ΚΕΕ / ΑΕΕ / Ομάδα Έργου

Παραδείγματα Σχεδίων Συνέντευξης και Παρατήρησης 

Η  συνέντευξη και η παρατήρηση αποτελούν εκπαιδευτικές πρακτικές που υποστηρίζουν τις διαδικασίες αυτοαξιολόγησης στη σχολική μονάδα και μπορούν να χρησιμοποιηθούν:

• στην ποιοτική αποτίμηση ειδικών περιοχών του εκπαιδευτικού έργου κατά τη διαδικασία της συστηματικής διερεύνησης τομέων ή  δεικτών  και

• κατά την προετοιμασία ενός σχεδίου δράσης με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας του εκπαιδευτικού έργου στο σχολείο.

 Τα σχέδια  συνέντευξης και παρατήρησης συνιστούν βασικό μεθοδολογικό και παιδαγωγικό εργαλείο υποστήριξης των εκπαιδευτικών κατά τη διαδικασία της αυτοαξιολόγησης με σκοπό τη διερεύνηση, την παρέμβαση και την ενίσχυση των σχολικών πρακτικών και συνδέονται άμεσα με τις ιδιαίτερες ανάγκες της σχολικής μονάδας σε επιλεγμένες περιοχές της σχολικής ζωής (σχέσεις, κλίμα, συνεργασίες, παρεμβάσεις, κα.).

Στη συνέχεια παρατίθενται δύο συνοπτικά παραδείγματα (σε περιοχές διερεύνησης που προτάθηκαν από εκπαιδευτικούς) τα οποία αφορούν:

α) σε συνέντευξη με γονείς και

β) σε παρατήρηση στη σχολική  τάξη.

Α. Σχέδιο Συνέντευξης με γονείς μαθητών/τριών

Θεματικό πεδίο: Συνεργασία/Επικοινωνία -Πώς θα χαρακτηρίζατε τις σχέσεις μεταξύ του συλλόγου διδασκόντων και των γονέων;  -Πόση σημασία θεωρείτε ότι δίνει το σχολείο και η διεύθυνσή του  στην επικοινωνία και την κατανόηση μεταξύ εκπαιδευτικών και γονέων; Δώστε παραδείγματα.  -Πώς κρίνετε τη συνεργασία της διεύθυνσης του σχολείου με το Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων;  -Οι εκπρόσωποι της μαθητικής κοινότητας (πενταμελές, δεκαπενταμελές,) συνεργάζονται με τον σύλλογο γονέων σε θέματα που αφορούν τη σχολική κοινότητα; -Το σχολείο συνεργάζεται με τους γονείς για την υποστήριξη μαθητών που αντιμετωπίζουν δυσκολίες ένταξης, μαθησιακές, κλπ;  -Διασφαλίζεται τακτική και αμφίδρομη ροή πληροφοριών ανάμεσα στους γονείς/κηδεμόνες και το σχολείο για την ανάπτυξη και την πρόοδο των μαθητών;  -Τι προτείνετε να αλλάξει / να βελτιωθεί όσον αφορά τη συνεργασία σας με το σχολείο;

Θεματικό πεδίο: Σχολική ζωή / Κλίμα και σχέσεις στο σχολείο  -Πώς κρίνετε την επικοινωνία της διεύθυνσης του σχολείου με τους μαθητές;  -Πόσο ικανοποιητικά θεωρείτε ότι λειτουργεί ο θεσμός του υπεύθυνου τάξης στο σχολείο; Επισημάνετε τα θετικά και τα αρνητικά σημεία. -Πόσο δίκαιοι είναι οι εκπαιδευτικοί στις αποφάσεις τους για τους μαθητές του σχολείου; -Πόσο ενημερωμένοι αισθάνεστε:  α) για τους κανονισμούς του σχολείου και για τις συνέπειες μη τήρησής τους και  β) για τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα των παιδιών σας κατά τη φοίτησή τους στο σχολείο; - Πόσο υποστηρικτικοί θεωρείτε ότι είναι οι εκπαιδευτικοί στους αδύναμους μαθητές; -Κατά πόσο θεωρείτε ότι το σχολείο προσφέρει ίσες ευκαιρίες σε όλους τους μαθητές ανεξαρτήτου κοινωνικοοικονομικής κατάστασης, εθνικότητας, επιδόσεων; -Σε ποιό βαθμό οι εκπαιδευτικοί συνηθίζουν να επαινούν και να προβάλλουν τις επιτυχίες- διακρίσεις των μαθητών τους; -Κατά πόσο θεωρείτε ότι το κλίμα στο σχολείο ευνοεί και συνηγορεί στην ενσωμάτωση κάθε μαθητή στην κοινή σχολική ζωή; -Κατά πόσο οι καθηγητές και η διεύθυνση του σχολείου κατανοούν και στηρίζουν μαθητές που λόγω οικονομικών προβλημάτων είναι αναγκασμένοι να εργάζονται; -Κατά πόσο θεωρείτε ότι η διεύθυνση του σχολείου διαφυλάσσει το διδακτικό χρόνο και προγραμματίζει την αναπλήρωση σε περιπτώσεις απώλειας διδακτικών ωρών;

Θεματικό πεδίο: Φυσικό Περιβάλλον του σχολείου / Ασφάλεια των μαθητών στο σχολείο  -Σε τί κατάσταση θεωρείτε ότι είναι  το κτίριο και οι χώροι του σχολείου (αίθουσες, αύλειος χώρος, κοινόχρηστοι χώροι);  Δώστε παραδείγματα.  -Κατά πόσο θεωρείτε ότι οι υπεύθυνοι (διεύθυνση, σχολική επιτροπή κ.λπ.) του σχολείου χειρίζονται υπεύθυνα τις ανάγκες του σχολείου όσον αφορά το σχολικό κτίριο; -Αισθάνεστε ότι  το παιδί σας είναι ασφαλές στο σχολικό κτίριο; -Κατά πόσο πιστεύετε ότι στο σχολείο λαμβάνονται μέτρα, ώστε οι μαθητές να αισθάνονται ασφαλείς τόσο κατά τη διεξαγωγή των μαθημάτων όσο και κατά τα διαλείμματα; -Πώς κρίνετε τον τρόπο που η διεύθυνση και οι καθηγητές χειρίζονται άμεσα και αποτελεσματικά μεμονωμένα φαινόμενα επικίνδυνης συμπεριφοράς; -Τί θα προτείνατε για την ενίσχυση της ασφάλειας των μαθητών στο σχολείο;

Β. Παρατήρηση στην τάξη σχετικά με την ανάπτυξη διδακτικών και συνεργατικών πρακτικών

Η μέθοδος της παρατήρησης στην τάξη χρησιμοποιείται με σκοπό την ανάπτυξη, την υποστήριξη και τη βελτίωση των διδακτικών και των συνεργατικών πρακτικών μεταξύ των εκπαιδευτικών. Η παρατήρηση συνδέεται με ζητήματα, όπως οι στρατηγικές οργάνωσης της τάξης, η ανάπτυξη των παιδαγωγικών σχέσεων, η διαχείριση και αξιοποίηση εργασιών των μαθητών, καθώς και με τις διαδικασίες αξιολόγησης και ανατροφο­δότησης της εκπαιδευτικής πράξης. Η παρατήρηση επιτρέπει στον εκπαιδευτικό  να αναγνωρίσει και να ενισχύσει τις καλές πρακτικές, να προσδιορίσει τους τρόπους βελτίωσης της διδασκαλίας του, αλλά και να δώσει έμφαση σε πρακτικές συνεργασίας με τα άλλα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας.

Η παρατήρηση γίνεται με ανταλλαγή επισκέψεων εκπαιδευτικών στην τάξη μετά από συμφωνία μεταξύ τους. Για την ποιοτική αποτίμηση των διαφόρων παραμέτρων μπορεί να χρησιμοποιηθεί τετράβαθμη κλίμακα Likert (1=Αδύναμη, 2=Μέτρια, 3=Καλή, 4=Πολύ καλή). Επισημαίνεται ότι το σχέδιο παρατήρησης είναι ενδεικτικό και οι επιμέρους παράμετροι μπορούν να αξιοποιηθούν κατά την κρίση των εκπαιδευτικών. Το πλαίσιο της εφαρμογής του σχεδίου παρατήρησης στη σχολική τάξη μπορεί να διαφοροποιείται ανάλογα με τη βαθμίδα εκπαίδευσης, τους συμμετέχοντες εκπαιδευτικούς, το γνωστικό αντικείμενο, την τάξη φοίτησης, τη σύνθεση του μαθητικού πληθυσμού, τα διαθέσιμα μέσα διδασκαλίας, κ.α..

Ενδεικτικό σχέδιο παρατήρησης παραμέτρων / διαστάσεων της διδακτικής πράξης

α) Χρόνος έναρξης του μαθήματος μετά το διάλειμμα (σύντομη άφιξη του εκπαιδευτικού και των μαθητών στην τάξη, σύντομη αποκατάσταση της τάξης και της ηρεμίας πριν το μάθημα). β) Αξιολόγηση της γνώσης προηγούμενων μαθημάτων (έλεγχος, καταλληλότητα δοκιμασιών για το επίπεδο των μαθητών, συνάφεια με προηγούμενες ενότητες, αριθμός αξιολογούμενων). γ) Αφόρμηση της διδασκαλίας (σύνδεση με προηγούμενα μαθήματα, σύνδεση με εμπειρίες μαθητών, πρόκληση ενδιαφέροντος μαθητών). δ) Εσωτερική συνοχή της διδασκαλίας (ομαλή μετάβαση από θέμα σε θέμα σύμφωνα με τη λογική της ενότητας, και τη δυναμική της τάξης). ε) Επικέντρωση της διδασκαλίας (έμφαση σε κεντρικές έννοιες και όχι στην απλή μεταβίβαση ασύνδετων μεταξύ τους πληροφοριών). στ) Μέθοδος διδασκαλίας (διάλεξη, ερωταποκρίσεις, διερευνητική, γνω­στι­κή σύγκρουση). ζ) Παροχή κινήτρων – Ενθάρρυνση μαθητών. θ) Γλωσσικό επίπεδο της διδασκαλίας (προσιτό και σύμφωνα με το επίπεδο των μαθητών). ι) Γνωστικό επίπεδο  (σύμφωνο με τα προβλεπόμενα στα εγκεκριμένα Προγράμματα Σπουδών). κ) Καταλληλότητα πρόσθετων διδακτικών υλικών (συναφή με τους στόχους της ενότητας, ενδεδειγμένου βαθμού δυσκολίας για τους μαθητές). λ) Καταλληλότητα εποπτικών μέσων (συναφή με τους στόχους της ενότητας, επιδείχθηκαν σε κατάλληλο χρονικό σημείο, είχαν σαφή ρόλο στην εξέλιξη του μαθήματος). μ) Καταλληλότητα παραδειγμάτων και ασκήσεων (συναφή με τους στόχους της ενότητας, παρουσιάζονται σε κατάλληλο χρονικό σημείο, είναι ενδεδειγμένου βαθμού δυσκολίας για τους μαθητές). ν) Συμμετοχή των μαθητών στο μάθημα (ο εκπαιδευτικός εμπλέκει όσο το δυνατόν περισσότερους μαθητές γνωστικά και συναισθηματικά κατά τη διδασκαλία, αλληλεπιδρά μαζί τους, ανταποκρίνεται ουσιαστικά στα ερωτήματα και τις απορίες που αυτοί θέτουν). ξ) Ποιότητα των δοκιμασιών που θέτει ο εκπαιδευτικός κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας (συναφείς με τους στόχους του μαθήματος, οι μαθητές διαθέτουν τα κατάλληλα γνωστικά εφόδια, για να τις αντιμετωπίσουν, απευθύνονται σε μαθητές όλων των δυνατοτήτων, διατίθεται επαρκής χρόνος στους μαθητές για να ανταποκριθούν). ο) Κλίμα της τάξης κατά την ώρα της διδασκαλίας (υπάρχει κλίμα οργανωμένου διαλόγου και συνεργασίας, οι μαθητές έχουν συγκεντρωμένη την προσοχή τους στο μάθημα). π) Ανάθεση εργασιών για το σπίτι (συναφείς με τους στόχους του μαθήματος, κατάλληλου επιπέδου, απευθύνεται σε μαθητές όλου του φάσματος δυνατοτήτων, είναι σε όγκο τέτοιο, που οι μαθητές να μπορούν να ανταποκριθούν οι μαθητές λαμβανομένων υπόψη του διατιθέμενου χρόνου, αλλά και των υπόλοιπων υποχρεώσεών τους). ρ) Διαχείριση του διδακτικού χρόνου (ο χρόνος επαρκεί για τη διδασκαλία, χωρίς οι συνθήκες να γίνονται πιεστικές, αλλά και ούτε να περισσεύει χρόνος που μένει αναξιοποίητος, ο χρονικός επιμερισμός στις διάφορες φάσεις της διδασκαλίας αντιστοιχεί στη σημασία των φάσεων αυτών). σ) Διαφοροποίηση της διδασκαλίας ανάλογα με τις ανάγκες των μαθητών (εφαρμογή  παιδαγωγικών και διδακτικών πρακτικών σε εξατομικευμένο επίπεδο, καθώς και σε επιμέρους ομάδες μαθητών).

Για κάθε μια από τις παραπάνω παραμέτρους/διαστάσεις της διδασκαλίας στην οποία η αξιολόγηση είναι 1=Αδύναμη ή 2=Μέτρια προτείνεται να γίνονται συγκεκριμένες επισημάνσεις που να τεκμηριώνουν την κρίση του συναδέλφου που στη συγκεκριμένη περίπτωση δρα ως κριτικός φίλος.

Επίσης προτείνεται οι επισκέψεις μεταξύ συναδέλφων να είναι αμοιβαίες και να πραγματοποιούνται μετά από συμφωνία σε κενά του διδακτικού ωραρίου του επισκέπτη. Τα αποτελέσματα θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να παρουσιάζονται ανώνυμα ανά ειδικότητα διδασκόντων ή ανά ομοειδείς ειδικότητες διδασκόντων ανά τάξη.

Εναλλακτικά αντί των επισκέψεων προτείνεται η βιντεοσκόπηση ενός μαθήματος από κάθε συνάδελφο και η συζήτηση της κάθε μιας διδασκαλίας σε ολομέλεια των εκπαιδευτικών συναφών ειδικοτήτων που διδάσκουν το ίδιο γνωστικό αντικείμενο.

Ανάρτηση chiourea.gr στο Υλικό - ΑΕΕ-Έγγραφα

Δείτε επίσης:

• Όλοι οι τόμοι του υλικού ΑΕΕ για τα Δημοτικά σχολεία
• Υλικό - ΑΕΕ-Διάφορα
• Έντυπα Αξιολόγησης Α΄Τετραμήνου
• Έγγραφα
• Αυτοαξιολόγηση Εκπαιδευτικού Έργου Προσχολικής Αγωγής
• Αυτοαξιολόγηση Εκπαιδευτικού Έργου Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης
• Αυτοαξιολόγηση Εκπαιδευτικού Έργου Ειδικής Αγωγής
• Οδηγός Διαχείρισης ΑΕΕ