Δυσκολίες προσοχής μέσα στην τάξη

Σοφία Κουιμάνη

Πολλοί δάσκαλοι διαμαρτύρονται ότι μέσα στη σχολική τάξη ορισμένα παιδιά παρουσιάζουν παρορμητική συμπεριφορά και δυσκολεύονται να παραμείνουν καθιστά για πολλή ώρα και να παρακολουθούν με ησυχία το μάθημα. Συχνά σηκώνονται απ’ τη θέση τους και κάνουν βόλτες μέσα στην τάξη, ενοχλώντας τους συμμαθητές τους, ενώ ακόμη και όταν κάθονται, πολλές φορές κάνουν άσκοπες κινήσεις και θόρυβο, παρεμποδίζοντας την ομαλή διεξαγωγή του μαθήματος.

Το αποτέλεσμα είναι η παροχή αρνητικής ενίσχυσης από τους παιδαγωγούς, οι οποίοι τελικά ασχολούνται με τα παιδιά αυτά κάθε φορά που ενοχλούνται από την συμπεριφορά τους. Αυτό όμως έχει ως αποτέλεσμα τα παιδιά να μαθαίνουν ότι οι άλλοι ασχολούνται μαζί τους κάθε φορά που δεν υπακούουν στους κανόνες της τάξης και επομένως οι δυσκολίες απορρύθμισης αυξάνονται, αφού τα παιδιά δεν έχουν κίνητρο να προσπαθήσουν να ελέγξουν τη συμπεριφορά τους και να αναστείλουν τις ανεπιθύμητες για το περιβάλλον αντιδράσεις τους.

Οι δάσκαλοι αναφέρουν συχνά ότι υπάρχουν παιδιά που ονειροπολούν την ώρα του μαθήματος, ότι είναι αφηρημένα και ότι δεν έχουν διάθεση να παρακολουθήσουν το μάθημα. Με μία προσεκτική όμως παρατήρηση, αποδεικνύεται ότι δεν πρόκειται για μια ονειροπόληση αλλά για έλλειψη ενδιαφέροντος για ορισμένες από τις σχολικές δραστηριότητες.

Η συμπεριφορά των παιδιών αυτών είναι συχνά απρόβλεπτη για τους δασκάλους καθώς ενδέχεται σε μία δραστηριότητα να τα καταφέρουν τη μια μέρα και την επόμενη φορά στην ίδια δραστηριότητα να αποτυγχάνουν. Αυτή η ασυνέπεια στις επιδόσεις του παιδιού δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να θεωρείται ως τεμπελιά ή ως έλλειψη προσπάθειας και να ασκείται πίεση και διατύπωση συνεχών παρατηρήσεων.

Υπάρχουν παιδιά που είναι σε θέση να αναγνωρίζουν ότι είναι υπεύθυνα για τις πράξεις τους, όμως υπάρχουν και παιδιά που δυσκολεύονται να το καταλάβουν και αποδίδουν στους άλλους την ευθύνη των πράξεων τους και δεν πιστεύουν ότι τα ίδια μπορούν να ελέγξουν αυτό που θα τους συμβεί. Η έλλειψη εμπιστοσύνης προς αυτά από τους δασκάλους αλλά και από τους γονείς αυξάνει ακόμη περισσότερο την τάση αυτών των παιδιών να είναι απρόσεχτα και να εγκαταλείπουν εύκολα την προσπάθεια.

Συμβουλές για εκπαιδευτικούς:

• Οι κανόνες για το ποιες είναι οι επιθυμητές και ποιες οι ανεπιθύμητες συμπεριφορές θα πρέπει να είναι ξεκάθαροι και να υπενθυμίζονται συχνά.
• Οι εκπαιδευτικοί δεν θα πρέπει να παραβλέπουν τη συμπεριφορά του παιδιού, αλλά να αντιδρούν όσο συχνότερα γίνεται, παρέχοντας θετική ενίσχυση είτε επιβάλλοντας κάποια συνέπεια.
• Οι ενισχύσεις θα πρέπει να είναι ξεκάθαρες και πιο ουσιαστικές έτσι ώστε να τηρούνται οι κανόνες της τάξης π.χ σαφείς επαίνους, προνόμια, δραστηριότητες κτλ.
• Ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να προβλέπει πιθανά μελλοντικά προβλήματα και δύσκολες καταστάσεις που πιθανώς να εμφανιστούν, ώστε να αποφύγει τη σύγχυση για το τι οφείλει να κάνει όταν εμφανιστεί το πρόβλημα.
• Τέλος θα πρέπει να διατηρούν μια μακρόχρονη προοπτική οι δάσκαλοι διότι συχνά άθελα τους, ξεχνούν τους μακροπρόθεσμους στόχους και παραγνωρίζουν το γεγονός ότι οι αλλαγές επέρχονται δύσκολα, με αποτέλεσμα να απογοητεύονται και να αποθαρρύνονται

Πρακτικές Συστάσεις για εκπαιδευτικούς:

• Τοποθετήστε τα παιδιά που έχουν δυσκολίες στην συμπεριφορά μακριά από παράθυρα, την πόρτα ή το καλοριφέρ. Μπορείτε να τα έχετε κοντά σας, είτε δίπλα σε παιδιά που δεν παρουσιάζουν δυσκολίες συμπεριφοράς.
• Η τάξη και το πρόγραμμα δραστηριοτήτων θα πρέπει να είναι άρτια δομημένο και προβλέψιμο.
• Να δίνετε ευκαιρίες να σηκωθεί στα πλαίσια μιας δραστηριότητας ώστε να εκτονώσει την ενέργεια του.
• Πριν ξεκινήσετε μια δύσκολη δραστηριότητα, δημιουργήστε ένα ευχάριστο κλίμα.
• Δώστε στο μαθητή υπεύθυνη θέση μέσα στην ομάδα.
• Εξατομικεύστε τη διδασκαλία σας όποτε το απαιτούν οι περιστάσεις.
• Οι κανόνες θα πρέπει να είναι κοινοί και αποδεκτοί από όλοι την τάξη.
• Θα πρέπει να ενισχύεται το παιδί για κάθε θετική ή έστω όχι αρνητική συμπεριφορά του.

Και να μην ξεχνάμε… μια συμπεριφορά όταν δεν ενισχύεται, μειώνεται η συχνότητα εμφάνισης της ή εξαφανίζεται!

ΠΗΓΕΣ: Ψυχοπαθολογία Παιδιών και εφήβων, Κάκουρος Ευθύμιος, Κατερίνα Μανιαδάκη
Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής- Υπερκινητικότητα , Κάκουρος Ευθύμιος, Κατερίνα Μανιαδάκη
www.dyslexia-goneis.gr