Τι είναι η ακουστική επεξεργασία

«Ακουστική επεξεργασία» είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τι συμβαίνει όταν το μυαλό σας αναγνωρίζει και ερμηνεύει τους ήχους γύρω του. Είναι η ικανότητα να αναγνωρίζουμε, να ερμηνεύουμε και να αναλύουμε την ομιλούμενη γλώσσα. Οι άνθρωποι ακούν, όταν η ενέργεια που αναγνωρίζουν ταξιδεύει ως ήχος μέσα από το αυτί και μετατρέπεται σε πληροφορίες που μπορούν να ερμηνευθούν από τον εγκέφαλο.

Οι ισχυρές δεξιότητες ακουστικής επεξεργασίας είναι σημαντικά στοιχεία δύο διαφορετικών δραστηριοτήτων στην τάξη: της τήρησης των οδηγιών του δασκάλου και της επιτυχούς αλληλεπίδρασης με τους συνομηλίκους.

Ο όρος «Διαταραχή της Ακουστικής Επεξεργασίας» (ΔΑΕ) σημαίνει ότι κάτι επηρεάζει αρνητικά την επεξεργασία ή την ερμηνεία των πληροφοριών.

Τα παιδιά με ισχυρές δεξιότητες ακουστικής επεξεργασίας είναι σε θέση να ανταποκρίνονται άμεσα και κατάλληλα στην οδηγία ή το αίτημα ενός δασκάλου. Τα παιδιά με μειωμένες δεξιότητες ακουστικής επεξεργασίας συχνά βασίζονται σε οπτικά ερεθίσματα που τους παρέχονται από τους άλλους, για να τους βοηθήσουν να μαντέψουν τι να κάνουν ή πώς να συμπεριφέρονται. Τα παιδιά αυτά, ενώ ψάχνουν για οπτικές ενδείξεις, μπορεί να φαίνονται μπερδεμένα ή ότι αποσπάται η προσοχή τους και συχνά έχουν καθυστερημένες απαντήσεις σε προφορικές οδηγίες.

Συμπτώματα πιθανών δυσκολιών ακουστικής επεξεργασίας

Τα παιδιά με δυσκολία στην ακουστική επεξεργασία (ΔΑΕ) έχουν συνήθως φυσιολογική ακοή και νοημοσύνη. Ωστόσο, έχει επίσης παρατηρηθεί ότι:

• Δυσκολεύονται να προσέξουν και να θυμηθούν προφορικές πληροφορίες

• Δυσκολεύονται να ακολουθήσουν σύνθετες οδηγίες

•   Έχουν κακές ακουστικές ικανότητες

•  Χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να επεξεργαστούν πληροφορίες

•  Έχουν χαμηλή ακαδημαϊκή επίδοση

•  Εμφανίζουν προβλήματα συμπεριφοράς

• Παρουσιάζουν γλωσσικές δυσκολίες (μπερδεύουν συλλαβές,  έχουν προβλήματα ανάπτυξης λεξιλογίου και κατανόησης της γλώσσας)

• Έχουν δυσκολίες στην ανάγνωση, κατανόηση, ορθογραφία και το λεξιλόγιο

Προσχολική Εκπαίδευση

Στις αρχές του σχολ. έτους της προσχολικής αγωγής, τα παιδιά αναμένεται να:

• αλληλεπιδρούν άνετα και ανεξάρτητα με τους συνομηλίκους σε συνθήκες παιχνιδιού και εργασίας. Αυτό περιλαμβάνει την ακρόαση και την κατανόηση σχολίων ή οδηγιών από άλλους μαθητές, και την κατάλληλη ανταπόκριση. Αναμένεται επίσης ότι τα παιδιά θα χρειαστούν επίβλεψη και βοήθεια από ενήλικα  για να μπορούν να συμμετέχουν σε ομαδική εργασία, χωρίς να τσακώνονται. Οι εκπαιδευτικοί θα μεσολαβούν κάποιες φορές και θα βοηθούν να λύνονται τυχόν διαφωνίες μεταξύ των παιδιών.

• κατανοούν προφορικές οδηγίες και είναι σε θέση να ακολουθούν εντολές δύο βημάτων. Για παράδειγμα, όταν η νηπιαγωγός κατευθύνει τα παιδιά να αφήσουν τα παζλ και να συμμετέχουν σε κάποιο παιχνίδι δαπέδου, αναμένεται ότι οι μαθητές θα ακολουθήσουν τις οδηγίες χωρίς να χρειάζονται υπενθυμίσεις ή συμπληρωματικές οδηγίες. Τα παιδιά θα πρέπει να μπορούν να ερμηνεύουν τις πληροφορίες και τις οδηγίες από τους λιγότερο οικείους ενήλικες, καθώς και από τους δασκάλους τους.

• ερμηνεύουν με ακρίβεια τα λόγια της δασκάλας τους, όταν εξηγεί νέες έννοιες και δίνει κατευθύνσεις για την αναμενόμενη συμπεριφορά. Για παράδειγμα, ένα παιδί θα πρέπει να κατανοήσει και να συμμορφωθεί όταν η νηπιαγωγός λέει:  «Να είστε ευγενικοί». Θα πρέπει επίσης,  μέσα σε λίγες εβδομάδες από την έναρξη του σχολείου, να κατανοήσει και να ενσωματώσει τις ρουτίνες της τάξης, όπως λ.χ. με τον «κύκλο καλωσορίσματος» ή την προετοιμασία για την «ώρα της αποχώρησης». Αυτό σημαίνει ότι όταν για παράδειγμα, η νηπιαγωγός λέει «Ήρθε η ώρα να σχολάσουμε», το παιδί πρέπει να ξέρει να πάει στο ντουλαπάκι του, να φορέσει το μπουφάν του, και να παραταχτεί στην πόρτα, χωρίς η εκπαιδευτικός να επαναλαμβάνει αυτά τα τρία βήματα κάθε μέρα.

Νηπιαγωγείο

Στις αρχές του νηπιαγωγείου, τα παιδιά αναμένεται να:

• κατανοούν πλήρως προφορικές οδηγίες. Αυτό περιλαμβάνει το να ακολουθούν με ευκολία οδηγίες πολλαπλών βημάτων, που τους δίνονται. Για παράδειγμα, μπορεί να ζητηθεί από το παιδί να χρωματίσει ένα φύλλο εργασίας, όταν το ολοκληρώσει να το τοποθετήσει σε μια ειδική θήκη, και μετά να μπει σε μια σειρά για να πάει έξω. Η νηπιαγωγός θα δώσει και τις τρεις οδηγίες ταυτόχρονα και θα περιμένει τα παιδιά να θυμηθούν και να εκτελέσουν και τα τρία βήματα, χωρίς να τους δοθεί υπενθύμιση του τι θα επακολουθήσει σε κάθε στάδιο της δραστηριότητας.

• αποκρίνονται κατάλληλα σε προφορικές ερωτήσεις, όπως: «Ποια γεύση παγωτού σας αρέσει περισσότερο;» Αν και είναι μια κοινή, απλή ερώτηση, δεν είναι ασυνήθιστο ένα παιδί με ανεπαρκείς δεξιότητες ακουστικής επεξεργασίας να απαντήσει: «Σε κυπελάκι» ή «τρώω συνέχεια παγωτά». Είναι πιθανό, το παιδί με μειωμένες δεξιότητες ακουστικής επεξεργασίας να άκουσε τις λέξεις «παγωτό» και ίσως «σας αρέσει περισσότερο», αλλά δεν ήταν σε θέση να επεξεργαστεί σωστά όλη την πρόταση.

• κατανοούν και επεξεργάζονται τις πληροφορίες που τους παρουσιάζονται στα μαθήματα, εφόσον στο Νηπιαγωγείο θα διδαχθούν δεξιότητες ανάγνωσης, μαθηματικές έννοιες και έννοιες περιβαλλοντικών, φυσικών και κοινωνικών επιστημών μέσω προφορικής εξήγησης και οπτικοποιημένης παρουσίασης.

• αλληλεπιδρούν άνετα και ανεξάρτητα με τους συνομηλίκους σε συνθήκες παιχνιδιού και εργασίας με λίγη ή καθόλου βοήθεια των ενηλίκων. Αυτό απαιτεί να ακούν τις οδηγίες ενός συνομηλίκου και να ανταποκρίνονται κατάλληλα. Η νηπιαγωγός μπορεί να χρειαστεί να ξεκινήσει το έργο της ομάδας, προτείνοντας ένα παιχνίδι ή προετοιμάζοντας τα υλικά που απαιτούνται για μια δραστηριότητα. Ωστόσο, όταν η δραστηριότητα έχει αρχίσει, τα παιδιά θα πρέπει να είναι σε θέση να ολοκληρώσουν τη δραστηριότητα χωρίς τη βοήθεια του δασκάλου, ακούγοντας τα σχόλια των άλλων παιδιών και ανταποκρινόμενα κατάλληλα.

Τι προκαλεί δυσκολία στην ακουστική επεξεργασία

Η ανθρώπινη επικοινωνία βασίζεται στη λήψη πολύπλοκων αντιληπτικών πληροφοριών από τον έξω κόσμο μέσω των αισθήσεων, όπως η ακρόαση και στην ερμηνεία των πληροφοριών με ουσιαστικό τρόπο. Η ανθρώπινη επικοινωνία επιβάλλει επίσης ορισμένες νοητικές ικανότητες, όπως η προσοχή και η μνήμη.

Η αιτία της ΔΑΕ είναι συχνά άγνωστη. Στα παιδιά, μπορεί να σχετίζεται με παθήσεις όπως δυσλεξία, διαταραχή ελλειμματικής προσοχής, διαταραχή του φάσματος του αυτισμού, ειδικό πρόβλημα γλώσσας, διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή, ή καθυστέρηση της ανάπτυξης. Μερικές φορές ο όρος αυτός (ΔΑΕ) χρησιμοποιείται  εσφαλμένα σε παιδιά που δεν έχουν καμία διαταραχή ακοής ή τη γλώσσα, αλλά έχουν προβλήματα στη μάθηση.

Υποψίες για Δυσκολία Ακουστικής Επεξεργασίας στα παιδιά

• Ο εκπαιδευτικός στον Παιδικό Σταθμό, στο Νηπιαγωγείο ή στο Δημοτικό, μπορεί να είναι το πρώτο πρόσωπο που θα παρατηρήσει συμπτώματα Δυσκολίας Ακουστικής Επεξεργασίας στο παιδί. Πολλοί επαγγελματίες του τομέα υγείας μπορεί επίσης να διαγνώσουν ΔΑΕ στο παιδί. Ενδέχεται να χρειαστεί συνεχής παρατήρηση του παιδιού από  τους εμπλεκόμενους επαγγελματίες.

• Για να γίνει η διάγνωση ΔΑΕ, θα πρέπει να αποκλειστούν προηγουμένως άλλα πιθανά προβλήματα που μπορεί να εμφανίζουν παρόμοια συμπτώματα. Ο παιδίατρος θα πρέπει να εξετάσει το παιδί και να αποκλείσει ασθένειες που μπορούν να προκαλέσουν μερικά από αυτά τα συμπτώματα. Επίσης θα πρέπει το παιδί να εξεταστεί και από ωτορινολαρυγγολόγο, για να αποκλειστεί τυχόν ασθένεια ή διαταραχή που σχετίζεται με την ακοή.

Αντιμετώπιση της ΔΑΕ

Για την κατανόηση των προβλημάτων ΔΑΕ και συναφών διαταραχών, εξακολουθεί να είναι απαραίτητο μεγάλο μέρος της έρευνας, ώστε να μπορούμε να έχουμε και την καλύτερη παρέμβαση για κάθε παιδί ή ενήλικα.

Αρκετές στρατηγικές είναι διαθέσιμες για να βοηθήσουν τα παιδιά με ΔΑΕ. Μερικές είναι εμπορικά διαθέσιμες, αλλά δεν έχουν πλήρως μελετηθεί. Κάθε επιλεγμένη στρατηγική θα πρέπει να χρησιμοποιείται υπό την καθοδήγηση μιας ομάδας ειδικών και θα πρέπει να αξιολογείται η αποτελεσματικότητα της στρατηγικής. Οι ερευνητές μελετούν επί του παρόντος μια ποικιλία προσεγγίσεων για την αντιμετώπιση.

Μερικές από τις στρατηγικές που μπορούν να χρησιμοποιηθούν είναι οι εξής:

• Ακουστικοί εκπαιδευτές: είναι ηλεκτρονικές συσκευές που επιτρέπουν στο άτομο να εστιάσει την προσοχή σε ένα ηχείο και να μειωθεί η παρεμβολή του θορύβου του περιβάλλοντος. Συχνά χρησιμοποιείται σε αίθουσες διδασκαλίας, όπου ο δάσκαλος φοράει ένα μικρόφωνο για τη μετάδοση ήχου και το παιδί φορά ένα ακουστικό για να λαμβάνει τον ήχο.

• Περιβαλλοντικοί παράγοντες: Η ακουστική της αίθουσας διδασκαλίας, η διάταξη καθισμάτων και η κατάλληλη θέση του μαθητή μπορούν να βοηθήσουν. Ένας ωτορινολαρυγγολόγος μπορεί να προτείνει τρόπους για τη βελτίωση του περιβάλλοντος ακρόασης του παιδιού.

• Ασκήσεις για τη βελτίωση των γλωσσικών δεξιοτήτων μπορεί να αυξήσουν την ικανότητα του παιδιού να μάθει νέες λέξεις και να αυξηθεί η βασική του γλώσσα.

• Αύξηση ακουστικής μνήμης: Μια διαδικασία που μειώνει τις λεπτομερείς πληροφορίες, για να δώσει θέση σε μια πιο βασική αναπαράσταση, μπορεί να βοηθήσει.

• Ολοκλήρωση ακουστικής κατάρτισης: μπορεί να προωθηθεί από τους επαγγελματίες ως ένας τρόπος επανεκπαίδευσης του ακουστικού συστήματος. Ωστόσο, η έρευνα μέχρι σήμερα δεν έχει αποδείξει τα πλεονεκτήματα αυτής της θεραπείας.

Επιμέλεια: Δρ. Ράνια Χιουρέα

Πηγή: ikid, mavicevap.com