Για το μύθο του διαβάσματος στο σπίτι

Επιμέλεια: Δρ. Ράνια Χιουρέα, Σχολική Σύμβουλος Π.Ε.

Την τελευταία δεκαετία, τα δημοτικά σχολεία της Ιαπωνίας καταργούν σταδιακά το διάβασμα στο σπίτι. Στην Αμερική και την Ευρώπη, αντίθετα, οι μαθητές καλούνται να διαβάζουν όλο και περισσότερο, σύμφωνα με δημοσίευμα του Newsweek και της εφημερίδας Τα Νέα (19/9/2006). Ποια από τις δύο σχολές έχει δίκιο;

Ο Καθηγητής Ψυχολογίας στο Ντιουκ, Χάρις Κούπερ συγκεντρώνει στο βιβλίο του «Μάχη για το Διάβασμα στο Σπίτι» όλες τις μελέτες που έχουν γίνει για το θέμα αυτό σε όλες τις βαθμίδες του σχολείου.

• Για τους μαθητές του Δημοτικού, το συμπέρασμα είναι ότι δεν υπάρχει καμιά σχέση ανάμεσα στον χρόνο που διαθέτει ένας μαθητής για διάβασμα στο σπίτι και την επιτυχία του στο σχολείο.

Ο μόνος τομέας στον οποίο οι μαθητές που διαβάζουν στο σπίτι πάνε καλύτερα από εκείνους που δεν διαβάζουν, είναι το μάθημα που μελέτησαν την προηγουμένη του τεστ. Αλλά το συγκριτικό αυτό πλεονέκτημα εξαφανίζεται αν δει κανείς το ζήτημα σε μακροπρόθεσμη κλίμακα.

• Για τους μεγαλύτερους μαθητές, η εικόνα είναι κάπως διαφορετική, αν και όχι ριζικά: ο χρόνος που διαβάζουν στο σπίτι έχει θετικό αποτέλεσμα στους βαθμούς τους, αλλά όχι και στις επιδόσεις τους στα τεστ.

Παρά τα αποτελέσματα αυτά, ο Κούπερ εξακολουθεί να υποστηρίζει τον «κανόνα των 10 λεπτών»:

• 10 λεπτά διάβασμα στο σπίτι για τους μαθητές του νηπιαγωγείου και της Α΄ τάξης
• 10 επιπλέον λεπτά για κάθε τάξη

Η συντηρητική αυτή γραμμή βρίσκει τελείως αντίθετο έναν άνθρωπο που έχει γράψει πολλά αιρετικά βιβλία για την εκπαίδευση, τον Άλφι Κον. «Μερικές φορές ξεχνάμε ότι κάτι που είναι καταστροφικό όταν γίνεται σε υπερβολικό βαθμό δεν είναι κατ' ανάγκην αβλαβές όταν γίνεται με μετριοπάθεια», γράφει στο τελευταίο του βιβλίο με τίτλο «Ο μύθος του διαβάσματος στο σπίτι». Πολλά είναι τα πλεονεκτήματα που έχουν κατά καιρούς αναφερθεί για το περίφημο homework: οδηγεί στην επιτυχία, δημιουργεί καλές συνήθειες, διδάσκει τα παιδιά να παίρνουν πρωτοβουλίες, είναι καλύτερο από τα ηλεκτρονικά παιχνίδια ή οτιδήποτε άλλο κάνουν στον ελεύθερο χρόνο τους.

• Τίποτα απ' όλα αυτά δεν έχει αποδειχθεί, τονίζει ο συγγραφέας.
• Γιατί λοιπόν να επιμένουμε σε μια αυθαιρεσία;
• Γιατί να είναι το διάβασμα στο σπίτι ο κανόνας και όχι η σπάνια εξαίρεση;
• Μήπως ο πραγματικός λόγος δεν έχει καμιά σχέση με την εκπαίδευση, αλλά είναι να συνηθίζουν τα παιδιά από μικρά στις πολλές ώρες εργασίας που θα κληθούν να δουλέψουν όταν μεγαλώσουν;

«Μήπως ζητάμε από τα παιδιά μας πάρα πολλά, πάρα πολύ νωρίς;», αναρωτιόταν πριν από μια εβδομάδα στο εξώφυλλό του το Newsweek.

Η πίεση στα παιδιά δεν ασκείται μόνο από τους δασκάλους, αλλά και από τους γονείς. Η δικαιολογία είναι γνωστή: όλα γίνονται για το «καλό» τους. Γιατί λοιπόν τα Γιαπωνεζάκια μοιάζουν πιο χαλαρά και πιο χαρούμενα από τα Αμερικανάκια;

http://www.e-paideia.net/news/article.asp?lngEntityID=56409&lngDtrID=102
Πέμπτη, 2 Οκτωβρίου 2008

Διάβασμα μόνο στο σχολείο

Εργασίες για το σπίτι, τέλος. Το μεγαλύτερο σχολείο στη Βρετανία, το Νottingham Εast, καταργεί τις σχολικές εργασίες στο σπίτι και στη θέση τους προσθέτει ένα επιπλέον μάθημα ή σχολικές δραστηριότητες εντός του εκπαιδευτικού ιδρύματος. ΄Οπως αναφέρουν Τα Νέα (29.09.2008), η καινοτομία εντάσσεται στο πλαίσιο των μεταρρυθμίσεων στην εκπαίδευση, με στόχο να γίνει περισσότερο αποτελεσματική για τους μαθητές.

Με καινοτομίες που κερδίζουν όλο και περισσότερο έδαφος στη βρετανική κοινότητα των εκπαιδευτικών, θα ανοίξει τις πύλες του το Σεπτέμβριο του 2009 το νέο σχολείο, Νottingham Εast, που με 3.570 μαθητές μέχρι 19 ετών θα είναι και το μεγαλύτερο της χώρας. Η σημαντικότερη απ΄ όλες είναι η κατάργηση της εργασίας στο σπίτι. Ο μαθητής προβλέπεται να μένει λίγο περισσότερο στο σχολείο- περίπου 1 ώρα επιπλέον- απασχολούμενος, όμως, με αθλήματα ή χειροτεχνίες, όπως μοντελισμός αεροσκαφών ή εκμάθηση παρασκευής σάρι.

Το πρόγραμμα του νέου σχολείου ξεπερνά ακόμη και τις κατευθυντήριες γραμμές που έδωσε η βρετανική κυβέρνηση, όσον αφορά τις εργασίες στο σπίτι, αφού αυτές προβλέπουν την ενασχόληση των παιδιών με σχολικές εργασίες έστω και μια ώρα εβδομαδιαίως.

Ο Μπάρι Ντέι, επικεφαλής του νέου σχολείου, διαφωνεί με όλες τις πρακτικές που εφαρμόστηκαν μέχρι σήμερα. Οι εργασίες για το σπίτι αποτελούν χάσιμο χρόνου, πιστεύει: «Οι περισσότερες τιμωρίες επιβάλλονται σε μαθητές γιατί δεν ολοκλήρωσαν τη δουλειά που είχαν για το σπίτι. Οι ασκήσεις αυτές όμως προκαλούν και φασαρίες με τους γονείς. Και αυτό δε βοηθά στη μόρφωση των παιδιών».

Ο ίδιος επισημαίνει στους «Sunday Τimes» πως οι αλλαγές που εισηγείται θα βοηθήσουν παράλληλα τους μαθητές οικογενειών με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, καθώς και τα παιδιά, οι γονείς των οποίων δεν μιλούν αγγλικά.

Στο ίδιο πνεύμα κινούνται όμως και άλλα βρετανικά σχολεία. Την περασμένη εβδομάδα ανακοινώθηκε πως το σχολείο αρρένων Τiffin στο Κίνγκστον της Νοτιοανατολικής Αγγλίας έχει περικόψει τον χρόνο που απαιτούσαν οι εργασίες στο σπίτι από 2-3 ώρες σε 40 λεπτά.

Αρκετά μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας αντέδρασαν θετικά στην κατάργηση της προπαρασκευής στο σπίτι.

«Τα δημόσια σχολεία ανταγωνίζονται τα ιδιωτικά βάζοντας πολλή δουλειά στο σπίτι στους μαθητές τους. Πιστεύουν ίσως πως αυτό ευχαριστεί τους γονείς. Ασφαλώς και είναι δυνατό να διδαχτούν τα παιδιά να εργάζονται ανεξάρτητα εντός του σχολείου», επισήμανε η Μέρι Μπάουστεντ, γενική γραμματέας της Ένωσης Δασκάλων.

Ωστόσο άλλοι καθηγητές πιστεύουν πως ο Μπάρι Ντέι δεν έπρεπε να προχωρήσει τόσο πολύ.
«Έρευνες έδειξαν πως η εργασία στο σπίτι δεν έχει σημαντικές επιπτώσεις στους μαθητές. Ωστόσο αυτό συμβαίνει γιατί δεν έχει σχεδιαστεί όπως θα έπρεπε, να βοηθά δηλαδή τους μαθητές να αναπτύξουν αυτονομία στην εκμάθηση».

Οι κανόνες

Οι κατευθυντήριες γραμμές της βρετανικής κυβέρνησης για τις εργασίες/προπαρασκευή στο σπίτι

ΔΗΜΟΤΙΚΟ

Ηλικίες 5-7: μία ώρα εβδομαδιαίως Ηλικίες 7-9: μία ώρα εβδομαδιαίως

Ηλικίες 9-11: μισή ώρα ημερησίως

ΓΥΜΝΑΣΙΟ-ΛΥΚΕΙΟ
Ηλικίες 11-13: 45-90 λεπτά ημερησίως.
Ηλικίες 13-14: 1-2 ώρες ημερησίως.
Ηλικίες 14-16: 1-2 ώρες ημερησίως.
Από 16 και πάνω: 3-4 ώρες ημερησίως

Για το ρόλο των γονέων

• Τα παιδιά συνήθως ωφελούνται από τη βοήθεια των γονέων στις εργασίες τους. Ωστόσο, ειδικοί επισημαίνουν πως αν οι γονείς αναμειχθούν πολύ, μπορεί αυτό να έχει αρνητικές επιπτώσεις.
• Θετικές επιπτώσεις έχει η οριοθέτηση ενός χώρου, αλλά και του χρόνου για τις εργασίες του μαθητή.
• Οι ειδικοί συστήνουν στους γονείς να επικοινωνούν με τους δασκάλους, όταν αντιλαμβάνονται ότι οι εργασίες για το σπίτι επιβαρύνουν τον μαθητή.

Τι λένε οι ειδικοί

• ΄Ερευνες έδειξαν πως, εντός ορίων, οι σχολικές εργασίες μπορούν να ενισχύσουν τον μαθητή.
• ΄Εμφαση δίνεται στον όγκο των εργασιών στο σπίτι. Ειδικοί επισημαίνουν πως δε θα πρέπει να εξαντλούν το μαθητή.
• Επιστήμονες υποστηρίζουν πως όσο προχωρά στις τάξεις ο μαθητής, να αυξάνεται κατά 10 λεπτά ο χρόνος που αφιερώνει στις εργασίες στο σπίτι.

Ρένα Δημητρίου
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Δευτέρα 29 Σεπτεμβρίου 2008

Να συμπληρώσω τα εξής:

Kοντά στο homework ταιριάζει και το homescooling! Διαβάζω σε ένα παλιό άρθρο του 2002 (εφημερίδα Ελευθεροτυπία-επιμέλεια Όλγα Κολιάτσου) πως:

• 850.000 Αμερικανόπουλα διαβάζουν και γράφουν στο σπίτι (homescooling)!
• Οι γονείς είναι απογοητευμένοι με το εκπαιδευτικό σύστημα.
• Σαν σοβαρά προβλήματα θεωρούν:

- το μεγάλο αριθμό μαθητών που υπάρχει σε μια αίθουσα ,

-την βίαιη συμπεριφορά πολλών μαθητών

-το χαμηλό επίπεδο κατάρτισης των δασκάλων.

• Αυτοί οι γονείς, λοιπόν, αναλαμβάνουν να γίνουν οι ίδιοι δάσκαλοι στα παιδιά τους.
• Θεωρούν πως αυτό που χρειάζεται μόνο είναι η εύκολη πρόσβαση στις πληροφορίες.
• Αυτές τις πληροφορίες τις λαμβάνουν μέσα από την τηλεόραση, το διαδίκτυο και τις βιβλιοθήκες.
• Το ωράριο συν-διαμορφώνεται με τα παιδιά τους.
• Αυτά έχουν την δυνατότητα να ασχοληθούν με θέματα που άπτονται των ενδιαφερόντων τους.

Για αυτή την τάση της κατ’ οίκον μάθησης (homescooling) υπάρχουν οι επικριτές που λένε πως τα παιδιά δεν αναπτύσσουν διαπροσωπικές σχέσεις και ούτε μαθαίνουν να συνυπάρχουν σε ομάδες.

Οι ένθερμοι υποστηρικτές του homescooling τους ανταπαντούν πως τα παιδιά κατακτούν την ομαδικότητα μέσα σε χώρους που αυτά επιλέγουν. Ενδεικτικά αναφέρουν τους προσκόπους, τους αθλητικούς συλλόγους κ.α.

Καλύτερη διαφήμιση για την μάθηση στο σπίτι αποτέλεσαν οι εξετάσεις αξιολόγησης του 2001 για τα Αμερικανικά ΑΕΙ όπου οι μαθητές των Δημόσιων Σχολείων συγκέντρωσαν λιγότερα μόρια από τα παιδιά που δούλευαν στο σπίτι τους.

Ερμηνεύοντας την επιτυχία των παιδιών που μαθαίνουν στο σπίτι θα έλεγα πως αυτή οφείλεται κυρίως στη διαχείριση του ελεύθερου χρόνου τους. Τα παιδιά αποφασίζουν πότε θα διαβάσουν και θα γράψουν και πότε θα ψάξουν για πληροφορίες. Τα παιδιά, ακόμα, ενδιαφέρονται να αποδείξουν στους συνομηλίκους τους που φοιτούνε στα σχολεία, πως τα καταφέρνουν εξίσου και καλύτερα. Η ανάγκη της απόδειξης αποτελεί ένα ισχυρό κίνητρο για την επιτυχία.

Μερίδιο για την επιτυχία διεκδικούν και οι γονείς. Συμπαραστέκονται στην πορεία οικοδόμησης της γνώσης από τα παιδιά τους και αφιερώνουν αρκετό από τον ελεύθερο χρόνο τους. Αυτοί διαθέτουν το πλεονέκτημα της εξατομικευμένης προσέγγισης σε αντίθεση με τους δασκάλους που έχουν να αντιμετωπίσουν αρκετές και διαφορετικές προσωπικότητες.

Καταλήγοντας θα έλεγα πως:

• Τα παιδιά χρειάζονται ελεύθερο χρόνο εκτός του σχολείου.
• Κάθε εργασία που σχετίζεται με το σχολείο θα πρέπει να είναι προαιρετική στο σπίτι.
• Οι γονείς δε θα πρέπει να επιβαρύνουν τα παιδιά με περισσότερες ασχολίες,
• Το έργο της διδασκαλίας είναι καθαρά θέμα των εκπαιδευτικών και θα πρέπει να περιορίζεται μόνο στο χώρο του σχολείου.

ioannis 28/09/06

http://www.mesokosmos.blogspot.com