Αυτισμός και «ειδικά ενδιαφέροντα»
Ένα χαρακτηριστικό ή αυτιστικό γνώρισμα που εμφανίζεται συνήθως σε άτομα με διαταραχές του φάσματος του αυτισμού ή σύνδρομο Asperger, είναι η ενασχόληση με τομείς «ειδικών ενδιαφερόντων». Το χαρακτηριστικό αυτό μάλιστα είναι τόσο συχνό, που το καθιστά ένα από τα βασικά διαγνωστικά κριτήρια των διαταραχών του φάσματος του αυτισμού.
Τα «ειδικά ενδιαφέροντα» ως διαγνωστικό κριτήριο
Σύμφωνα με το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο των Ψυχικών Διαταραχών (DSM) -IV διαγνωστικά κριτήρια για το σύνδρομο Asperger (AS), «μία ή περισσότερες επαναλαμβανόμενες και στερεοτυπικές συμπεριφορές που είναι μη φυσιολογικές, είτε ως προς την ένταση ή ως προς το βαθμό επικέντρωσης» είναι βασικό σύμπτωμα του συνδρόμου Άσπεργκερ. Στην τελευταία έκδοση του DSM, το DSM-V, τα διαγνωστικά κριτήρια των διαταραχών του αυτιστικού φάσματος περιλαμβάνουν «πολύ περιορισμένα, σταθερά ενδιαφέροντα που είναι μη φυσιολογικά σε ένταση ή επικέντρωση (όπως έντονη προσκόλληση ή ενασχόληση με ασυνήθιστα αντικείμενα, υπερβολικά περιορισμένα ή εμμονικά ενδιαφέροντα)».
Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στο χόμπι και στο «ειδικό ενδιαφέρον»;
«Ειδικό ενδιαφέρον» μπορεί να είναι οτιδήποτε, από το διάβασμα ως την εμμονική ενασχόληση του παιδιού με τα τρένα. Μπορεί να έχει ένα ευρύ πεδίο εστίασης, όπως η φωτογραφία, ή να εστιάζεται σε ένα μόνο συγκεκριμένο φωτογράφο ή στον τύπο της φωτογραφίας. Αυτά τα «ειδικά ενδιαφέροντα» ταυτίζονται με τα χόμπι των περισσοτέρων ανθρώπων. Ωστόσο, το σημαντικό που πρέπει να θυμόμαστε, είναι ότι αυτό που καθιστά ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον, κριτήριο του αυτισμού, έχει να κάνει με την επικέντρωση και την ένταση. Όταν αυτή η ενασχόληση επισκιάζει κάθε πτυχή της ζωής του ατόμου με τέτοια ένταση που αποκλείει κάθε άλλη ενασχόληση, τότε κατατάσσεται ως «ειδικό ενδιαφέρον».Τα όρια των «ειδικών ενδιαφερόντων»
Όταν η ένταση και η επικέντρωση σε μια δραστηριότητα αποκλείει οτιδήποτε άλλο στη ζωή του ατόμου, τότε το ενδιαφέρον μπορεί να βγει εκτός ελέγχου. Δεν είναι ασυνήθιστο για έναν αυτιστικό να επικεντρώνεται στον τομέα που τον ενδιαφέρει και να παραμένει απορροφημένος για μεγάλο διάστημα. Η ένταση της επικέντρωσης αυτής τον απομονώνει από τον κόσμο γύρω του, σε σημείο που να περνούν ώρες και μέρες χωρίς καν να σκεφτεί ακόμα και το φαγητό. Δε δέχεται με ευχαρίστηση διακοπές από αυτή την ενασχόληση: μάλιστα, οι διακοπές αυτές μπορούν να προκαλέσουν έντονα συναισθήματα θυμού. Ακόμη και ένα διάλειμμα για να πάει στο μπάνιο θεωρείται ως ανεπιθύμητη διακοπή και πηγή ενόχλησης.
Τα άτομα που ανήκουν στο αυτιστικό φάσμα ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ τα «ειδικά ενδιαφέροντα»
Παρά τις φαινομενικά αρνητικές πτυχές αυτών των έντονων ενασχολήσεων, τα άτομα με αυτισμό χρειάζονται αυτά τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα. Η έντονη ενασχόλησή τους με αυτά, τους δίνει ιδιαίτερες δεξιότητες στους τομείς αυτούς, που τους κάνουν να ξεχωρίζουν. Επιπλέον, και ίσως το πιο σημαντικό, τα ενδιαφέροντα αυτά τροφοδοτούν το αυτιστικό μυαλό και την ψυχή. Ενισχύουν το άτομο σωματικά και πνευματικά, αφού είναι πηγές ηρεμίας, συγκέντρωσης και ευχαρίστησης, πηγές αποφόρτισης του ατόμου και ένα μέσο να απομονωθούν από τον υπόλοιπο κόσμο και να «φορτίσουν τις μπαταρίες τους».
Η έντονη ενασχόληση με αυτά τα ενδιαφέροντα αποτελεί ένα από τα βασικά συμπτώματα των διαταραχών του αυτιστικού φάσματος. Ενώ αρχικά μπορεί να φαίνεται ότι η εμφάνιση, ή η διάρκεια ενασχόλησης με ειδικά ενδιαφέροντα είναι επιζήμια για το άτομο με αυτισμό, μάλλον συμβαίνει το αντίθετο, αφού το ενδιαφέρον για κάποια ενασχόληση έχει μεγάλη σημασία για το άτομο με αυτισμό και πρέπει να καλλιεργείται. Ενώ, δηλαδή, κάποιοι άνθρωποι αποφορτίζονται και ηρεμούν διαβάζοντας μια εφημερίδα, ή παρακολουθώντας ένα παιχνίδι ποδοσφαίρου, τα άτομα που ανήκουν στο αυτιστικό φάσμα χαλαρώνουν με αυτές τις ιδιαίτερες ενασχολήσεις.
Προσαρμογή από: www.autism.answers.com/behaviors/autism-and-special-interests
