδιά σας; Επιμέλεια: Δρ. Ράνια Χιουρέα 
•  70 τρόποι να αγαπάμε τα παιδιά μας και να το δείχνουμε!