Το
άρθρο αυτό τολμά να αγγίξει ένα θέμα ταμπού για τα ελληνικά δεδομένα.
Το πιο συγκλονιστικό: Η νοητική υστέρηση αντιμετωπίζεται στο ψυχιατρείο!
Παιδιά με νοητική υστέρηση δένονται, γιατί θα πάνε να πειράξουν κάποιον και
μπορεί να φάνε και καμία… !!!
Κι εμείς, τι κάνουμε; Γιατί όσο o καθένας μας δεν αντιτίθεται σε αυτό
που θεωρεί άδικο, απάνθρωπο και σκληρό, τόσο γίνεται συνένοχος σε αυτές τις
στρατηγικές.
Περνώντας τις πύλες των δύο μεγάλων
ψυχιατρείων της Αθήνας καταγράφηκε τι συμβαίνει πίσω από πόρτες κλειστές, πόρτες
"περιστρεφόμενες" και πόρτες ανοιχτές που όμως οδηγούν τους
νοσηλευόμενους σε καθήλωση με λουριά και ιμάντες. Γιατί ο πιο
"αντιθεραπευτικός" θεσμός της ψυχιατρικής επιβιώνει ως τις μέρες μας;
Πού σταματά η παραβίαση των δικαιωμάτων των ασθενών και που ξεκινά η παραβίαση
των δικαιωμάτων των εργαζομένων;
Από ένα εκτενές ρεπορτάζ του News247,
επιλέξαμε και παραθέτουμε το πιο σοκαριστικό κομμάτι, που αναφέρεται στην αντιμετώπιση
της νοητικής υστέρησης στο ψυχιατρείο!
Περιπολικά, χειροπέδες και δέσιμο στο κρεβάτι
Δεν ξέρω αν σας φαίνεται παράξενο ασθενείς να μπαίνουν
στο ψυχιατρείο με παρέμβαση εισαγγελέα. Ακόμα κι αν στο μυαλό σας ο ψυχικά
ασθενής ταυτίζεται κατά κάποιον τρόπο με τον «σχιζοφρενή δολοφόνο με το πριόνι»
θα εκπλαγείτε μαθαίνοντας ότι περισσότεροι από τους μισούς μπαίνουν στα ψυχιατρεία
αυτής της χώρας χωρίς τη θέλησή τους, με εισαγγελική εντολή. Είναι όλοι
«σχιζοφρενείς δολοφόνοι με το πριόνι»; Προφανώς και όχι. Παρόλα αυτά οδηγούνται στο ψυχιατρείο με περιπολικό και χειροπέδες για
λόγους που εξηγούμε αναλυτικά εδώ. Στο Δρομοκαΐτειο μάλιστα, το 2015, το
ποσοστό των ακούσιων εισαγωγών έφτασε το 61,2%.
- Όλοι αυτοί οι
άνθρωποι είναι δεμένοι στα κρεβάτια τους;
«Όχι όλοι. Όταν κάποιος είναι επικίνδυνος να κάνει
κακό στον εαυτό του ή άλλους και όταν κάποιος ξέρεις ότι θα προσπαθήσει να
φύγει. Διότι στο Δρομοκαΐτειο, σε αντίθεση με το Δαφνί, οι πόρτες των τμημάτων
δεν είναι κλειδωμένες. Η ανοιχτή και η κλειστή πόρτα έχει υπέρ και κατά».
«Στην ανοιχτή πόρτα,
αυτούς που φοβάσαι ότι μπορεί να φύγουν,
τους κρατάς δεμένους».
- Και τους λύνεις μερικές ώρες την ημέρα μόνο;
«Τους λύνεις το βράδυ που η πόρτα είναι κλειστή ούτως
ή άλλως αλλά και το μεσημέρι, αν είσαι σε πάνω όροφο, μπορείς να τους λύσεις να
περπατήσουν λίγο να ξεμουδιάσουν. Αν είσαι στο ισόγειο, δεν μπορείς, γιατί
πιθανώς να φύγουν από τα παράθυρα. Οπότε είναι πιο συχνά περιορισμένοι. Πόσο
μάλλον οι ασθενείς με νοητική υστέρηση που αν φύγουν θα χαθούν κιόλας».
- Η νοητική
υστέρηση αντιμετωπίζεται στο ψυχιατρείο;
«Κι όμως εδώ μπαίνουν, με εισαγγελική εντολή. Έχουμε μεγάλο έλλειμμα υπηρεσιών για την
αντιμετώπιση ενήλικων ασθενών με νοητική υστέρηση. Οπότε αναγκαστικά ο ασθενής
θα βρεθεί εδώ, σε μια εντελώς ακατάλληλη δομή, που τον διεγείρει περισσότερο,
διότι θέλει άλλου είδους θεραπεία, θέλει να ακούσει μουσική, θέλει ψυχαγωγικές
δραστηριότητες, θέλει να ασχοληθείς μαζί του. Τα παιδιά αυτά στη Ελβετία ή στη
Γαλλία θα πηγαίνανε σε μια δομή που θα είχε γυμναστή, δραματοθεραπευτή και
άλλες τέτοιου τύπου ειδικότητες».
«Εδώ μέσα είναι
τσουβαλιασμένα όλα μαζί.
Κοιμάται το παιδί και
δίπλα του ο άλλος, δεμένος, φωνάζει και ουρλιάζει».
«Δεν μιλάμε για
ποιότητα υπηρεσιών αυτή τη στιγμή μιλάμε για καθαρή διαχείριση»
Σε ερώτηση αν
μπορεί να δέσει έναν ασθενή με νοητική υστέρηση, η απάντηση είναι καταφατική.
- Γιατί, με ποιον μαλώνει;|
«Δεν μαλώνει
αλλά όλη την ώρα κάτι ζητάει».
- Όχι, να μην τον δέσεις, αρκεί να μην βγει έξω.
«Δεν βγαίνει,
είναι όλη την ώρα σε εμάς και κάτι θέλει».
- Είπα, να μην τον δέσεις.
«Κάποια στιγμή
αυτό το παιδί θα δεθεί, γιατί θα πάει να πειράξει κάποιον και μπορεί να φάει
και καμία… Μακάρι να είχαμε τους πόρους τους υλικούς και τους ανθρώπινους για
να κάνουμε τη δουλειά μας όπως την έχουμε μάθει και όπως την έχουν ανάγκη οι
ασθενείς».
Αναπάντητα ερωτήματα
Μετά από τρεις δεκαετίες ψυχιατρικής μεταρρύθμισής και
τόσα χρήματα που διατέθηκαν στον τομέα της ψυχικής υγείας,
-
Αυτές είναι οι
καλύτερες συνθήκες νοσηλείας που μπορούμε σαν κράτος να προσφέρουμε σε ένα από
τα πιο ευάλωτα κομμάτια της κοινωνίας μας;
-
Πού σταματά η
παραβίαση των δικαιωμάτων των ασθενών και πού αρχίζει η καταπάτηση των
δικαιωμάτων των εργαζομένων;
Μιλάμε για μια
ψυχιατρική δομή που μετρά πάνω από έναν αιώνα λειτουργίας και που το 2015 μόνο
νοσήλευσε 2029 ασθενείς και απασχόλησε 467 εργαζομένους. Ένας μεγάλος πληθυσμός
που βιώνει συλλογικά, άμεσα ή έμμεσα, συνθήκες κατάφορης προσβολής της
ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Δικαιούνται τέτοια ζωή; Να περιμένουν να πεθάνουν μέσα σε ένα νοσοκομείο;
Καθώς οι μαρτυρίες των παραπάνω έγιναν με την
προϋπόθεση της προστασίας της ταυτότητας των συνομιλητών, ζητήθηκε ένα επίσημο
σχόλιο από τον Σύλλογο
Νοσηλευτών Ψυχιατρικών Νοσοκομείων και συγκεκριμένα από την Ελένη Ντάτση,
που είναι η ίδια εργαζόμενη στο Δρομοκαΐτειο.
«Πρώτον, για
μένα η ψυχιατρική μεταρρύθμιση δεν πέρασε ποτέ από το Δρομοκαΐτειο. Δεν νοείται
νοσοκομείο ψυχιατρικό να έχει το 2016 τμήμα χρόνιων ασθενών, ένα τμήμα που
είναι ντροπή να υπάρχει και είναι άσχημο και για τους ασθενείς να είναι εκεί.
Δεύτερον, οι δομές ψυχικής υγείας στην κοινότητα δεν επαρκούν. Βγαίνει ο ασθενής, δεν έχει πού να πάει,
μετά από λίγο καιρό ξαναμπαίνει στο ψυχιατρείο. Το φαινόμενο της
περιστρεφόμενης πόρτας. Αυτοί είναι οι λεγόμενοι νεοχρόνιοι, έτσι αποκαλούμε
αυτούς που νοσηλεύονται πάνω από 3 μήνες, οι περισσότεροι διότι δεν έχουν
κοινωνικό περιβάλλον να τους υποστηρίξει, κι έτσι ξεμένουν εδώ, να ζουν μέσα σε
ένα νοσοκομείο, μαζί με κάθε είδους περιστατικά, όπως χρήστες τοξικών ουσιών.
Στο τμήμα μου το τελευταίο εννιάμηνο το 24,2%
ήταν χρήστες τοξικών ουσιών. Αυτοί οι άνθρωποι χρειάζονται ειδικό πλαίσιο
για να αντιμετωπίζονται και τα παθολογικά συμπτώματα της απεξάρτησης και να μην
επηρεάζει ο ένας τον άλλο, έχουμε και νοητικές
υστερήσεις και μπορεί να είναι στον
ίδιο θάλαμο, δεν είναι εύκολο. Στο τμήμα μου έχω μια τέτοια περίπτωση».
«Όποτε με βλέπει
έρχεται και με ρωτάει “πότε θα φύγω Ελένη”.
Αυτό το παιδί δεν θα
μπορούσε να ζήσει σε έναν ξενώνα;»
«Είναι βλέπεις
λίγες οι δομές που είναι κατάλληλες και δεν έχουν θέσεις. Συνήθως επιλέγουν
τους πιο λειτουργικούς ασθενείς, που σημαίνει πως οι άνθρωποι με νοητική υστέρηση δεν θα φύγουν
ποτέ από τα βραχέα. Ούτε στο σπίτι τους θα πάνε, ούτε σε δομή
θα πάνε, θα μείνουν σε ένα τμήμα βραχείας νοσηλείας με διεγερτικούς με
επιθετικούς, με χρήστες, πόσο καλά να πάει ένα τέτοιο περιστατικό σε ένα
τέτοιο περιβάλλον; Κάνεις ένα βήμα μπροστά και δέκα βήματα πίσω σε κάθε
εφημερία. Θα μπορούσαμε ως Δρομοκαΐτειο να έχουμε κάνει δομές, υπάρχουν ένα
σωρό κτίρια εγκαταλελειμμένα, θα μπορούσαν να έχουν αξιοποιηθεί κάπως».
Ρωτήθηκε η
κυρία Ντάτση για τις καθηλώσεις ασθενών
ή τους «θεραπευτικούς κλινοστατισμούς» όπως λέγεται επιστημονικά το δέσιμο
στο κρεβάτι.
«Τον
κλινιστατισμό τον αποφασίζει ο γιατρός και έχει το χαρακτήρα του νόμιμου όταν ο
ασθενής κρίνεται επικίνδυνος για τον εαυτό του ή για τους άλλους.
Προσωπικά, δεν ξέρω πόσο θεραπευτικός είναι ή αν κάθε φορά χρησιμοποιείται για
τους σωστούς λόγους. Ένας λόγος που χρησιμοποιείται στο Δρομοκαΐτειο είναι
γιατί τα τμήματά μας είναι ανοιχτά. Τυπικά, για να εφαρμόσεις θεραπευτικό
κλινοστατισμό πρέπει να είναι με ακούσια νοσηλεία ο ασθενής, σε εκούσια δεν
μπορείς νόμιμα να εφαρμόσεις περιορισμό, οπότε κάποιοι γιατροί ζητούν τη συναίνεση του συγγενή για να το κάνουν,
όχι όλοι».
«Τυπικά, για να
εφαρμόσεις θεραπευτικό κλινοστατισμό
πρέπει ο ασθενής να
νοσηλεύεται ακούσια».
Τέθηκε το ερώτημα και στον πρόεδρο του Δρομοκαϊτείου: «Η
καθήλωση γίνεται μόνο όταν χρειάζεται να γίνει προς προστασία του ασθενούς και
των περί του ασθενούς. Πολλοί την πολεμούν και την θεωρούν απάνθρωπο μέτρο,
αλλά ο γιατρός δεν το κάνει για ευκολία του, το κάνει για να προστατεύσει τον
ασθενή που μπορεί να πέσει απ’ το παράθυρο ή να βλάψει τους ανθρώπους γύρω του,
αλλοίμονο. Είναι ορισμένα πράγματα που τα περιβάλλουν με μια αχλή… Λες και δεν
έχουν μυαλό… Ήρθαν και γράψανε εδώ απ’ έξω για την καθήλωση στους τοίχους. Όταν
ο γιατρός είναι γιατρός δεν μπορεί να δέσει έναν άνθρωπο χωρίς να υπάρχει
λόγος, γιατί για να τον τυραννάει; Μόνο
όταν επιβάλλεται θα τον δέσει και θα τον απελευθερώσει όταν αρχίσουν και
επιδρούν τα φάρμακα».
Είναι σαν το θηρίο που το ναρκώνεις κατά κάποιον
τρόπο.
Ζητήθηκε η άποψη του Βλάση Τομαρά, νευρολόγου - ψυχίατρου και προέδρου της Ειδικής Επιτροπής Ελέγχου Προστασίας των Δικαιωμάτων των
Ατόμων με Ψυχικές Διαταραχές, της μόνης θεσμοθετημένης ανεξάρτητης
αρχής που δέχεται αποκλειστικά καταγγελίες για παραβιάσεις των ανθρωπίνων
δικαιωμάτων στις ψυχικές δομές της χώρας.
«Τα δικαιώματα των ψυχικά ασθενών παραβιάζονται κυρίως
στις καθηλώσεις, οι οποίες γίνονται άνευ
λόγου και κατά παράβαση του πρωτοκόλλου. Αυτό έχουμε διαπιστώσει από τις
καταγγελίες που δεχόμαστε και από τους ελέγχους που κάνουμε στα ψυχιατρεία. Οι παραβιάσεις δικαιωμάτων στα ψυχιατρεία
είναι επανειλημμένες, με πρώτο από όλα το Δαφνί - και τα άλλα όμως δεν πάνε
πίσω. Εκτός από τις καθηλώσεις αφορούν στις ακούσιες νοσηλείες που μπορεί να
παρατείνονται περισσότερο από όσο χρειάζεται, ενώ έχουμε και απώλειες
ανθρώπινης ζωής».
«Μέσα σε 15 μήνες μετρήσαμε 6 θανάτους στο Δαφνί».
«Ο τελευταίος
θάνατος, ήταν εντελώς αδικαιολόγητος. Έχουμε ζητήσει δύο φορές εγγράφως να μας
δώσουν το πόρισμα της Ένορκής Διοικητικής Εξέτασης και δεν μας το έχουν στείλει
ποτέ. Οι παραβιάσεις συγκαλύπτονται από
τις διοικήσεις, γι’ αυτό θεωρώ πως υπάρχουν πολλές ακόμα που δεν τις
μαθαίνουμε. Μαθαίνουμε όσες προκύπτουν από καταγγελίες συγγενών και όταν εμείς
πληροφορούμαστε κάτι και ζητάμε να μάθουμε τι συμβαίνει, λένε “ναι θα το
δούμε…”».
- Όλα αυτά έχουν να κάνουν και με την έλλειψη προσωπικού;
«Δεν έχει να
κάνει μόνο με τον αριθμό του προσωπικού αλλά με τον τρόπο που αυτό λειτουργεί. Είναι θέμα κανόνων. Στις περισσότερες
περιπτώσεις θανάτων, το προσωπικό ήταν περισσότερο από το συνηθισμένο».
- Πώς παρεμβαίνει η Ειδική Επιτροπή;
«Ζητάμε
διερεύνηση και γίνεται ΕΔΕ. Όλες οι ΕΔΕ
όμως καταλήγουν στο ότι δεν υπάρχουν προσωπικές ευθύνες διότι η σύσταση
αυτών των επιτροπών είναι εσωτερική. Ο νόμος λέει πως μπορούμε να απευθυνθούμε
και σε εισαγγελέα, όμως υπάρχουν δύο
περιπτώσεις που ακόμα και ο εισαγγελέας μας αγνόησε».
Ιωάννα Μπρατσιάκου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου