Ειδικοί εξηγούν πώς κατάφερε ο τυφλός Βρετανός να «δει» με τη γλώσσα

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Γιώργος Αγγελόπουλος

«Η αίσθηση είναι σαν να γλείφεις μια μπαταρία των εννέα βολτ ή να τρως απ΄ αυτές τις καραμέλες που σκάνε στο στόμα σου», λέει ο 24χρονος Βρετανός δεκανέας Κρεγκ Λούντμπεργκ, ο οποίος τυφλώθηκε από έκρηξη χειροβομβίδας το 2007 στο Ιράκ και είναι σήμερα ο πρώτος τυφλός που «είδε» και πάλι χάρη στον μηχανισμό ΒrainΡort.

«Χάρη στο ΒrainΡort διακρίνω πλέον τις μορφές. Κατάφερα να περπατήσω σ΄ έναν διάδρομο, να περάσω από πόρτες, να διασταυρωθώ με ανθρώπους που έρχονταν προς το μέρος μου. Ήταν η πρώτη φορά από το Ιράκ που μπόρεσα να κάνω τέτοια πράγματα. Ο μηχανισμός απαιτεί εκπαίδευση, όμως έχει μεγάλες δυνατότητες. Χάρη σ΄ αυτόν μπορώ να πιάνω κατευθείαν τα αντικείμενα, χωρίς να ψηλαφώ». Ο Λούντμπεργκ επελέγη για να δοκιμάσει το ΒrainΡort, μεταξύ άλλων και επειδή δεν έλεγε να το βάλει κάτω. Χωρίς να βλέπει, έτρεξε πέρσι τον Μαραθώνιο του Λονδίνου και ανέβηκε το Κιλιμάντζαρο. Σήμερα παίζει ποδόσφαιρο στην Εθνική Αγγλίας τυφλών και προπονεί την ομάδα των παίδων.

Η επιστημονική ιδέα πίσω από τον ΒrainΡort δεν απέχει πολύ από την ιδέα που οδήγησε στη γραφή Μπράιγ και την οφείλουμε στον γιατρό Πολ Μπακ-ι-Ρίτα. Στη δεκαετία του 1960, ο γιατρός αυτός εισηγήθηκε την ιδέα της αισθητηριακής υποκατάστασης ή διαισθητηριακής αντίληψης. Πρόκειται για τη διέγερση μιας αίσθησης (όπως της αφής) για να αντικαταστήσει μιαν άλλη (την όραση) και η θεμελιώδης αρχή στην οποία βασίζεται είναι πως δεν βλέπουμε με τα μάτια μας, βλέπουμε με το μυαλό μας. Θέλησε έτσι να χρησιμοποιήσει τα νεύρα της γλώσσας, αντί του αμφιβληστροειδούς, για να μεταδίδουν τα ηλεκτρικά ερεθίσματα στον εγκέφαλο.

Η «μετάφραση»
Για τη νευρολόγο γιατρό Εμέ Αρνολντούσεν που πήρε τη σκυτάλη από τον δρα Πολ Μπακ-ι-Ρίτα, το να χρησιμοποιείς το ΒrainΡort είναι σαν να μαθαίνεις μια καινούρια γλώσσα: «Ο χρήστης του μηχανισμού πρέπει να μάθει να μεταφράζει τα ηλεκτρικά ερεθίσματα σε μια ιδέα αντικειμένου και μορφής. Αυτό είναι ένα κρίσιμο στάδιο της εκμάθησης. Όμως όταν αποκτήσεις τον έλεγχο της διαδικασίας, η μετάφραση αυτή καθίσταται αυτόματη». Ο μηχανισμός που προσαρμόστηκε στον Λούντμπεργκ κόστισε στο βρετανικό υπουργείο Άμυνας γύρω στα 20.000 ευρώ- μαζί με την ομάδα των γιατρών που τον παρακολουθούν. Οι ερευνητές έχουν στόχο να αυξήσουν (από 600 που είναι σήμερα, σε 4.000) τον αριθμό των ηλεκτροδίων στην πλαστική πλάκα που ακουμπάει στη γλώσσα και μεταδίδει τα ερεθίσματα. Με τον τρόπο αυτό θα βελτιωθεί η ευκρίνεια των εικόνων. Θέλουν επίσης να τον κάνουν πιο βολικό. Όπως είναι σήμερα το ΒrainΡort, όταν λειτουργεί είναι αδύνατο να μιλήσεις, να πιεις ή να φας.

ΤΑ ΝΕΑ online 26 Μαρτίου 2010