Ειδική Αγωγή - ΥΛΙΚΟ-Αυτισμός: Αυτισμός και διαγνωστικά κριτήρια

Αυτισμός και διαγνωστικά κριτήρια

Μαρίνα Κασσωτάκη,

Ψυχολόγος

Ο όρος «αυτισμός» προέρχεται από τον ελληνικό όρο «εαυτός». Τη συγκεκριμένη ορολογία την εισήγαγε πρώτη φορά ο Bleuler (1911). Οι συγγραφείς λαμβάνοντας υπόψη τους μια σειρά από διάφορους ορισμούς που έχουν δοθεί από ειδικούς αλλά και από άτομα με αυτισμό κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι «αυτισμός είναι το αποτέλεσμα μιας νευρολογικής διαταραχής που επηρεάζει την λειτουργία του εγκεφάλου και εκδηλώνεται με άτυπη μορφή επικοινωνίας, κοινωνικών δεξιοτήτων και ικανοτήτων για παιχνίδι και ανταποκρίσεων στις εισερχόμενες αισθητηριακές πληροφορίες».(Γκονέλα 2008,26). Σύμφωνα με τους Brunsdon and Happé 2014 τα άτομα με αυτισμό τείνουν να έχουν μια φτωχή κατανόηση της σκέψης (θεωρία του Νου) όμως παρόλα αυτά είναι καλοί στο να θυμούνται τις λεπτομέρειες. Επίσης, δείχνουν ιδιαίτερη δυσκολία στις εκτελεστικές λειτουργίες.

Ο αυτισμός ή Διάχυτη Αναπτυξιακή Διαταραχή δεν κάνει διακρίσεις, εμφανίζεται σε όλες τις φυλές, σε όλο τον κόσμο ανεξάρτητα από κοινωνικές τάξεις και εθνικότητες. Είναι πιο συχνός από ότι το σύνδρομο Down και η τύφλωση. Εμφανίζεται περίπου 1 φορά σε κάθε 700 γέννες. (V. Satkiewisz – Gayhardt et al. 2001). «Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν επιδημιολογικές έρευνες για τον αυτισμό». (Γκονέλα,2008,52) Έρευνες έχουν δείξει ότι τρία στα τέσσερα παιδιά που ανήκουν στο φάσμα είναι αγόρια (Γκονέλα, 2008). Τα ευρήματα της έρευνας από τον Fombonne (2008) δείχνουν μια αύξηση των εκτιμήσεων για την επικράτηση του αυτισμού τα τελευταία 15-20 χρόνια.

Ο αυτισμός της παιδικής ηλικίας, είναι μια αναπτυξιακή διαταραχή, η οποία εκδηλώνεται πριν από την ηλικία των 3 ετών και έχει το χαρακτηριστικό γνώρισμα της μη φυσιολογικής λειτουργικότητας και της μη φυσιολογικής ανάπτυξης. Για να γίνει η διάγνωση, πρέπει να έχουν παρουσιασθεί ανωμαλίες στην ανάπτυξη πριν από την ηλικία των 3 ετών (Βάρβογλη, 2007). 

Ποιοτική έκπτωση στη κοινωνική συναλλαγή, όπως εκδηλώνεται με τουλάχιστον δύο από τα ακόλουθα:

• Έκδηλη έκπτωση στη χρήση πολλών μη λεκτικών συμπεριφορών.
• Αποτυχία στην ανάπτυξη ανάλογων με το αναπτυξιακό επίπεδο σχέσεων με συνομήλικους.
• Έλλειψη αυθόρμητης επιδίωξης συμμετοχής σε απολαύσεις, ενδιαφέροντα ή επιτεύγματα με άλλους ανθρώπους.
• Έλλειψη κοινωνικής ή συγκινησιακής αμοιβαιότητας.

Ποιοτικές εκπτώσεις στην επικοινωνία, όπως εκδηλώνονται με τουλάχιστον ένα απ τα ακόλουθα:

• Καθυστέρηση, ή ολική έλλειψη, της ανάπτυξης της ομιλούμενης γλώσσας (δυσκολία στους εναλλακτικούς τρόπους επικοινωνίας, όπως οι χειρονομίες ή η μίμηση)
• Σε άτομα με επαρκή ομιλία, υπάρχει έκδηλη έκπτωση της ικανότητας να αρχίσουν ή να διατηρήσουν μια συζήτηση με άλλους.
• Στερεότυπη και επαναληπτική χρήση της γλώσσας.
• Έλλειψη ποικίλλοντος, αυθόρμητου παιχνιδιού με παίξιμο ρόλων ή κοινωνική μίμηση, ανάλογου με το αναπτυξιακό επίπεδο.

Περιορισμένα, επαναληπτικά και στερεότυπα πρότυπα συμπεριφοράς, ενδιαφερόντων και δραστηριοτήτων, όπως εκδηλώνονται με τουλάχιστον 1 από τα ακόλουθα:

• Ενασχόληση περιβαλλόμενη με 1 ή περισσότερα στερεότυπα και περιορισμένα πρότυπα ενδιαφέροντος, ή οποιαδήποτε ενασχόληση είναι μη φυσιολογική είτε σε ένταση είτε σε εστίαση .
• Εμφανώς άκαμπτη εμμονή σε ειδικές, μη λειτουργικές συνήθειες είτε λειτουργίες.
• Στερεότυπες και επαναληπτικές κινήσεις.
• Επίμονη ενασχόληση με τμήματα αντικειμένων». (Βάρβογλη, 2007). Normal 0 false false false EL X-NONE X-NONE

Για να δοθεί η διάγνωση ‘αυτισμός’ στο παιδί θα πρέπει να αποκλείονται κάποιες διαταραχές που προϋπάρχουν από μόνες τους ανεξάρτητα από τον αυτισμό, μερικές από τις οποίες είναι: γλωσσικές διαταραχές δηλαδή προβλήματα λόγου μόνο, χωρίς προβλήματα κοινωνικής συναλλαγής, νοητική υστέρηση, χωρίς διάχυτη διαταραχή, υπερκινητικότητα, ελλειμματική προσοχή, πρόβλημα ακοής, εκλεκτική αλαλία (επιλεκτική βωβότητα), δηλαδή όταν το παιδί μιλά μόνο στους γονείς του και τέλος προσκόλληση ώς αντίδραση (συνήθως σε κακοποιημένα παιδιά). (Γκονέλα, 2008). 

Οι Matson, Beighle and Turygin (2012) μελέτησαν την διαφορική διάγνωση και συγκεκριμένα τους παράγοντες που καθορίζουν τον αυτισμό. Συγκεκριμένα τόνισαν ότι τα συμπτώματα του είναι γνωστά παγκοσμίως, όμως υπάρχουν μικρές λεπτομέρειες που διαφέρουν σε εθνικό και πολιτισμικό επίπεδο. Οι συγγραφείς παρατήρησαν ότι υπήρξε μια εκθετική αύξηση στους τρόπους με τους οποίους γινόταν η διάγνωση που αφορούν τις διαταραχές στο φάσμα του αυτισμού. Συγκεκριμένα υπάρχουν πολλές απόψεις. Όσο αφορά τις πληροφορίες και τις γνώσεις σχετικά με το πώς γίνεται σωστά μια διάγνωση, δηλαδή την ετερογένεια του φάσματος, την συνειδητοποίηση ότι χρειάζονται διαφορετικές μέθοδοι με βάση την ηλικία και την πνευματική αναπηρία.

Άλλοι παράγοντες περιλαμβάνουν την αναγνώριση του γεγονότος ότι ορισμένες δοκιμές θα αποσκοπούν στη διάγνωση, ενώ άλλες διαγνωστικές εργασίες θα στοχεύουν στον εντοπισμό των στόχων για την παρέμβαση και για την παρακολούθηση των συμπτωμάτων κατά την πάροδο του χρόνου. Τα βασικά συμπτώματα είναι επίσης αναγκαία να μελετηθούν και θα πρέπει να βοηθήσουν στην διεπιστημονική θεραπεία. Εκτός από αυτούς τους παράγοντες, υπάρχουν παράγοντες που σχετίζονται με τις μεθόδους παρατήρησης την συλλογή δεδομένων, το μήκος, και την βαθμολόγηση των αξιολογήσεων.

ΞΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Brunsdon & Happe (2014). Lay abstracts: Exploring the ‘factionations’ of autism at the cognitive level. Journal of the National autistic society, 18(1),58-59. doi: 101177/1362361313499456.
• Matson,J.,L.,Beighley,J. & Turying, N.(2011). Autism diagnosis and screening: Factors to consider in differential diagnosis. Journal of research in autism spectrum disorders, (6),19-24.
• Statkiewicz-Gayhard, V.,Peerenboom, B., Campell,R.N.(2001)Διασχίζοντας τις γέφυρες Η γονεική προοπτική στην αντιμετώπιση ενός παιδιού αφού έχει διαγνωστεί με Αυτισμό/Διάχυτη αναπτυξιακή Διαταραχή(μετ.:Λαζαρίνη , Α.). Αθήνα: ΕΕΠΑΑ.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Βάρβογλη Λ.(2007). Η διάγνωση του αυτισμού. Πρακτικός οδηγός. Αθήνα, Ζαλόγγου11: Καστανιώτη.
• Γκονέλα Χ.Ε (2008). Αυτισμός και πραγματικότητα. Από την θεωρητική προσέγγιση στην εκπαιδευτική παρέμβαση. Αθήνα, Ανδρέα Μωραίτη 3: Οδυσσέας.

Σχετικά άρθρα:

•  Ο αυτισμός «δίνει σημάδια» από τους δύο μήνες ζωής
• Κοινούς γενετικούς παράγοντες κινδύνου μοιράζονται πέντε ψυχικές παθήσεις 
•  Αυτισμός: Ενδείξεις - χαρακτηριστικά Κείμενο και VIDEO
• Διαταραχές του φάσματος του Αυτισμού ή Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές (ΔΑΔ)