Εκπαίδευση των «Νταουνων» ή εκπαίδευση του……….. με Ντάουν? Εσωγήινοι, εξωγήινοι σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα ύπουλου, καμουφλαρισμένου δια της ένταξης, αποκλεισμού!!!

Δρ.Κων/νος Δαραής

Σχολικός Σύμβουλος Γενικής Αγωγής 4ης Ε.Π Πιερίας,

Ειδικός Ψυχοπαιδαγωγός

Η απάντηση στο ερώτημα του τι είδους εκπαίδευση χρειάζονται τα παιδιά με  σύνδρομο Down, χρειάζεται να βασιστεί στις εξής δύο, ερευνητικά τεκμηριωμένες, διαπιστώσεις:

1.   Ο κάθε μαθητής αυτής της ομάδας είναι διαφορετικός, ως προς το μαθησιακό του δυναμικό και τα συμπεριφορικά του χαρακτηριστικά και
2.  Ότι όλοι εμπίπτουν στην κατηγορία της Νοητικής Καθυστέρησης (σπάνια κάποιοι προσεγγίζουν τα όρια της τυπικής νοημοσύνης).

Υπάρχουν μαθητές με σύνδρομο Down με βαριά νοητική καθυστέρηση που απαιτούν άλλου είδους ψυχοπαιδαγωγική προσέγγιση από τους μαθητές με σύνδρομο Down με μέτρια ή ήπια νοητική καθυστέρηση.  Συνεπώς δεν μπορεί να ισχύει απόλυτα η αρχή της ταύτισης του κάθε παιδιού με τη «λειτουργική του δυσκολία», η οποία όμως, έστω και δευτερευόντως,  προσδίδει κάποια κοινά μαθησιακά και συμπεριφορικά  χαρακτηριστικά τους μαθητές αυτής της ομάδας.  Αξίζει να σημειωθεί ότι ο βαθμός της Ν.Κ αυξάνει με την ηλικία με  Μ.Ο. για τους εφήβους αυτής της ομάδας το 40, ενώ πολλοί μαθητές παρουσιάζουν το φαινόμενο της «επίπεδης ανάπτυξης», τόσο κατά τη μέση παιδική ηλικία όσο και κατά της προεφηβική-εφηβική περίοδο και κάποιοι το φαινόμενο της «οπισθοδρόμησης». Το φαινόμενο της σταδιακής αύξησης της απόκλισης της νοητικής τους ηλικίας με την αντίστοιχη της χρονολογικής, ιδιαίτερα κατά τις περιόδους των σχολικών διακοπών ή τις περιόδους μη συμμετοχής σε εκπαιδευτικά προγράμματα, καθιστά απαραίτητη την «τελολογική λειτουργία» των ατόμων του περιβάλλοντος τους ως εκπαιδευτικών-εκπαιδευτών αλλά και διαμεσολαβητών, γιατί ειδάλλως ο βαθμός κινητοποίησης των συγκεκριμένων ατόμων, που εν πολλοίς είναι εξωγενής, μειώνεται δραματικά και πολλά από αυτά τα άτομα καταλήγουν σε μια ιδιότυπης μορφής «επίκτητη ιδιωτεία». Τόσο όμως το φαινόμενο της επίπεδης ανάπτυξης, όσο και της διεύρυνσης της απόκλισης μεταξύ της νοητικής με την χρονολογική ηλικία, συναρτώνται άμεσα από την ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης και τη συνέχισή της και κατά τη φάση της ενηλικίωσης.

Γνωρίζουμε επίσης ότι οι μαθητές με σύνδρομο Down, εξισωμένοι ως προς τη «νοητική τους ηλικία» με άτομα με τυπική ανάπτυξη, έχουν χαμηλότερη επίδοση στο σχολείο σε συγκεκριμένου τύπου έργα και είναι  απαραίτητη, σε όποιο πλαίσιο και εάν φοιτούν, η ειδική εκπαίδευση και αγωγής τους.

Επιπλέον, αν και δεν μπορεί να υποστηριχτεί κατηγορηματικά ότι οι μαθητές με νοητική καθυστέρηση επί συνδρόμου Down συνιστούν μια ομάδα με απολύτως διαφορετικό γνωστικό, γλωσσικό και μαθησιακό προφίλ σε σχέση με άλλες ομάδες μαθητών με νοητική καθυστέρηση επί άλλων συνδρόμων (Williams, Turner, Prader-Willi κτλ,) είναι βέβαιο ότι ως ομάδα, διακρίνονται από κάποια σταθερά χαρακτηριστικά μαθησιακής λειτουργίας, που επιβάλλουν κατ’ αρχάς την υιοθέτηση συγκεκριμένων ειδικών εκπαιδευτικών προσεγγίσεων και ειδικών  τεχνικών διδασκαλίας.

Η έρευνα τεκμηριώνει ότι ένα ποσοστό 30% αυτών των μαθητών παρουσιάζουν σοβαρές δυσκολίες συμπεριφοράς στο σχολείο και ένα ποσοστό 5% παρουσιάζει διάχυτες διαταραχές αυτιστικού χαρακτήρα. Πολλοί επίσης μαθητές με σύνδρομο Down στερούνται εσωτερικών κινήτρων, μιμούνται συχνά και με τρόπο άκριτο δύσκολες συμπεριφορές συμμαθητών, έχουν σοβαρές δυσκολίες στην βραχύχρονη εργαζόμενη μνήμη, ενώ οι συνεχείς ματαιώσεις που βιώνουν στην πορεία της σχολικής τους ζωής προκαλούν σε πολλούς από αυτούς ψυχογενούς αιτιολογίας προβλήματα και χρειάζονται σταθερή εκπαίδευση και διαμεσολάβηση καθ’ όλη την περίοδο του έτους. Επιπλέον η γενετική αιτία του συνδρόμου έχει ως αποτέλεσμα οι συγκεκριμένοι μαθητές να παρουσιάζουν μια σειρά από ιατρικού χαρακτήρα προβλήματα που δυσχεραίνουν την ομαλή φοίτησή τους στο σχολείο.

Σήμερα διαθέτουμε πολλές γραπτές, αυτοβιογραφικού χαρακτήρα, εμπειρίες νέων ή ενηλίκων με σύνδρομο Down, που καταδεικνύουν την ανάγκη τους να αλληλεπιδρούν με συνομηλίκους τους με «τυπική ανάπτυξη» και να φοιτούν σε κοινά σχολικά πλαίσια με την απαραίτητη όμως υποστήριξη, όπου απαιτείται. Το ελλαδικό κοινό σχολείο δεν είναι έτοιμο να απαντήσει θετικά στην ανάγκη των συγκεκριμένων μαθητών για ένταξη και να τους παραχωρήσει το χώρο που διεκδικούν και δικαιούνται στην κοινότητα των συνομηλίκων τους, στερώντας τους τη δυνατότητα να την εμπλουτίσουμε πολιτισμικά με την παρουσία τους. Οι καλές πρακτικές ένταξης σε κάποια σχολεία συνιστούν καθαρά συγκυριακά φαινόμενα και ο αποκλεισμός από το κοινό σχολικό πλαίσιο αποτελεί μια εκ προοιμίου σχεδιασμένη και προδιαγεγραμμένη πορεία. Η κατάσταση αυτή έρχεται σε αντίθεση με πρακτικές που ακολουθούνται σε άλλες χώρες, όπου νέοι με σύνδρομο Down φοιτούν σε κοινά πλαίσια και πετυχαίνουν υψηλούς βαθμούς αυτοπραγμάτωσης στις δικές τους κοινωνίες.

Πηγή: http://www.meeidikhmatia.gr/ Σάββατο, 8 Δεκεμβρίου 2012


Διαβάστε επίσης:

• 13 πράγματα που δεν πρέπει να πεις ποτέ σε μια μητέρα παιδιού με Σύνδρομο Down
• Παιδιά με σύνδρομο Down - Πληροφορίες για Δασκάλους στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση
• Εκπαίδευση παιδιών με σύνδρομο Down. Γενικό ή Ειδικό Σχολείο;